|
| |
| |
| |
VII.
Soetjes, toef wat, noch een woordjen,
Ick u bijten moet in 't oortjen.
Hier gaan de nijvre vlijt en kunstmin hand aan hand,
Hier looft het zorgend brein de vonden van 't verstand;
Een ijvrig volk houdt wacht voor de eer der wetenschappen.
Drie dagen hadden wij in de hoofdstad van Denemarken doorgebragt, en ons brood niet in ledigheid gegeten. Wij hadden veel gezien, schoon niet alles, en vooral de fraeije omstreken waren onbezocht ter zijde blijven liggen. Ter vergoeding voor dit verzuim, wil ik thans, terwijl wij zoetjes met de boot vooruitstreven, eenen terugblik op Kopenhagen, zoo binnen als buiten werpen, en als het waer, met den lieven lezer, een oogenblik stilstand van wapenen treffen.
| |
| |
Daer doet gij wel aen, hoor ik u zeggen; gij hebt ons eenige gebouwen, eenige kunstgewrochten beschreven, vertel ons nu eens van wat anders, en, als ik u met vragen niet lastig val, zeg eens, hoe is het met uw edeles gezondheid? en hoe vaert die brave professor? en wat deedt gij zoo al in dat Kopenhagen? en hoe gaen de menschen daer gekleed? hoe ziet het er uit met zeden, gewoonten, enz?... Geduld, lieve lezeres, (want het is natuerlijk eene lezeres die zoo vele vragen te gelijk doet) ik zal van dit alles in 't kort gewagen, en begin met u te bedanken wegens de vereerende belangstelling in ons bestendig welvaren. De prof. is over die beleefdheid waerlijk geconfusionneerd, en in beider naem doe ik u kondschap dat wij gezond als visschen, vrolijk als leisters en summa summarum regt in onze nopjes zijn. En dan mijne kiezen, daer ik u in lang niet van sprak, zij doen tegenwoordig hunne functie opperbest; ik geloof zelfs dat mijn stuk kaekbeen weder is bijgegroeid. Gij weet wel? dat leelijk stuk, dat mij zoo wreedaerdig uit den mond gehaeld is door dien knappen borst, tweede uitgave van Vondels Meestere Schotte, als hij zegt:
Waer schort et, sir Thomas? Och dan iere, dan daere,
Ik weet niet, ay elpt mie, wapene, wapene.
De patiente gienk sittene, en beguste te gapene.
Meestere Schotte nam de nieptange met gien vies overlegh.
En trok Sir het eele kaekebeen ewech.
Ay, kriet Thomas, ghie trekt miene conscientie te mortele.
Ba siet geruste, zegt de Meestere, daer es de baektant met de wortele.
En al angt et rechtere ooge op de slienke kaeke,
Dat sal van selve beteren, 't es eene lichte sake,
Laet slichs uutbloedene, leght u een lettele nedere,
En bekomt u dit welle, soo aelt mie vrie wedere.
Van gezondheidwege stonden wij dus kras als eikenboomen; maer
| |
| |
daer de mensch nooit regt te vreden is, knorden en morden wij precies om de al te volle maet van voorspoed. Wij wenschten dat toch een genadig wolkje onze gelukzon mogt verduisteren, want eene onbarmhartige hitte van vier en twintig graden is voor geen christen ziel om uit te houden. De musschen gaepten op de boomen, en wij waren half gebraden en geroost. De burgemeestersbuik, sieraed van mijn persoon, was onder den invloed der nijdige zonnestralen zoo goed als weg gesmolten, en weemoedig riep ik met zekeren franschen zanger:
Hélas! il a fui comme une ombre!
