Het schouw-toneel der aertsche schepselen

Afbeeldende allerhande menschen, beesten, vogelen, visschen, &c. Met een beschrijvende haer gestalte, hoedanigheden, natuur, krachten, eygenschappen, en genegentheden; met 160 figuren

Van de Beer.

DE Beer is een lelijck beest van aensien, doch sterck van leden. De muyl is langhwerpigh, en d'oogen gauw van gesicht. De huydt is met ruyge doncker grauwe hayren beset. De staert is kort. De pooten zijn met scherpe klauwen gewapent.

De Beeren worden in veel deelen van de Werelt gevonden, doch voornamentlijck in Polen, Littauw en andere Noortse Landen, maer insonderheyt in Groenlandt, Yslandt en Nieuw Zembla, alwaer mede witte Beeren gesien worden.

De Beer eet kruyden, vruchten, vleesch, visch, honingh, &c.

De Beeren versamelen in 't begin van de Winter of in de maendt Februarius, maer niet op de wijs van d'andere viervoetige dieren, te weten, beyde leggende met onderlinge omhelsinge. Het wijfje gaet dertigh dagen zwanger, na welcke tijdt het een, twee, en veeltijts vijf jongen ter Werelt brenght. De nageboorte, daer het jongh in beslooten leyt, is soo dick en vast, dat het niet als door 't licken van de Beerin afgescheyden kan worden; hier uyt is die dwalingh ontstaen, dat men meende, dat de Beerin onghevormde jongen gelijck vleesch klompen baerde, en door 't licken tot haer gestalte bracht.

De ouderdom van dese beesten wordt by de Natuurkundige niet bepaelt, gelooflijck is het datse een hoogen ouderdom bereycken.

De Beeren verbergen sich in de Winter in haer hol of schuylplaets; in de eerste 14 dagen slapen sy seer vast, daer na wacker geworden zijnde suygen sy aen haer

[p. 125]

voorste pooten, waer door men gelooft datse seer vet worden: maer waerschijnelijcker is het datse des nachts uytgaen, om haer onderhout te soecken.

De Beerin is met seer groote liefde tot haer jongen ingenomen, want sy druckt de selve dickwils aen haer borst, en bedeckt haer gelijck de vogelen met het lichaem, wanneer sy werpen sal ofte tot haer jongen ingaen, kruyptse op haer rugh in 't hol of nest, op dat haer voetstappen niet na gespeurt mochte werden.

Hoe wel de Beer sterck van lichaem is, soo is hy nochtans seer zwack van hooft, waerom hy, als hy van een boom of steylen bergh klimmen sal, sijn hooft met sijn voorste pooten bedeckt, en laet sich dan onbeschroomt van boven nedervallen.

Dat de Beeren getemt konnen worden en leersaem zijn, bewaerheyt de dagelijckse ervarentheyt, doch men hoeft de selve weynigh te betrouwen. Sindrigal, Vorst van Littauwen, heeft een Beer gehadt, die gewent was, alle morgen uyt het Bosch te komen, aen de poort van 't Hof te kloppen, en wanneer hy gelijck een Bedelaer sijne gewoonelijcke spijse ontfangen hadde, weder na het Bosch te keeren.

De Beeren scheppen een sonderlingh vermaeck in't gespeel. Olaus Magnus verhaelt dat de Vee-hoeders in de Noortsche Landen, van de Beeren bezet zijnde, op een Fluyt zoo langh speelen, tot dat de selve door de honger geperst wegh gaen.

Ick sal hier een wonderlijcke geschiedenisse uyt Jovius van een Boer in Muscovien by voeghen: dese Boer in een holle boom tot den hals in den honingh nedergesoncken zijnde, wierdt aldaer twee dagen gehuysvest: hier op komt een Beer, in de selve holligheyt nedersacken; de Boer tast hem aen, het beest hier door en het naer geschreuw verschrickt zijnde, klimt metter haest wederom opwaerts en verlost also met eenen den Boer uyt sijn gevanckenis.