Een middag in Bruay

Wat is er met de Kamer?

[4 oktober 1962] Het laatste journalistieke spelletje is aantonen, dat het slecht gesteld is met het parlement. De een na de ander komt opdraven met bewijzen, kreten, aftredende ministers zonder meer, aftredende ministers die niet meer in de Kamer willen en waarom niet en waarom wel en zelfs heeft een achtenswaardig blad voorgesteld de Kamerleden in het vervolg krankzinnige bedragen te gaan uitbetalen om de lui daarmee alsnog te verleiden op die stoel te blijven of te gaan zitten.

Nogal langdradige schrijvers hebben met dik garen zitten borduren op het waarom en hoe. Het lijkt nogal duidelijk. Het parlement is in verval omdat het parlement in verval is. Het is een zwaar lichaam dat zich op één meter tachtig afstand van de dagelijkse realiteit van vele burgers juist met die realiteit bezig houdt. Het moet er vervelend zijn, in die landstreek. In de afgelopen span-

[p. 79]

nende weken heeft de televisie ons het genoegen gedaan de heren en dames op de voet te volgen bij hun belangrijke sessies. Zoiets kan de televisie beter niet doen. Zes van die uitzendingen en er is helemaal geen parlement meer. Men ziet heren, wier naam men kent, naar voren deinen en in volstrekt banaal Nederlands grappen maken en wolbalen redevoeringen uitstoten die vrijwel uitsluitend voor elkander bestemd lijken. Niet dat dat betekent dat elkander dan ook luistert. Elkander zit in zijn eigen bank en onderhoudt zich met achterbuurman, demonstreert de mode 1935, gaapt, peutert oor, peutert nagel, peutert, springt op en roept iets, roept harder, nog harder, gelach, de club lacht, dit kennen ze, dit hoort erbij. En dan sabbelt de camera weer verder aan het forum, de ministers, één voor één, loerend met een half oog in de papieren van de kleine man met de hoge geaffecteerde stem om te kijken of de causerie nog lang duurt, en wanneer ze zelf moeten, maar dan is de camera alweer weg, opnieuw de Kamer in, als een loslopende hond, zoekend wat hij kan vinden, het miljoen kijkers hongerig achter zich aan.

Dat zijn ze nou. Natuurlijk belachelijk te verwachten dat een van die mannen opstaat en wèrkelijk iets anders zegt dan mijn fractie en gemeend te moeten en met dien verstande dat en wezenlijk belang, tweede lid, sub a. Ik zou de heren voor geen goud ondermijnen. Het zijn technici, en ze gedragen zich daarnaar. Erg menselijk doet het niet aan, wel bijzonder Nederlands. Waarom zetten de grote partijen niet op zijn minst een paar kleurige figuren in die Kamer? Niet dat ze elkaar niet kleurig vinden, of een type, of een echte persoonlijkheid, maar de hele vergadering ruikt naar een gesloten club met haar eigen insidegrappen, een grote groep mensen onder wie

[p. 80]

een aantal specialisten, die alles weten van en van, zodat de anderen daar toch al niets over kunnen zeggen, zodat ze dan ook bij voorbaat niet komen en als ze wel komen niet luisteren.

Eén vraag dringt zich werkelijk op, als je er naar zit te kijken. Waarom nou net deze mannen? Omdat ze van politiek hun beroep gemaakt hebben? Omdat ze per ongeluk, of lot, omhoog gevallen zijn? Omdat ze werkelijk met oneindige moeite door hun partijleidingen losgepeuterd zijn uit die beroemde dwarsdoorsnede van het Nederlandse volk?

Als instelling is het parlement onvervangbaar, maar niet onverslijtbaar. Er wordt braaf gezorgd voor de aanvoer van jeugd, met mate, maar die jeugd is compromisjeugd, jeugdige, niet-lastige specialisten. Waar komt in de Kamer bij de PvdA de Vrij-Nederlandtoon tot uiting? Waar bij de kvp de toon van De Bazuin? Er gebeurt namelijk in de buitengewesten van de partijen aardig wat dat het beeld van menige partij oneindig veel aantrekkelijker zou kunnen maken. De verhouding van de nrc tot de vele geestelijke achterblijvers in de vvd is ook een aardig voorbeeld. Natuurlijk het zullen wel weer de krankzinnige ideeën van een buitenstaander zijn. De betreffende heren halen hun staten-generale schouders op, en vergeten dat zij met een probleem zitten, niet wij. Zij hebben een verlopende Kamer, wij moeten er achter zien te komen waarom. En dan moeten zij er vervolgens niets aan doen, anders verandert er iets.

Het wordt tijd dat de Kamer, en de machtigen die de toevoer daarheen regelen eens en bloc voor een grote spiegel gaan zitten. Anders gaan ze, zoals in Frankrijk, onder hun eigen hamer. Met alle misselijke gevolgen van dien. Een volk verandert sneller dan zijn Kamer.

[p. 81]

Op dit stuk een commentaar van niemand minder dan Prof. Vondeling. Hij vertelde in een interview met Bibeb: ‘Cees Nooteboom, kom bij ons in de fractie. Ik ben het voor een flink deel met hem eens. Maar één ding moet hij wel bedenken. De doorsnee van het Nederlandse volk munt niet uit door overgrote fantasie.’
Hij heeft me dus niet geschreven. Welke tragische resultaten dat gehad heeft voor de PvdA weet iedereen. Ik houd het dus maar op 1967.