Ik zag met huivering den oogenblik te gemoet, die ons in zwavelstokken zou verkeeren, en toch daer was maer in 't geheel geen doen aen: Zware hitte, of storm! Terwijl wij de gulden middenmaet niet konden verkrijgen, verkozen wij minus ex duobus malis, en namen de eerste kwael in vredes naem voor lief. En wat hadden wij overigens van den storm te vreezen? Telkens als ik mijnen reisgezel onder 't oog bragt, dat het mooije weder eens leelijk kon opbreken, en wij dan de lekkere wittebroodsdagen zouden bezuren, lachte hij en sprak deze troostende woorden: ‘Wees maer stil, al de beggijntjes en nonnetjes van Brabant bidden voor ons!’ Ja, dat was zeker braef geruststellend: doch daer ik geen geloof bezit dat bergen verplaetst, had ik het op die beggijnengebeden niet extra gemunt; en ieder wolkje dat maer aen den horizont opbrak, werd op de rekening der vrome maegdekens geboekt, en strekte tot maetstaf van haren verflaeuwenden ijver. Wil ik echter dien ijver naer het meer of min bewolkt uitspansel afmeten, dan hebben voorwaer die dochteren des hemels gebeden dat zij klappertandden.
‘Maer, roept een ander iemand, wat scheelt mij uwe kiespijn en uwe beggijntjes? Verhael ons iets van meer algemeen belang!’ Hoezeer het niet fraei is mij zoo bars in de reden te vallen, en zulks
| |
| |
eene ongevoelige inborst kenmerkt, zal ik dien anderen iemand al wederom bevredigen en zeggen:
Ik heb hooger reeds gewaegd hoe de Vorst zijne hoofdstad begeven had. De geheele hofstoet, met al wat bon ton hiet of op dien naem aenspraek maekte, was den koning gevolgd, of bragt het fraeije saisoen op buitenplaetsen door. Zulks gaf aen Kopenhagen een' aenschijn van verlaten- en treurigheid, en wij zagen maer weinig volkje van den zoo genaemden zwierigen trant. Voor 't overige kan ik u verzekeren dat die Noordmannen zoo barbaersch niet zijn als men ze wel uitscheldt, en zij, verre van met hunne vingers te eten of zich met dierenhuiden te kleeden, eenen zeer smakelijken pot koken en aen de Parijsche mode al zoo hard als wij verslaefd zijn. Ten andere worden hier de fraeije kunsten en wetenschappen te zeer beoefend, om zelfs de mindere klassen niet tot een verfijnd gevoel van beschaving op te leiden: Ook dragen de stille zeden van den huisselijken kring den stempel van eene geletterde opvoeding: Geen boeren kinkel is zoo lomp of hij kan lezen en schrijven, en in de hoogere standen strekt zich de smaek voor de letterkunde zelfs tot het schoone geslacht uit. De beste huwlijksgift welke de jonge dochter haren verloofden aenbrengt, bestaet in eene volleerde opvoeding, en menige vrouw kent de meesterstukken van Goethe, Klopstock en Byron op haren duim. Daerbij is het niet, zoo als veelal bij ons, uiterlijke bombast, grootspraek en pogcherij welke de oogen verblindt; maer de verdienste wordt op den keper beschouwd. OEhlenschläger draegt geen' verwilderden hairbosch op zijne schouderen, noch steekt den neus verwaend omhoog; Thorwaldsen, al is hij artiste zoo goed als de beste, pronkt met geen' kroesenden snorbaerd, noch maekt zich door vreemde dragt belagchelijk. Zij weten dat eenvoudigheid en zedigheid de toetssteen van ware geleerdheid en kunstvermogen is, en op hen blijft de spreuk van Boerhave: simplex sigillum veri, eene toepasselijke waerheid.
| |
| |
Kan het anders zijn of deze opvoeding schenkt een diep gevoel van eigenwaerde, welke het karakter van nationaliteit moet versterken? Ook munt deze in Denemarken uit, en, toonde zich de zucht tot onafhankelijkheid en zelfstandigheid zoo heerlijk in den hatelijken oorlog van 1807, zij vindt in zeden en volkstael nog een krachtig en onverminderd bolwerk. Maer dunkt u niet, o lezer, dat ik zoo wat begin te knorrepotten en vervelend als een slaepmuts word? Ook wil ik met den schrijver der Neven uitroepen:
'k Haat al wat wijsheid is, vooral 't moraliseren!
en leg den stijven preêkbril af, om den staet van zaken uit een meer opgeruimd oogpunt te beschouwen.
