Een middag in Bruay

Nice, oktober

[17 november 1961] Ik ben ziek. Geen bijzonder interessante mededeling, maar ik ben net niet ziek genoeg om geen mededelingen meer te doen. Ik ben namelijk niet zo erg ziek. Eén of ander misselijk klein virus van niks is met mij door de douane geslopen en heeft mij, giechelend neem ik aan, precies op de drempel van dit tsaristische hotel neergeknald. Welaan, daar lig ik. In een

[p. 118]

pluchen kamer die dampt van de herinneringen aan overleden Russische grootvorsten die hun geld alhier in de casino's kwamen verspelen in afwachting van de revolutie. Vriendelijke heren in uniformen hebben mijn grootvadersbed bij het raam geschoven en stormen af en toe binnen met warme kopjes chocolade en kranten. Buiten stormt het ook aanzienlijk, wat op de aanplakbiljetten van het Franse reisbureau in Amsterdam niet te zien was. De herfst slaat met twee handen de keien van het strand en het regent, om zo te zeggen, als de ziekte.

Mijn universum, dat betrekkelijk beperkt is geworden, behelst niet minder dan vijf levensgrote spiegels, twee ontzaglijk grote bruine kasten, twee ontzaglijk grote rode stoelen, enkele aangelegenheden van marmer, en ook nog een paar ramen waaruit ik kijk. Als ik mijn hoofd niet optil zie ik de wolken. Het is traditiegetrouw mogelijk daarin dieren waar te nemen, maar daar zal ik niemand mee vervelen. Bovendien zijn het toch altijd kamelen. Liever til ik mijn hoofd op en kijk naar de wereld, die op dit punt in Europa voornamelijk uit zee bestaat. Vlak tegen die zee aan, en recht onder mij ligt de Promenade des Anglais. Er lopen aardig wat Engelsen maar het is de mooiste boulevard van Europa. Palmen, sinaasappelbomen, geweldige witte, opgeblazen hotels met lauwe muziek op de terrassen, en één oneindig lange bewegende ketting van deftige auto's, een soort lopende band van vastbesloten weelderigheid. Vanuit mijn machteloze positie op de derde verdieping lig ik het met grote ingetogenheid aan te kijken. Niets gaat aan mij voorbij. Ik weet precies hoe laat de Caravelles aankomen en vertrekken, hoeveel Amerikanen er langs gekomen zijn, kortom, als een oplettend soort caissière lig ik in mijn bed en houd alles zorgvuldig bij.

[p. 119]

Oude Engelse heren, die na een lang en Engels leven de aarde hier vaarwel willen zeggen, drenzen vergezeld van honden en verkleed als regenjas door de stormvlagen. Morgen zien we ze weer terug, voorzichtig hun breekbare lichamen uitstrekkend onder de zon en vreemde ruk- en trekbewegingen makend aan de oevers der zee die lichamelijk heil moeten oproepen en de naderende onsterfelijkheid voorlopig nog buiten de deur houden.

Oude dames zijn hier ook overdadig in zwang. Het meest manifeste type is de oude dame die vroeger deftig geweest is. Aan alle kanten precies verkeerd beschilderd dwalen zij, een kale geitehuid als mink over de knapperende schouders en onder hoeden uit vergane tijdperken, met lege ogen over de Promenade, wachtend tot het Casino open gaat. Met de vlijt van schoolkinderen in hun eerste schoolweek nemen ze dan hun plaatsen in aan de roulettetafel en beginnen vrijwel onmiddellijk te rekenen als Einstein. Wat ze precies uitrekenen wordt nimmer duidelijk, maar dat ze de zaken goed bijhouden is zeker. Alles wat er plaatsvindt, wordt in merkwaardige statistieken ondergebracht, en terwijl hun perkamenten handjes de fiches over het groene laken schuiven ziet men in hun ogen een totaal tijdperk compleet met Graf Zeppelin, de Titanic, T.R. Roosevelt, de Krach van '29, en de Charleston uitdoven. Na het scheiden van de markt pakken ze hun papieren op en schuifelen naar buiten, tussen de echte mensen door waar ze al niet meer bijhoren, en verdwijnen ergens in de holen en krochten van Nice, rien ne va plus.

Nice zelf blijft er onaangedaan onder. Al duizend jaar draaien hier avond aan avond in drie casino's de roulettes, al duizend jaar sterven hier oude dames en heren op het groene laken van eer, en duizend en duizend geslach-

[p. 120]

ten van blinkend witte obers vervullen hun zachte plichten in de majestueuze schuimtaarten waar de rest van Europa als een hongerige vogel zijn gezondheid komt oppikken, koste wat het kost.