Een middag in Bruay

De blauwste Divisie

[26 juli 1962] Het is woensdag, een groot feest. Wat er precies gevierd wordt is me niet helemaal duidelijk en ik heb ook niet veel zin om me er in te verdiepen. Het is iets met veel parades en recepties vanwege iets anders dat zesentwintig jaar geleden begonnen of geëindigd is, en dat natuurlijk met Franco te maken heeft, en met oorlog. Onder mijn balkon ligt het strand, en daarop liggen ongeveer één miljoen Spanjaarden en buitenlanders broederlijk verstrengeld het bloed van de zon te drinken. De zee is blauw, en bespikkeld met hoofden. In plaats van er in te liggen kijk ik er naar, en lees kranten, af en toe een beetje afgekoeld door een papieren palm, die zijn plicht doet. Het gaat goed met Spanje, tenminste, dat staat in de Spaanse kranten. Of liever, er staat in de Spaanse kranten dat er in de Amerikaanse kranten staat dat het goed gaat met Spanje. Ik had die Amerikaanse kranten ook gelezen, en het stond er wel even anders, maar de persvrijheid die aangekondigd is, is alleen nog maar aangekondigd, en daarom gaat het al zo goed met Spanje. Het woord Euromarkt is hier niet van de lucht, het opkomend groot-Europees nationalisme (wat zal dat leuk worden) gaat er hier in als koek, en niemand vermoedt dat Spanje wel eens niet welkom zou kunnen zijn. Franco heeft zijn kabinet een beetje geschoffeld, in een paar wetten worden spoedig de komma's veranderd, de ware geest is verzorgd, en de rest is een kwestie van tijd.

[p. 26]

Ik zit hier op mijn balkon, met een nummer van de Vanguardia, een Spaans dagblad. Na achteloos tellen kwam ik tot twaalf berichten die met het leger te maken hadden. Tot die enigszins vreemde liefhebberij was ik aangezet omdat de hele voorpagina van de krant bezet was met militaire foto's, er kon geen woord meer tussen. Om misverstanden te vermijden: ik ben geen beroeps-antimilitarist, maar de onverteerbare brokken soldaat die je hier per krant naar binnen krijgt geschoven smaken niet naar nog meer. Die twaalf berichten hadden overigens alleen maar met het Spaanse leger te maken, parades, feestdagen van een patroonheilige, eden van trouw, kussen van de vlag, handenvol. Maar er waren nog een paar andere kleine berichten die duidelijk bewijzen waarom Spanje zo rechtmatig en bloednodig ‘bij Europa moet’. In een fijnzinnige geste, die ter plaatse overigens niets onnatuurlijks heeft, benoemde Franco de kapitein-generaal van het leger, Munoz Grandes, tot vice-premier, en dus eventueel opvolger. De man was in de oorlog commandant van de Blauwe Divisie, dat is in Nederland ongetwijfeld genoegzaam bekend. (De Blauwe Divisie vocht met de Duitsers aan het Oostfront.) Bij elke Spaanse parade mogen de deelnemertjes voorop, altijd herkenbaar aan het ijzeren kruis. Munoz Grandes kreeg het zijne van Hitler zelf. Nu werd hier gisteren de 21ste verjaardag van het vertrek naar het Oostfront gevierd, en ik zou het niet aardig van mezelf vinden om het berichtje daarover niet even (slecht) te vertalen, als volgt: Georganizeerd door Het Provinciale Gebroerte van de Oudstrijders van de Blauwe Divisie werden zondag jongstleden briljante herinneringsfeestelijkheden gecelebreerd ter gelegenheid van de 21ste verjaardag van het vertrek van de glorieuze Spaanse eenheid naar het Oost-

[p. 27]

front. In een mis in de historische kapel van ‘Palau’ van de Sociëteit van Jesus werd dankgezegd voor de constante bescherming door de goddelijke voorzienigheid puntje puntje puntje, en het lijden van de onvergetelijke helden gloriosamente gevallen voor de christelijke beschaving, maar niet voor niets. Daarna wordt er verteld wie er allemaal waren, Henk en Piet en Jan, welke vlaggen er naast het altaar stonden, en wat de aalmoezenier van de Blauwe Divisie, pater Alejandro Rey Stolle sj te vertellen had. Dat kwam ongeveer op het volgende neer (korte, geemotioneerde woorden, stond er, dus ik zal mijn best doen):

Precies eenentwintig jaar geleden marcheerden zij op, briosamente, tegen de bolsjewistische barbarij zonder God, ..., het ontzaggelijke werk van de Caudillo..., de satanische vijand, ..., de monsterachtige en ongelofelijke manoeuvres van die satanische vijand..., de geest van opoffering waarmee de strijd, ..., en niet voor niets.

Na de mis werd er gegeten, een broederschapsmaal, en daar werd natuurlijk ook weer bij gedicht: door dr. Jimenez Anta. Deze brave man had het over de eeuwige en inspirerende idealen van de kruistocht, die van 1941 dus, en hij ‘exalteerde de glorieuze figuur van de Caudillo en van de Kapitein-Generaal’, die dan toch maar de divisie geleid had en nu dan toch maar Vice-Premier was en zo mee mocht helpen aan de gigantische taak van het regime!

Hoe dat exalteren van die glorieuze figuren nu precies ging weet ik niet, maar zeker is dat geen van de ijzeren kruis-träger zich onder het exalteren ook maar één seconde heeft afgevraagd hoe je tegen een monsterachtige vijand zonder God kunt vechten hand in hand met een oneindig veel monsterachtiger vijand mét God, tenmin-

[p. 28]

ste, dat stond op de koppels. Dat tegen de Russen zijn na de oorlog een bewijs van goed gedrag is geworden is geen reden om God te bedanken omdat je je in die oorlog geencanailleerd hebt met beulen en uitroeiers, ook al noem je ze dan tijdelijk kruisvaarders. Maar op de tweeëntwintigste verjaardag zal het ook best heel gezellig zijn. Vooral omdat er in de N.Y. Herald Tribune staat dat Munoz Grandes ‘zich nooit vereenzelvigd heeft met de nazitheorieën’. Hij heeft er alleen maar voor gevochten. Met Europa voor Europa. Wat wil je nog meer?