Ik sprak daer zoo even van volkstael: maer weet gij wel dat ook ons oud vlaemsch een rolletje in Denemarken speelt? Het is u toch bekend dat Christian II, met Isabella, zuster van onzen Gentschen Karel V, in huwelijk trad. Nu, die Brabandsche prinses kon zich aen den noordschen tafelkost maer niet gewennen; de overheerlijkste Kaviahr, alias ingelegde kuiten van steur, deed haer de Brusselsche spruitjes niet vergeten, en zij plaegde haren echtgenoot zoo lang, tot dat hij eene volksplanting uit Vlaenderen liet komen, aen welke hij het eiland Amager, bij Kopenhagen, tot verblijfplaets afstond, op voorwaerde dat zij aen het hof groenten, boter en zuivel zou leveren. Maer die Vlaemsche boeren bragten met ploeg en spade ook hunne tael mede, en benevens de groene kool, plantten zij nog, zoo als Loots zou zeggen
.............. in de zandige aarde
Een vrucht der taal, bij ons gebouwd.
Deze tael hebben zij tot op heden tamelijk onverbasterd behouden; elken Zondag wordt er nog in het vlaemsch gepredikt,
| |
| |
En 't land Amager hoort de psalmen van Datheen,
zou ik Tollens haest kunnen nazingen.
Daer wij nu zoo zoetjes-aen buiten de stad gekomen zijn, kon ik u van de omstreken ook iets vertellen. Ik kon de landouwen, met hare heuvelen, boschaedjes, valleijen, vruchtbare akkers en meiren, ruim zoo fraei als de gezigten bij Luik, en even rijk met prachtige villas bezet, van naeld tot draed beschrijven;
Maer ziet, terwijl ik spreek is 't lant mij verre ontweken,
slaet bij Antonides ergens geboekt, en dit erinnert mij aen de stoomboot op welke wij ons thans bevinden. Ik staek dus mijne keuvelarij en knoop den onderbroken draed van ons reisverhael weder aen elkaer.
Een tweede dampschip had gelijk met het onze zijn anker geligt. Het was eene kleine boot die een pleiziertoertje naer Helsingöer maekte. Dewijl wij flink weg in zee staken, en dit schip, trager in gang, langs de kust bleef stoomen, verloren wij hetzelve welhaest uit de oogen. De eerste plaets op ons vaertuig was door een koperen hek van de tweede gescheiden. Op deze laetste bespeurden wij eene troep tooneelspelers die van Kopenhagen naer Christiania reisden. Mannen, vrouwen en kinderen zaten allen op het voordek door elkander, in eene wanorde die geene schikking der kunst was. Hemeltje lief, wat zag dat volkje er akelig uit, en nogtans bij zoo veel armoede, welk eene opgeruimdheid van geest! Een jongeling, mager als een koekoek, bleek als een ongebakken broodje, en gewikkeld in een langen overjas waer de flenters bij hingen, onderhield zich met eene nog al schoone vrouw, die haren zuigeling de borst gaf. Onder het gezelschap schenen zij mij het roompje van de melk, en doorspekten hunne redekaveling met allerlei roulades en zangbrokken: ‘Zeg, Sabina, je kleine doet niet als schreeuwen; zwijg, kind van der minne! trié dié da da, ha la fa la derire!’ - Dat geloof ik wel, de jongen heeft
| |
| |
dorst en ik ook; Frits, hael mij wat te drinken, of ik verlies mijn stem: taderi tom tire, la deri ta ta!’ Frits gaet huppelend en neuriënd naer de waterton, put een kommetje vol en biedt dit ongekunsteld natuervocht zingend aen zijne beminde: Ja, das Gold ist nur Chimère! hoep la lire, dire di di!’ Op dien toon ging het den godganschen namiddag voort. Maer indien de eerste rollen er al zoo kael en pover uitzagen, laet ik u denken hoe de groote hoop het stelde. Zoo, bij voorbeeld, de arme duivels, die den vertrouweling spelen, en enkel zending hebben van tijd tot tijd te zeggen: Geduchte vorst, wat ramp! of, o schrikkelijke stond! of die gelast zijn eenen brief te brengen met de woorden:
Ik leg dit schrift voor uwe voeten neder,
En spoed mij thans bij mijnen meester weder,
waren roekeloos gehavend en ongekamd. Ik had waerachtig medelijden met die jongens en dacht: is niet het leven van den mensch een tooneelspel in 't groot, en zijn wij allen geene komedianten? alleen zijn de rollen niet gelijk verdeeld: Gij speelt 's avonds bij het lamplicht; anderen doen hunne vertooningen bij helderen zonneschijn; slechts het eene tooneel is wat grooter dan het andere. Welaen, kinderen, neemt het pakje dat u ten deele viel vrolijk te moê op de schouderen, neuriet zoo als gij doet, want:
Al wat leeft en braaf is, zingt,
heeft Tollens ons zelf voorgezongen, en moge het opgeruimd liedje u den zuergewonnen harden broodsbeet helpen verzachten!
