Een middag in Bruay

In de vallei

[24 april 1962] Het was een rustige, rustige morgen in de Baliemvallei. De eerste bussen met toeristen moesten nog komen, en langzaam stond de oude Papoea op, tegelijk met de zon overigens, zoals al eeuwen de gewoonte was in zijn familie. Werktuiglijk aaide hij even over het varken dat soezerig naast het opklapbed lag en waarmee hij nog geen drie weken geleden een derde prijs had gewonnen op een fokkerijdag te Fak-Fak. Het beloofde een prachtige dag te worden, dat kon je zo wel zien. Buiten kraaide een paradijsvogel, en enkele alang alang halmen bewogen verdacht heen en weer, hoewel het natuurlijk

[p. 42]

ook de wind geweest kan zijn. Tegen de muren van zijn hut riep de tokèh. Bedachtzaam, om zijn vrouw niet te wekken, ging hij naar buiten, lachte tegen het gele licht dat door het dichte gebladerte van het oerwoud aan kwam rollen en sloeg twee stenen tegen elkaar. Na lang blazen ontstond een vuurtje waarop hij in een klein aluminium pannetje wat water kookte voor zijn eerste kopje oploskoffie. In de rivier klonk het zware plonzen van een krokodil, maar de oude Papoea was al lang aan die geluiden gewend en ging weer naar binnen om z'n draagbare radiootje te halen. Tevreden luisterde hij naar de marktberichten, maar na een kwartier vond hij het genoeg. Uit een klein hutje dat achter de grote hut stond haalde hij zijn stenen bijl en zijn pijl en boog en begon, na zijn inmiddels wakker geworden vrouw goedemorgen te hebben gekust, aan zijn dagelijkse wandeling naar de tramhalte die tien minuten verderop lag. Het was tamelijk druk in de tram, maar bij de visdrogerij ging iedereen er uit, zodat hij verder tot de eindhalte, diep in het oerwoud, alleen was.

Nadat hij de krant helemaal had uitgelezen en een strootje had gerookt besloot hij een potje te gaan jagen. Zijn buit bestond aldra uit een kantjil, waarmee hij laat in de middag tevreden huiswaarts keerde, waar ook zijn vrouw reeds terug was met de vers gerooide knollen, die nog heerlijk naar aarde roken. Snel maakte zij een eenvoudige schotel voor hem klaar, waarbij het flesje beaujolais dat ze onlangs van Franse vrienden cadeau hadden gekregen uitstekend smaakte. Maar al te veel tijd om te smullen was er niet, want die avond zou er gesneld worden, en na afloop van het snellen zou er een film zijn over een Duits proces. In tegenstelling tot vroeger jaren duurde het snellen dan ook niet lang. Vrolijk het clublied zin-

[p. 43]

gend en begeleid door de tovenaar reden de oude Papoea en zijn vrienden naar het naburige dorp in de auto van het dorpshoofd. Ieder nam één kop voor zijn rekening, en dat was dat. Precies vóór het begin van de film waren ze terug, zodat er nog ruim tijd was om de koppen zolang in de Centrale Opslagplaats op te bergen.

De film beviel maar matig. Ten eerste hadden ze al bij herhaling Duitse films gehad en ten tweede was door de zware moesson de outillage tamelijk slecht. Na de film hield een spreker uit Zuid-Slavië een inleiding over de Duitse éénwording, maar aangezien de meeste inwoners van de vallei nogal Engels georiënteerd waren en voor een groot deel de New Statesman lazen werd het de arme man tamelijk moeilijk gemaakt, waaruit hij zich echter met enkele handige dialectische grappen schitterend wist te redden. Na afloop werd nog een sandwich aangeboden namens de heemschutvereniging en daarna sloop iedereen door het oerwoud naar huis.

Reeds stond de maan hoog aan de hemel toen de oude Papoea zijn hut bereikte. In de deuropening staande keek hij nog even uit over de vallei waar hij zo lang had gewoond, en waar zoveel veranderd was. Die Luns, dacht hij hoofdschuddend, en sloot de deur achter zich. Buiten regeerde de maan over het oerwoud. Een paradijsvogel vloog met langzame slagen over het standbeeld van Bunker, terwijl de tokèh zachtjes riep tegen de muren van de hut. Traag bewogen weer de hoge stengels der alang alang, terwijl ook enige lianen lichtjes heen en weer deinden. In de modderbruine rivier ging een krokodil omzichtig te water, juist toen de kerktoren twaalf uur sloeg en de oude Papoea zich mompelend omdraaide in zijn slaap. Weer was een tropische dag voorbij, rimpelloos weggedreven in de stroom der tijden.