De gave Gods

verantwoording

gebruikt exemplaar

eigen exemplaar dbnl

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van de tweede druk van De gave Gods. De pest in Holland vanaf de late middeleeuwen van Leo Noordegraaf en Gerrit Valk uit 1996. De eerste druk verscheen in 1988.

 

redactionele ingrepen

p. 54-55: de tabel op deze pagina's is in zijn geheel op p. 54 geplaatst.

p. 54-55, 233-234: de tabellen op deze pagina's zijn te breed om digitaal adequaat weer te geven; in deze digitale editie zijn ze in twee delen geknipt en onder elkaar geplaatst.

p. 234: noot ‘p’ heeft in de tekst geen nootverwijzing: de nootverwijzing is door de redactie aan het eind van pagina 234 geplaatst.

p. 237-267, 288: de noten op deze pagina's zijn in de lopende tekst geplaatst. De betreffende pagina's zijn hierdoor komen te vervallen.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina (p. 268) is niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina 1]

De Gave Gods

 

[pagina 3]

Leo Noordegraaf en Gerrit Valk

 

De Gave Gods

 

De pest in Holland vanaf de late middeleeuwen

 

1996 Uitgeverij Bert Bakker Amsterdam

 

[pagina 4]

Eerste druk 1988

Tweede druk 1996

 

© 1988 Leo Noordegraaf en Gerrit Valk

Beeldresearch M. Kannegieter

Omslagontwerp Erik Prinsen, Inízio

Illustratie omslag: detail Hans Memlings Apocalyptisch visioen van St. Jan de Evangelist

isbn 90 351 1777 8

 

[pagina 5]

Inhoud

	Ouverture	8
I	Danse Macabre	15
1	Pest? Wat voor pest?	15
2	Ratten en vlooien	19
3	‘Den Bubo, de Pest-klier, ons maeckt seer ghewis’	21
4	De tijdgenoot beschouwt de pest	31
II	Marche funèbre	37
1	Het voordeel van twijfel	39
2	Chronologie en geografie van de pest	45
3	Stad en platteland	47
4	De omvang van de sterfte	49
5	Gelijkheid voor de dood?	60
6	Favorieten van de pest	69
	Klimaat en jaargetijde	69
	Hygiëne	71
	Nogmaals ratten en vlooien	73
	De gruwel van de oorlog	77
	Dure tijden	78
	De pest als passagier	82
	Langs 's-Heren wegen	84
	Onder de mensen	87
	Roekeloos, onwetend en onbaatzuchtig	89
7	De pest gaat langs de straten	93
III	Valse triste	95
1	Het verstoorde leven	95
2	In de greep van de angst	96
3	Onheilsprofeten	107
4	De gave Gods	110
5	Door ziekte tot inkeer	115
6	Een samenleving in verval	131
	Spelbreker in het leven	132

 

 

[pagina 6]

	Een krimpende horizon	136
	Ambtsdragers onder druk	158
	Crisis en cultuur	161
	Het maatschappelijk ongenoegen	170
7	Denken en doen	175
IV	Symphonie phantastique	179
1	Aards en bovenaards	179
2	Zoeken en tasten	185
3	Lessen uit het verleden	193
	De pest over huis	193
	In het pesthuis	196
	Buiten de muren en over de grenzen	199
	Schoonmaken en schoonhouden	201
	Naar en op het graf	203
	In dienst van de pest	207
	Het beleid beoordeeld	211
4	De pest in het defensief	215
	Finale	219
	Bijlagen	225
	Noten	237
	Bibliografie	269
	Verantwoording	285
	Bij de tweede druk	286