Een ander voorwerp van medelijden voor mij, van verachting en bespotting voor anderen, was eene arme rabbijn, die ik weet niet hoe op de boot was geraekt. Hij droeg een' versleten zijden tabbaerd, en hield zich alleen in een hoekje op het voordek. Telkens wanneer hij de eerste plaets wat te nabij kwam, werd hij door den kapitein of de
| |
| |
matrozen, vrij ruw, zelfs bij den arm, naer zijn hoekje terug geduwd. Hij verdroeg deze mishandeling, met vloeken en scheldwoorden gezouten, zonder een woord tegenspraek; opende een klein valiesje, haelde daer brood uit, benevens een blikken koffij-kannetje, dat hij aen de waterton, algemeene toevlugt der minbedeelden, vulde, en vergenoegde zich met dien schralen maeltijd. Schoon wij den bloed van harte beklaegden, hielden wij daerom toch de oogen op zijne kromme vingers, want de patriarch zag er maer valsch uit, en kon onze Philistijnsche goederen wel eens voor vrijbuit aenzien hebben. Een Jood is toch altijd een Jood, en gij weet:
Naturam expellas furcâ, tamen usque recurret.
Het overig gezelschap was redelijk goed samengesteld, de overtogt echter van te korten duer om bijzonder kennis aen te knoopen. Ten zeven uren waren wij in het naeuwste van de Sund, en hadden Helsingöer aen de linker-, en Helsingborg, op de Zweedsche kust, aen onze regterzijde. Een ommezien verder stevenden wij de sterkte Kronenborg voorbij. Dit is eene der voornaemste Deensche vestingen, van hechte wallen omgeven, en gewapend met ik weet niet hoeveel stukken grof geschut, welke gevaerlijke blaespijpen, de schepen die zouden weigeren den gevergden tol te betalen, zeer onvriendelijk kunnen groeten. Het is op dit slot dat de ongelukkige koningin Mathilde haer treurig leven in ballingschap heeft geëindigd. Nu liepen wij het Skager-Rak of Kattegat binnen, en zagen niets meer dan lucht en water. Daerbij stak de wind den kop omhoog, de deining werd meer gevoelig en het schip kreeg het dansen in den zin. Zulks baerde bij de meesten eene ligte ongesteldheid, doch niet genoeg om ons ongemanierd te gedragen.
Het was weêr Vrijdag, en dat is toch een beroerde dag op een dampschip. Of het spreekwoord waer is dat zegt: Hoe digter bij Ro-
| |
| |
men, hoe slechter christenen, weet ik niet, want ik ben er nooit geweest; maer indien men 't veranderen wil in: Hoe verder op zee, hoe minder visch, zal ik gaerne voor de waerheid instaen, als sprekende bij ondervinding. Ook kregen wij voor ons avondmael beef-steack, noordsche ham, en wat meer van dien aerd is; maer visch was er niet te hooren of te zien, ten zij zoo wat klein gesneuter van sprotjes, een opregt peuzelwerk en daerbij zoo zout als brem. Wij proefden echter een beet, dronken verder thee, en zeiden dan alweêr: in Gods naem, 't zal morgen beteren.
