|
| |
| |
| |
De pijp.
Aen dr F.A. Spijers.
Doux charme de ma solitude,
Fumante pipe, ardent fourneau!
Qui purge d'humeurs mon cerveau
Et mon esprit d'inquiétude......
Jan, ga me eens, weêrga 's gaeuw, een mandje pijpen halen
En beste rooktabak...... Wat staet ge zoo te dralen?
Spreek, lange vlegel, spreek, hoe zijt ge nog niet heen? -
Mijnheer, ik sta verstomd te kijken als een steen:
Gij, die geen pijp kunt zien, gij valt nu zelf aen 't rooken?
En dat in huis nog! 't zal hier morgen lekker spoken
Wanneer mevrouw.... - Verduiveld, Jan dat raekt u niet!
Ik merk wel jongen, dat gij mij wat vreemd beziet,
| |
| |
En acht derhalve een woord ter zaek niet overbodig;
Alleen om uw verstopt en neevlig brein is 't noodig
Dat ik u heel 't geval van A tot Z vertell:
Gij kent mijn goeden vriend, den ouden Rector wel?
Een fijn, doortrapt geleerde, een schrander man, waerachtig;
Een groot verstand, wel zes of zeven talen magtig,
Die stijf staet opgepropt van grieksch en van latijn;
Een heldre bol zoo als er weinig bollen zijn!
Ik ging hem gister nog eens familjaer bezoeken
En vond den letterheld te midden al zijn boeken,
Opeengestapeld en rondom hem heen geschaerd:
‘Ik kom eens zien hoe of mijn vriend de Rector vaert;
Ik had al sedert lang geen nieuws van hem vernomen.’
Naeuw zag de goede man een kennis binnenkomen,
Of ijlings riep hij uit: Bartholomeus hier!
Een onverwacht bezoek, dat doet mij regt pleizier;
'k Was bezig juist mijn duitsche pijp eens uit te kloppen:
Kom, neem er eene en laet ons zaêm een versche stoppen? -
'k Bedank u wel, ik heb mijn snuifdoos, en vermoed
Dat hij er mêe volstaet die een van beiden doet.
| |
| |
En dan 't cumul! gij weet de wetten zijn er tegen:
Mijn vrouw is bovendien het rooken niet genegen;
Zij rilt en klappertandt wordt zij een pijp gewaer
En krijgt eene appelflaeuwte op 't zigt van een cigaer. -
'k Heb mêelij met uw staet en wil u 't rooken leeren. -
't Zal moeilijk zijn! - Wie weet? ik wil het eens proberen. -
Spreek op, laet hooren! - Zoo gezegd en zoo gedaen:
Mijn vriend ontstak zijn pijp, spoog, kuchte en ving dus aen:
Ik kon, indien ik wilde, een redevoering spinnen
En met de ontdekking van Amerika beginnen;
Zoo doende hield ik u drie uren aen den praet:
Maer God behoedde mij en 'k werd geen advocaet.
Ik kon uw weetlust met wat dissertaties spijzen
En, hoe langdradig ook, toch zonneklaer bewijzen
Dat gij moet rooken; maer ik ben geen schoolpedant:
Ik breng veel liever mijn gezegden in verband
Met 't alledaegsche doen van 't alledaegsche leven,
En om er u met een een staeltje van te geven,
Neem ik uw troetelkind, de mode, bij den kop;
Gij die dat schepsel kent, ei lieve, let eens op
| |
| |
Hoe al de dandys, onderhoorig aen haer grillen,
Geen vlaemsch meer spreken, 't fransch verbrabbelen, en brillen?
Zij gaen, den neus gefokt, het rolletje in den mond,
En slentren zoo de stad godsgansche dagen rond.
Ware ik een vuile tong en wilde ik 't kwade stoken
Ik zou u zeggen, hoe de damp van al dat rooken,
Een dikke vloeistof uit hun hersenstelsel was;
Maer achterklap is zonde en komt hier niet te pas.
Een politieke rol zoudt gij zoo gaerne spelen!
Bij 't peuple souverain wilt gij u aenbevelen:
Hoe maekt ge u bij het volk eene enkele partij
Zoo gij niet rooken kunt? hoe woont ge een meeting bij,
Waer Jan en alle man zoo ongenadig dampen,
Dat dikke wolken rooks den zwarten muer beklampen?
Maer neem nu nog dat gij ten top van eere stijgt,
En een gezantschap bij den Grooten Turk verkrijgt,
Gij onderscheidt u dan; er wordt van u gesproken:
De sultan vraegt u om een pijp met hem te rooken:
Gij weigert Abdul? om dien hoon, hem aengedaen,
Loopt gij de kans van gaeuw naer de eeuwigheid te gaen.
| |
| |
Uw teedre wederhelft kan 't rooken niet verdragen!
Zeg even, schept zij in uw snuifneus veel behagen?
