Van de Chileesen.
DE Inwoonderen van 't landt Chili, gelegen in het zuydelijcke gedeelte van America ofte West-Indien, zijn kloecke luyden, groot en grof van lijf en leden, blanck van verwe; Sy laten het hayr langh wassen, 't welck de Vrouwen seer aerdigh in de neck op knoopen.
Sy plachten eertijts geheel naeckt te gaen, maer beginnen sich nu mede tot de kleedingh te gewennen, dragende soo wel de Mannen als Vrouwen lange rocken van schape-wol bereyt, die van de schouders tot aen de enckel nederhangen.
Onder haer, gelijck by veel Natien gesien wort, gaet mede het gebruyck van veel Vrouwen te nemen in zwangh, waer om oock die veel Dochters heeft by haer rijck geschat wordt, om dat de selve, soo yemant een Vrouwe begeert, van de Ouders voor ossen, schapen, ofte yets anders gekocht worden.
De vreemdelingen latense niet toe in haer wooninge te treden, noch gedogen datse met haer Vrouwen spreecken; 't welck haer jaloersen aert uytdruckt: maer wanneerse de selve aen yemandt vertoonen willen, maeckense een seecker geluyt, het geloey van ossen of koeyen seer gelijckende, waer op de Vrouwen in goede ordre te voorschijn komen, en aenstonts op haer knyen nedervallen.
Haer meeste rijckdom bestaet in overvloet van groot en kleyn vee, 't welck sy oock sorghvuldigh gade slaen.
De Chileesen zijn goede en onversaegde krijghsluyden, den oorlogh op een geheel andere wijse, als andere wilde en woeste Menschen voerende, want in den strijdt ordineeren sy de troepen by na op de selve manier, gelijck als die van Europa; Sy houden oock scherpe krijghs-discipline, en hebben oock goede kennisse om haer legerplaetsen te beschanssen, haer vyanden hinderlagen te leggen, Steden te belegeren, en te bestormen.
Sy zijn der Spangjaerden doodt vyanden, de welcke oock dickwils groote nederlagen van haer hebben ontfangen.
Haer wapenen zijn pijl en boogh, en lange spiessen; haer storm-hoeden, schilden, en borst-wapenen zijn uyt de rugge van robbe-vellen leer gemaeckt. Het geweer 't welck sy van de verslagene Spangjaerden bekomen hebben, wetense mede wel te gebruycken.
Vam haer godsdienst ofte des selfs oeffeninge heeft men weynigh ofte niets konnen vernemen: doch waerschijnnelijck is het, dat sy gelijck de andere Inboorlingen van America, Afgoden-dienaers zijn.