Intusschen werd de zee al gaende weg woester en voorspelde een woeligen nacht. Wij hielden 't op het dek zoo lang vol als wij konden, rookten een cigaertje en telden de starren, tot dat het geslinger ons eindelijk noodzaekte naer onder te dalen, en verdere ongemakken door het bed voor te komen. Maer ja wel, dag bedden! Die van onze kajuit maekten weêr een paer uit, waervan het bovenste schuins boven 't andere liep, en zonder gevaer van hals en beenen te breken, niet te beklimmen was. Lang genoeg zijn die scheepskooijen zelden, en in der eeuwigheid te smal. Daerenboven komt de bovenste zoo digt bij den vloer van het dek, dat men het hoofd niet eens kan opligten, of men stoot het te berste. Ik zwijg van de hardheid der bedding en van het steenen oorkussen, waer de arme reiziger zijne matte leden en zeeziek hoofd op rusten moet: Wat spreek ik van rusten? Och hemeltje, neen! men wordt er op gerabraekt als of men vader en moeder vermoord had.
Wij gaven nogtans den moed niet op, getroostten ons met het oud gezegde à la guerre comme à la guerre, en hiermede beklauterde de prof. de bovenkamer, terwijl ik mij gekleed en gereed in de benedenkooi inkwartierde. Indien honger de beste saus is, ondervonden wij nu dat groote vaek een donzen bed waerd is. Het schip kraekte als moest er geen stuk heel aen blijven; boven ons hoofd was alles in
| |
| |
rep en roer: het scheepsvolk liep den ganschen nacht heen en weêr, werkte met touwen en kabels, haelde, de hemel weet wat, af en aen, en scheen zich bitter weinig te bekreunen of de passagiers sliepen of waekten. Daerbij kwam nog hel vervelend gedruis van het stoommachien en de raderen, die met de golven als op leven en dood worstelden. Misschien dat al dat geharrewar, dat dooreen loopen van verschillende geruchten, en vooral het mallen van het schip, waer de zee meê speelde als kat met de muis, ons van duizeligheid deed insluimeren; want een vreedzaem gesnork deed mij weldra vermoeden dat de prof. zich ernstig van binnen bekeek; en ik ook, schoon als een bael katoen heen en weder geschommeld, sliep lijnregt door tot zeven uren van den anderen morgen.
Bij ons ontwaken, waren wij tusschen de eilanden Anhold en Läsoë, zagen regts de kale en rotsachtige kusten van Zweden, links een vestingwerk op de klippen gebouwd, en Gothenborg voor ons in 't verschiet. Weldra wierpen wij het anker voor de stad, trokken in kleine bootjes aen wal, en lieten het dampschip zijnen weg naer Christiania vervolgen.
De meeste reizigers, wij daeronder begrepen, lieten zich brengen naer de Gotha-Källare, zoo 't heette het beste gasthof van de stad. Ik had dan toch uit liefhebberij het slechtste wel eens willen zien, want hier was het alles behalve sierlijk: De eene kant des ingangs werd door eenen linnenwinkel, de andere door een magazijn van bont- en pelswerk bezet, terwijl de eerste verdieping door den kok met zijn keukengerief ingenomen, en slechts de derde hemel voor de vreemdelingen genaekbaer was. Gelijk overal in Zweden, leidde een steenen wenteltrap ons naer boven; de kamers waren insgelijks met steenen bevloerd, waerop men, in plaets van zand, takjes van jeneverbeziëen sparrenboompjes had gestrooid. Brrrr! wat rook het huis mufferig en benaeuwd, en wat was het ellendig vuil! De kamer had zeker in
| |
| |
geen half jaer versche lucht gekregen, en het stof lag overal zoo vingerdik op, dat de prof. niet wist op welken stoel hij wilde gaen zitten, en ik van viezigheid mijnen neus in allerlei rimpels en plooijen trok.