En wordt gij niet door haer zoo menigmael beknord,
Als ge op het vloertapijt een halve snuifdoos stort!
En als in uw salet de reukpastieljes branden,
Besmodderen zij dan het huissieraed, de wanden?
'k Ga liever met mijn pijp eens door de kamer heen
En heb niet slechts den reuk, maer ook den smaek met een.
Uw lieve huiszorg laet ik nu een weinig steken,
Om ook in 't algemeen belang een woord te spreken.
Wanneer de winter heerscht en 't spoedig donker wordt,
Zie dan eens hoe de pijp den langen avond kort!
Wat geeft één enkel wolkje ons zedelijke wenken!
Zoo zit gij op uw stoel wijsgeerig na te denken,
Hoe 't leven van den mensch in ijdlen rook verkeert,
En wat al verder door dat wolkje wordt geleerd.
Wie kan toch in de snuif iets zoo verheven vinden?
Ge ontvangt van tijd tot tijd uwe uitgelezen vrinden;
| |
| |
Maer geen tabak die 't zoet gekavel onderhoudt,
En uit gebrek aen vuer wordt heel 't gezelschap koud.
Doet 't guer en vochtig weêr u een verkoudheid vreezen?
Een lekkere cigaer, zal uw behoedster wezen,
En met den rooktabak, braveert gij mist en vorst;
Hij is een medicijn voor 't water op de borst;
De kenbare eigenschap van mannelijke zeden;
Ontdekt gij in de snuif zoo veel hoedanigheden?
Zij, die den neus verstopt, de hersenen verdooft,
Ons draeijingen en pijn veroorzaekt in het hoofd!
Waerachtig, vriend, gij moet naer mijn gezegden hooren,
En om 't qu'en dira-t-on u in 't geheel niet stooren;
Ik zond in uwe plaets de snuifdoos naer de maen
En met de Goudsche pijp legde ik ter degen aen.
De snuif is vrouwenkost en kan slechts haer behagen,
Die 't jongejufferschap zoo ongewillig dragen
En, daer hun angel toch geen man heeft opgehaekt,
Zich paeijen met dat kruid en snuiven dat het kraekt.
't Getal is legio dat ik u zoo kon malen;
Om onder duizend slechts een voorbeeld aen te halen:
| |
| |
Bezie eens, bid ik u, dit ouderwetsch model,
Met haer kastanjebruin of boterkleurig vel;
Het schriklijk gevelstuk door Vader Cats beschreven,
Kan van haer neus met moeite een reedlijk denkbeeld geven:
Wat let mij dat ik u dit pronkjuweel beschrijv'?
Maer 't hoeft niet dat ik mijn portret zoo verre drijv',
Want heel haer wezen draegt van 't snuiven eereblijken:
Haer zakdoek kan ik bij een landkaert vergelijken,
Op welke haer penseel zoo menig vreemd gewest,
Tot nu nog onbekend, in donkre verwen schetst.
Wat ze in haer handen krijgt voert 't onuitwischbaer teeken:
Haer breikous weet er vast een woordje van te spreken;
Haer kerkboek wijst de plaets waer zij het meeste bidt,
En 't keukenboek is ook geen zuiver zwart op wit;
Ga, als 't u b'lieft, en vraeg dat lieve schepsel even,
Wat booze geest haer tot dat uiterst heeft gedreven?
Welligt verneemt gij dan, hetgeen gij niet vermoedt,
Hoe ze in haer prille jeugd den koker heeft gehoed;
Haer kleine wipneus als een lokaes heeft gehangen,
Met hoop van hier of daer een huisvink op te vangen;
Hoe Jan en alle man die fijne kneep verstond,
Hoe ze op het eind van 't spel niet eens een vrijer vond,
| |
| |
En tot den hoogsten graed van razernij gekomen,
Haer troost en toevlugt tot den snuifpot heeft genomen;
Kortom, hoe zij ontaerde in de oude besjes klis,
Een lieve wipneus was en nu een vuilpeuk is.
Dan, 'k heb genoeg gezegd: ik trachtte u te overreden;
'k Heb voor de goede zaek met vuer en moed gestreden,
En laet, mijn beste, nu 't beslissen aen uw keus:
Behael dan, vriend, eene overwinning op uw neus,
En roepen wij te zaêm, door heilgen drift ontstoken:
Weg met de vuile snuif en leve, leve 't rooken!
Zoo sprak mijn vriend; wel Jan, kan ik nu met fatsoen,
Daer hij de zaek zoo wijs behandelde, anders doen?
Loop gaeuw den rooktabak en 't mandje pijpen halen.....
De zeeman moet voor 't eerst der golven cijns betalen:
Ik stapte van den wal en moet nu ook door zee.....
Jan! breng mij ook met een een zuren appel mêe.
|
|
Auteursrechtvrij