Een nacht in Tunesië

Wat zouwe ze denken?

[28 augustus 1963] Het oude mannetje zat aan de bar en keek tevreden om zich heen. Hij dronk oud bruin met een 7-up erin en zei dat hij het zelf heel lekker vond. ‘De meeste mensen zijn etiket-drinkers vandaag de dag,’ vond hij. ‘Ik niet. Al houen ze hun hand op het etiket weet ik toch wat ik drink. Altijd. Ik heb altijd een vaste smaak gehad. Dat is er niet meer bij tegenwoordig. De mensen staan te veranderen waar je bij staat. Sommige dingen niet hoor, dat niet. Zo'n treinroof, dat had je vroeger ook! Dat is misdaad, dat is er altijd geweest.

[p. 52]

Nee, ik bedoel zo meer met die Papoea's bijvoorbeeld.’

Hij nam een slok, inspireerde zich met een diepe blik in de spiegel tegenover hem waarin hij een heel oud Amsterdams mannetje zag en ging verder: ‘Kijk, vroeger hadden we de Oost. Daar ben ik zelf nooit geweest, maar ik had een broer die koloniaal was. Die is daar gebleven. Hij was met zo'n Javaanse getrouwd en geleidelijk aan schreef hij nooit meer en in de oorlog is hij in zo'n kamp gestorven, maar dat hoorden we pas lang daarna. Dat was mijn broer. Maar wat ik wou zeggen, we hadden dus de Oost en na de oorlog hebben ze ons dat afgepakt. Nou goed, dat moest. Ze hebben d'r heel lang over gepraat en toen hebben ze ook nog een keer zo'n namaakoorlog gevoerd met nog een hoop slachtoffers en toch niks. Daarna hebben zij van de overkant al die mensen teruggestuurd, nou, die zijn nou net zo'n beetje gewend. Maar we hadden nog altijd de Papoea's. Kijk, en dat zint me nou niet hè. Nog geen jaar geleden was het de Papoea's dit en de Papoea's dat en we zullen de Papoea's nooit in de steek laten, en zowat elke week nieuwe postzegels van Nieuw-Guinea want postzegels spaar ik ook. En van die Soekarno deugde niks, en vliegtuigen vol soldaten in burger d'r heen en ga zo maar door. En op de televisie kon je het allemaal zien hoor. Elke avond zo'n gozer van de radio in een witte bloes, want het is daar hartstikke warm, en maar smoezen met een admiraal of met soldaten of met die hoge Papoea's zelf, maar daar hoor je nou niks meer van. Ik dacht steeds waar moet dat naar toe, daar komt ellende van en dat houwen we nooit, maar aan de andere kant, je kan die Papoea's toch niet alleen laten, niet, want het waren gelijk nog wilden ook, dat kon je zo zien, op een paar na dan, en wij moesten daar eigenlijk min of meer voor zorgen.’

[p. 53]

‘Nou, en toen hebben we bakzeil gehaald. Eerst zijn er toch nog doden gevallen, maar we hebben bakzeil gehaald. Kijk, waarom kan ik niet zeggen. Waarschijnlijk hadden we het toch verloren, maar wat ik nou eigenlijk bedoel is de mensen. Ik bedoel, nou deze week. Schip de haven binnengelopen. Indonesisch schip. Groot feest met de burgemeester. Allemaal koek en ei. En in Den Haag ook. Feest van Indonesië, alstublieft meneer, duizend gasten. Let u goed op, ik heb er niks tegen. Misschien hadden ze dat al veel eerder moeten doen. Maar moet u goed begrijpen, dat van die Papoea's, dat zit me toch niet lekker. Het woord Papoea, ga d'r maar naar zoeken in de kranten, je komt het niet meer tegen. Nou waren d'r altijd wel mensen die het allemaal aan hebben zien komen, want moet u luisteren, ik heb de hele dag niks te doen en m'n kranten lees ik goed. Dat waren eigenlijk personen met praktische overwegingen, als je het goed ziet. Nou, die hebben gelijk gekregen. Maar wat ik nou zo gek vind is dat geen mens meer een mond open doet over die Papoea's. Wat ons betreft zijn ze d'r nooit geweest. Papoea's, wat zijn dat? En ik weet niet of ik er in '69 nog bij ben, maar daar hoef ik ook niet voor te blijven, want dat wordt niks. Die meneer Jouwe kan beter gelijk terug gaan als hij daar op zit te wachten, want dat wordt mooi niks.’

‘Tegen die tijd zijn wij weer dikke vrinden met de overkant. Soekarno op bezoek op Soestdijk, kijk uit. Als je de kranten moet geloven is het allemaal weer de Oost, alleen is het nou niet meer van ons. O, o, en ze spreken nog Nederlands. En je kan d'r erwtensoep bestellen. En Nederlandse liedjes, allemaal dik an. Ik zal u eerlijk zeggen, zelf heb ik min of meer geen vast standpunt gehad, want je weet het toch nooit. Maar als ik zo nog eens

[p. 54]

aan die Papoea's denk zoals ik ze op de televisie gezien heb toen, van die grote kerels weet u wel, en altijd met de Nederlandse vlag en toch ook maar mooi Nederlands praten, dan denk ik wel eens bij mezelf, wat zouwe die Papoea's nou eigenlijk van ons denken? Wat zouwe ze denken? Je weet het natuurlijk niet hè, maar het zou best wel eens niet zo best kunnen wezen.’

En met een grote slok dronk hij zijn merkwaardig mengsel tot op de bodem leeg, legde wat muntjes neer en verdween, een gracht op waar een aantal buitengewoon statige huizen een verleden afkondigen waar nog erg veel heimwee naar bestaat. De schuldvraag bleef nog een minuut of wat in het café rondhangen, maar werd tenslotte door de kastelein resoluut naar Den Haag verwezen. Waar hij ook thuis hoort.