|
| |
| |
| |
Het bed.
Aen mijnen vriend L. Delgeur.
Vanum est vobis ante lucem surgere.
Psalm. CXXVI.
Neen, 'k zeg het u nog eens, mijn vriend, vergeef het mij,
Maer 'k hou niet van die hedendaegsche poëzij,
Zoo onnatuerlijk, zoo romantisch overdreven.
'k Zie barden met den hoop in de ethercirkels zweven,
En meer dan eenen hals, die tot mijne ergernis,
Zich dichter schat omdat hij starrenkijker is.
Zijn opgewonden brein reist altijd door de wolken,
En daelt hij al eens neêr bij de ondermaensche volken,
| |
| |
Met meêlij staert hij dan de wereldlingen aen,
Omdat zij 't schoone van zijn zangen niet verstaen.
Ook is de goede man op 't menschdom wat gebeten,
En klaegt en zucht hij dat de steenen er van zweeten.
Zoo schetst hij ons 't heelal in sombre kleuren af:
Zijne akelige stem rolt steeds op zerk en graf;
Zijn warend oog ziet niets dan monsters, spooken, dwergen....
Het digtste krulhair rijst er gruwend van te bergen!
En wat toch wint hij met dien de profundis-zang?
Hij schrikt de grooten af en maekt de kleinen bang.
Is dit nu Poëzij? Ik wil er liefst van zwijgen;
Ik laet die dichters 't breedgevleugeld ros bestijgen,
En is mijn klein verstand voor godentael niet rijp,
Het zij me alreeds genoeg dat 't menschdom mij begrijp'.
Laet hen op hun gemak dit wereldrond verfoeijen,
En hemel, aerde en hel met hun persoon bemoeijen;
'k Zal hen niet volgen in hun starrenhemelvaert;
Maer fladder liever hier beneden over de aerd.
Hier vind ik, zonder 't hoofd door 't wolkenzwerk te baden,
Nog stof genoeg om óók mijn dichtluim te verzaden:
| |
| |
Gij, die daer boven in den derden hemel gloort,
Ik wensch u veel geluk, Mijnheeren; gaet maer voort
De tael der goden aen uw snarenspel te ontwringen!
Ik zal intusschen hier omlaeg mijn bed bezingen.
Het Bed! dit woord alléén, mijn vriend, behelst gewis
Een stof die overschoon, die regt verheven is,
En 'k vrees niet dat men mij van zwetserij beschuldig',
Wen ik de slaepkoets als den troon van 't menschdom huldig.
't Is immers op een Bed dat gij geboren wordt,
't Is op een Bed dat gij de helft van 't leven kort,
't Is op een Bed dat eens u de adem zal ontvliegen.
Het kleine kindje ligt in 't mandenwerk te wiegen,
De zeeman schommelt in zijn hangmat heen en weêr,
De grijsaerd strekt zich in den hoogen armstoel neêr,
En gaet 's namiddags een verkwikkend uiltje vangen.
Het lommerrijk priëel, met groenend loof omhangen,
Het malsche veldtapeet, met bloemen overdekt,
Dat aen het grazend vee tot disch en leger strekt.......
Vriend, sla uw blikken op, en zie met mij in 't ronde:
Al wat ons hier omringt, 't is alles ééne sponde;
| |
| |
Waer gij uwe oogen keert, waer gij uw voetstap zet,
De rust heerscht overal: de schepping is één Bed!
Maer, zegt ge, sta mij toe dat ik uwe aendacht veste
Op slechts één enkle vraeg: waer toch, waer slaept men 't beste?
Helaes! Delgeur, 't is niet zoo als gij mooglijk denkt,
Het fraeiste bed dat ons het meest voldoening schenkt.
Mogt uiterlijke pracht u door haer schijn bekoren,
Ga, zie den rijken man: hij zinkt tot over de ooren
In 't broeijend zwanendons zwaerlijvig neêr, en klaegt
Hoe pijnlijk 't vliegend jicht hem door de ribben jaegt;
Hoe steeds de zorgen hem tot op het bed verzellen;
Hoe onverteerde spijs en drank hem dikwijls kwellen;
Hoe overdaed hem monsterdroomgezigten baert,
En hoe de bange nacht hem ijsselijk bezwaert.
Zoo heeft hij rust noch duer te midden zijner weelde;
Maer bij vergoeding ook geniet de minbedeelde
Bij volle maet het zoet der ongestoorde rust,
En wordt van lieverlede als 't ware in slaep gesust.
Wel is hij afgetobt door huisselijke zorgen,
Maer slaept ook lijnregt door tot aen den andren morgen.
| |
| |
't Is billijk toch, dat wie zich afslooft in den dag,
Ook na volbragte taek behoorlijk poozen mag;
En droomt hij soms..... maer zeg eens, à propos van droomen,
Daer wij toch zoetjes aen op dat kapittel komen:
Zij spelen in het bed nog al een groote rol,
En op hun reekning boekt men gansche werken vol.
Ik wil er op mijn beurt een woordje van gewagen,
U toonen, hoe zij 't merk van Gods geregtheid dragen,
En hoe, als in den dag het bang geweten zwijgt,
De booze 's nachts verdienden loon naer werken krijgt.