De stoomboot naer Stockholm moest den anderen dag vertrekken. Wij besloten die gelegenheid waer te nemen, wijl zij zich slechts om de veertien dagen aenbood en men ons de reis, langs de binnenwateren van Zweden, ver verkiezelijk boven den straetweg had voorgesteld. De prof. spoedde zich naer het kantoor, maer kwam te laet, want alles was reeds sedert eene maend besproken. Met de meeste moeite kreeg hij twee zitplaetsen in den zoogenaemden salon of groote kajuit, tegen betaling van zestig thaler banko. Ik zal u zeggen dat men hier op tweederlei wijze rekent: Bij thaler riksgeld en thaler banko, welke laetste acht en veertig skillings geldt, en slechts de helft van de eerste, of eenen Nederlandschen gulden waerd is. Werd dit alles nu door geslagen munt voorgesteld, dan ware er nog uitkomen aen; maer het zilver is zoo schaersch, dat men het ten platten lande zelfs niet kent en veelal weigert. Men betaelt van de geringste tot de zwaerste som in smerige banknoten, papiertjes van verschillende grootte en kleur, waeronder een post-scriptum met vriendelijk verzoek van ze niet te vervalschen, op boete van onmiddelijke opknooping. Die banknoten gaen natuerlijk door Jan en allemans handen; ook waren zij tot fladders gescheurd en plakten van vuiligheid aen elkander. Ja, het is zoo; maer wat is de wereld toch een raer ding! kent gij het vertellingje niet van dien jongen heer Tantalus, door de goden veroordeeld om in de benedenwereld, te midden van den overvloed, honger en dorst te lijden? hij zwom tot aen de lippen in een helder bronwater, maer telkens als hij daervan een mondvol wilde slurpen, verkeerde de gunstige vloed in eene nijdige ebbe; de lekkerste worstbroodjes hingen aen een' boom, en dartelden door het windje heen en weêr geslingerd, vlak boven en soms tegen zijn'
| |
| |
neus; wel hapte hij daerna, maer krijgen was de kunst. Nu, het was precies zoo met ons gesteld: wij hadden namelijk onze zakken vol dubbele Frederiks-d'or, doch daer wilde men in Zweden niet van weten: men kende ze niet, zij hadden geen koers, men zou ze voor niet naeuwelijks ontvangen hebben. Daer zaten wij te kijken, arm, dood arm, omdat wij geen papieren geld, maer goud in de beurs hadden! Gelukkig vond de prof., na veel loopens en zoekens, een' bankier die, min dom dan zijne confraters, de oneindige goedheid had, hem eenige goudstukken tegen lodders papier uit te wisselen, waermeê hij thans de besproken plaetsen op het dampschip kon betalen, en verrigter zaek maer zeer misnoegd naer de Källare terug kwam.
Onze maeg begon te jeuken, en nu daelden wij van de derde tot op de tweede verdieping in de eetzael. Men legde ons de spijskaert voor, doch daer verstonden wij geen woord van, en moesten ons vergenoegen met hetgeen de kok ons voordiende. Volgens noordsch gebruik scherpten de liefhebbers hunnen eetlust met kaes, haring, ansjovis, of wat meer het verhemelte prikkelt, en dronken een' borrel gekruiden jenever daer boven op. Maer wat de kroon spande, was de nationale ingelegde kuit van steur of kaviahr, waervan men zich de brokken betwistte, als ware zulks het puikje van de markt geweest. Dit overheerlijk traktement had den uiterlijken schijn van versteven klapbezienpap. Het was gezegd dat wij ons ook aen dat vreemde goedje zouden bezondigen: Maer, o jee, wat nare kost! Zoo gaeuw niet hadden wij daervan een stuk in den mond, of wij hielden van schrik den buik vast, en dachten niet beter of wij waren glad weg vergeven! Het overige van den maeltijd was in evenredigheid niet beter: groenten, vleesch, ja tot de soep, die men niet gelijk bij ons als voor-, maer als middengeregt gebruikte, alles was met onbekende vuile kruiden bedorven. Een Engelschman, die in kleur en lijvigheid veel geleek aen
| |
| |
een uitgeperste citroen, en den schilder wel tot model had kunnen verstrekken in de opstanding van Lazarus, was mede deelgenoot aen den maeltijd; hij scheen echter even misnoegd als wij, en liet van tijd tot tijd den tweesylbigen uitroep hooren, welken Beaumarchais le fond de la langue noemt.
