Een nacht in Tunesië

[p. 141]

Engelse verkiezingen: oordeel in Londen

[Londen, 15 oktober 1964] Dit is Londen, de nacht van de verkiezingen. Het is 11 uur, en er is ondanks alle computers nog niets van de uitslag te zeggen, want het blijft wat iedereen eigenlijk verwacht had, een nek-aan-nek-race die een heel volk en een horde buitenlandse correspondenten en naar alle waarschijnlijkheid politici in alle delen van de wereld in uiterste spanning houdt. Diep onder me ligt de stad, kletsnat en verregend, en rechts van me staat een televisietoestel, waarop nu al twee uur een grandioos georganiseerde verwarring gaande is. Borden, schema's, interviews, computers, reportages, experts, prognoses, in één fantastische suite komt het op het scherm.

De leider van dit alles, de beroemde televisiecommentator Richard Dimbleby leidt de show op ongehoord briljante wijze. Steeds opnieuw worden we verbonden met plaatsen waar de uitslag verwacht wordt, komt die niet onmiddellijk dan gaan we naar een andere plaats, en overal is het hetzelfde beeld, wachtende mensen in de stromende regen buiten, zenuwachtige tellers binnen, soms een hertelling, dan de aankondiging, een bijna wreed shot vlak daarvoor van de uiterst nerveuze kandidaten, die weten dat er in die seconden over hun lot en hun carrière beschikt wordt, het geschreeuw van winnaars en verliezers dat daar onmiddellijk op volgt, en vervolgens worden de nieuwe uitslagen gevoed aan de experts en de computers die zullen voorspellen, en eigenlijk pas aan de hand van tien uitslagen, hoe de nationale tendens zal zijn.

Een paar minuten geleden was dat een zwaai naar Labour van 2,9 percent en dat is niet genoeg voor een

[p. 142]

meerderheid in het parlement, maar op het ogenblik dat ik dit schrijf verschijnt het bericht dat Labour Battersea South gewonnen heeft, het district dat sinds 1929 aangegeven heeft welke partij de regering vormt, en ogenblikkelijk krijgen we weer beelden van Trafalgar Square, waar zoals altijd de Londenaren bijeen komen om de uitslagen te vernemen - ondanks de ontzettende regens staan er twintigduizend, en de bbc-reporter loopt er doorheen met de microfoon en vraagt wat zij ervan vinden en zij zeggen wat zij er van vinden en hij vraagt ze of ze denken dat een nieuwe Labourregering de nieuwe situatie in Rusland aan zal kunnen en zij geven de antwoorden, die bij hun stem van die dag horen.

Het is natuurlijk wat kinderlijk om je in 1964 nog over de techniek te verbazen, maar als ik zie hoe een Engelsman op een plein dat een paar kilometer vandaan ligt, zijn oordeel geeft over een situatie die pas een paar uur geleden in Rusland ontstaan is, dan verbaas ik me toch. Maar daar is niet veel tijd voor, bijna tegelijkertijd word ik verbonden met alle hoeken van Engeland, de uitslagen stromen nu sneller en sneller binnen maar er valt nog steeds niets met zekerheid te zeggen, en ik denk aan die twee mannen, en de groep om hen heen, die nu in hun hoofdkwartieren, op nog geen honderd meter van elkaar vandaan, op hetzelfde plein, op de uitslag wachten die het succes of het fiasco van hun politiek zal betekenen.

Of korter gezegd: die zal inhouden wie van hen beiden vanaf morgen aan de macht - om dat ouderwetse woord nog maar een keer te gebruiken - zal zijn. Het is halftwaalf, de ommezwaai naar Labour is nu 3,8 percent wat betekent dat Labour de meerderheid in het parle-

[p. 143]

ment zou krijgen als deze tendens zich doorzet. Of dat werkelijk zo is weten u en ik morgen, als al die miljoenen papiertjes, vanaf de meest noordelijke eilanden tot de laatste groene oostelijke hoek geteld zijn. Papiertjes waarin een oordeel geveld wordt en over een toekomst beslist.