Zoo ziet een doctor in zijn slaep, met gruwzaem ijzen,
Ontelbre dooden uit hun' aerdschen kuil verrijzen;
De aptheker droomt dat hij zijne eigen pillen slikt;
De gulzigaerd, dat hij in spijs en drank verstikt;
De vrek, dat moordenaers en dieven hem bestelen;
En de advocaet, van muggeziften en krakeelen.
Maer vindt het kwaed zijn straf, de deugd ook wordt beloond:
De wijsgeer ziet zich door het nageslacht bekroond
En rondom zich verlichte en ware kennis bloeijen;
De nijvre landman ziet zijne akkers weeldrig groeijen;
De minnaer droomt van 't heil der zoete wedermin,
En 't lieve meisje van een talrijk huisgezin.
| |
| |
Mogt zulk een blijde droom uw' slaep steeds begeleiden,
Mijn vriend, en om uw bed zijn gulden vleugels spreiden!
Word door zijn tooverbeeld op 't aengenaemst gesust.
De vroege morgenzon eerbiedige uwe rust;
Denk toch aen 't vanum est; 't zij mij een troost te weten,
Dat gij die fraeije spreuk bij lang niet zult vergeten:
Dat steeds haer wijze tael u immer vergezell',
Bewaer, bepeins ze lang en onderhoud ze wel!
Mogt ik u op dat punt tot gids en voorbeeld strekken:
Naeuw komt de duisternis den aerdbol overdekken,
Naeuw hoor ik 't klokje tien op 't schoorsteenuerwerk slaen,
Of 'k denk: de tijd is daer van naer mijn bed te gaen.
Heeft God niet tot dat eind den stillen nacht geschapen?
Ook wensch ik 't huisgezin een ongehinderd slapen,
En trek ik henen naer mijn eenzaem rustsalet.
Met welgevallen sla 'k mijne oogen op een bed,
Dat zoo met een mijn matte leden zal ontvangen;
Gordijnen heb ik er driedubbel omgehangen:
Hun donkre schans verweert het stoorend uchtendlicht;
Zoo schijnt geen zonnestrael mij spottend in 't gezigt,
| |
| |
En roept mij onbeschaemd als 't ware: goeden morgen!
Te gader schud ik af en kleederen en zorgen,
Spring op de slaepkoets, blaes het licht uit, vlei mij neêr
Op 't donzen kussen, neem een snuifje en..... mediteer.
Dan denk ik aen het lot van onbezonnen gekken,
Die 't uer van slapengaen altoos verschuiven, rekken;
Die uit zijn op vermaek tot midden in den nacht,
En 't heil miskennen dat hen in de bedsteê wacht.
(Ik schat dat roekloos volk niet eens een stroozak waerdig.) -
Maer mediteren in het bed, dat vind ik aerdig,
(Zegt gij) ik acht me alreeds een zeer gelukkig man,
Als 'k 's nachts mijne oogen luik en rustig slapen kan. -
Neen, vriend, ik kan dien staet niet zoo voordeelig heeten;
Als ik gelukkig ben dan wil ik het wel weten,
En wat toch is de slaep? een broeder van den dood:
Gij snorkt en dat is al; maer van gevoel ontbloot,
Kunt gij van zelfbesef geen enkel teeken geven.
Uw ademhalen slechts getuigt nog van uw leven;
Gij ligt daer als een blok en zielloos uitgestrekt,
Tot dat de meid, of wel een booze droom u wekt.
Gij rust, nu ja; maer kunt die rust niet proeven, smaken.
't Is beter, jongen lief, zelfs in het bed te waken;
| |
| |
'k Gevoel, ik leef, ik ben van mijn persoon bewust,
En 't is ten minste niet om Gods wil dat ik rust.
De vergelijking doet, bij voorbeeld, mij genieten,
Wanneer de wolken 's nachts hun waterstroomen gieten,
Wanneer de hagel op mijn venster tikkend stuit,
En 't stormend windenheer verdubbeld spookt en fluit.
'k Beklaeg hen dan die op hun reis de nachtkoets kiezen,
En uit liefhebberij bekleumen en bevriezen;
'k Beklaeg het droevig lot van menig armen man,
Die in dit hondenweêr geen schuilhoek vinden kan......
Maer ik lig op mijn bed met zelfvoldoening neder,
En lach wat in mijn vuist om 't stormen van het weder,
Terwijl ik tot den neus in 't warme deksel schiet:
Begrijpt ge nu, mijn vriend, waerom ik dan geniet?
Maer zie, het is al laet en 't wordt uw tijd van slapen:
Ook zie 'k uw wijden mond reeds als een schuerdeur gapen,
En merk ik op dat gij moorddadig de armen rekt:
Of maekt welligt mijn zang op u dit boos effekt?
Hoe 't zij, ga dan, Delgeur, het reinst genoegen smaken:
Spring op de slaepkoets, schuil u warmtjes onder 't laken,
| |
| |
Gedenk aen mij en zeg, al schomlend in uw bed:
‘Hij had toch wel gelijk, die goede vriend Nolet.’
|
|
Auteursrechtvrij