Wij haestten ons dezen viezen apoihekerswinkel te verlaten om een' oogenblik op de stad te werpen. Gothenborg is de tweede stad van Zweden, en hierover maek ik Zweden geen kompliment. Wel is waer, als handelplaets heeft zij eenig gezag, doch ook dit is sterk geminderd. Ten tijde van Napoleon, toen alle verkeer van het vaste land met Engeland en de overzeesche bezittingen was afgesneden, had Gothenborg heel veel praets; zij was de stapelplaets van de koloniale goederen en de uitdeelster derzelve aen al de markten van het Noorde. Maer met den val van het Fransche keizerrijk, hield ook die groote welvaert op, en is Gothenborg thans, onaengezien hare twintig duizend inwoners, eene stad ruim zoo doodsch en vervelend als Delft. Wij kruisten een paer uren door de straten, bezochten de Dom- of Gustaef-kerk en den Duitschen tempel, waer niets dan de witte muren te zien was, en keerden naer de Källare terug, om ons pakkaedje voor het vertrek van den anderen dag in gereedheid te brengen. Ik zou, om de waerheid geheel te zeggen, moeten bijvoegen: En om te rusten; want wij waren moede als kwamen wij t'huis van eene bedevaert naer Sint Jakob van Compostella. Ik zou inderdaed ruim zoo lief met Cook eene reis rondom de wereld doen als in Gothenborg éénen namiddag om te kuijeren: niet omdat het er zoo verdrietig is als op een kerkhof, maer omdat men er niet gaen kan uit hoofde van de hobbeligheid der straten. Of dit expres gedaen is, zou ik niet durven bevestigen, maer die op geen eijeren dansen kan, mag te Gothenborg niet te voel gaen, want hij kan er van de baen niet. Het zijn daer geene kassij-steenen, die met eenig fatsoen en ten minste aen eenen kant wat geëffend, de
| |
| |
stralen bedekken; maer ronde of puntige keijen uit de rivier gehaeld, en die ter naeuwernood vast liggen. Ik schreeuwde moord en brand van de pijn aen mijn eksteroogen op die martelwegen van Gothenborg, en tot overmaet van ons lijden liepen wij nog verloren, en deden wel tweemael den weg om in ons gasthof weêr te keeren.
In de eetzael vonden wij den Engelschman weder; hij dronk thee, en wij volgden hierin zijn voorbeeld, waerna wij eenige Zweedsche nieuwsbladeren in handen namen, om de meerdere verwantschap tusschen die noordsche tael en de vlaemsche na te speuren. Terwijl wij den tijd daermeê kortten, hoorden wij op eens de Englander roepen: Petite garçonne! apportez moi le chandelle pour coucher moi tout suite. Ja maer, de petite garçonne was even doof voor fransch als voor engelsch. Een kwartier later, toen wij den mageren buerman reeds lang onder de dekens dachten, riep hij weder even koeltjes: Entendez vós, garçonne? je demandais le chandelle à moi pour dormir dans le appartement à moi dans l'instant? Eindelijk was zijn taei geduld te lang op de proef gesteld en schreeuwde hij kwaedaerdig, zelf een' kandelaer bij den hals grijpende: Qu'elle était cette stioupide garçonne, qui n'apportait pas le chandelle quand je demandais moi? Waerna hij het vertrek verliet om te gaen uitslapen, hetgeen wij nu ook geraedzaem vonden te doen.
Den anderen morgen (14 Aug.) waren wij ten vier uren op de proppen; maer de prof. was niet opgeruimd, en dat tot mijn groot leedwezen; want met lange gezigten reizen, vooral in vreemde landen, is zeer onpleizierig. Namelijk het was zondag, en noch hij, noch ik, konden onze godsdienstpligten volbrengen. Doch het kwaed was voor 't oogenblik niet te verhelpen. Wat zouden wij er aen doen? veertien dagen langer te Gothenborg verblijven, met gevaer van uit enkel verdriet den geest te geven, had ons geen vinger breed gevorderd; want dan moesten wij toch weêr op een zondag morgen afrei- | |
| |
zen. Daer en boven was er in de stad noch kerk noch kluis voor onzen eeredienst, en deze reden is even afdoende als de eerste der twee en zeventig, welke de burgemeester van zeker plaetsje den vorst opnoemde, zich verontschuldigend dat men niet ter zijner eer geschoten had, en wel uit gebrek aen kanon. Wij moesten derhalve ons lot ondergaen, volgden ons reisgoed dat op een steekwagentje werd vervoerd, en stonden, een kwartier uers voor het vertrek, kant en klaer aen de Stockholmsche stoomboot.
|
|
Auteursrechtvrij