Logo DBNL
Leven en werken van Jacobus Bellamy (1757-1786) (2 delen) (1917)

Leven en werken van Jacobus Bellamy (1757-1786) (2 delen)

(1917)–J. Aleida Nijland–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Hoofdstuk III. Na Bellamy's dood.

Ach! waarom is dit nu alles voorbij? en de herinnering van uw leven, van uw beminnelyk Genie, blijft ons alleenlyk over!
Mr. J.P. Kleyn in 1794.

Vrijdagavond 17 Maart - het overlijdensbericht, Maandag op postdag uit Utrecht verzonden, kan juist in Vlissingen zijn aangekomen - wordt het stoffelik overschot van Jacobus Bellamy, ‘bij treurig fakkellicht’, door de Lange Nieuwstraat vervoerd naar de St. Nikolaaskerk. Vier koetsen volgen de lijkwagen: in de 1ste rijden Hinlópen en Ondaatje, in de 2de Rau en Carp, in de 3de Prof. Bonnet en Ds. Hinlópen, in de 4de Dr. Römer en Dr. Harlingh. Tal van studenten, ook veel burgers volgen te voet.

‘Algemeen was de rouw, toen deze uitstekende zanger in den vollen bloei zijns levens door den dood weggerukt werd’, schrijft een ooggetuige 30 jaar later. ‘Ik was bij zijne begrafenis tegenwoordig, en zag zelden zulke ondubbelzinnige blijken van deelneming onder een geheele burgerij als bij deze gelegenheid en dit ook van hen die anders niet instemden met de politieke gevoelens van den jeugdigen dichter’1).

Vóór het orgel in de St. Nikolaaskerk is het lijk ter aarde besteld, ‘bij vergunning in een Eyge kelder’. Op het graf werd, naar plechtige Utrechtse begrafeniszede, het ‘swart’ doodlaken in tweeën ‘gescheurt’2).

Zaterdag 18 Maart eerst kan de Wed. Bellamy harerzijds de droeve tijding aan vrienden van haar zoon melden. De aan Mens te Amsterdam gezonden gedrukte rouwbrief is bewaard gebleven1):

illustratie
Gezicht in transept en Koor der St. Nikolaaskerk ± 1790. Het orgel en Bellamy's graf zijn recht tegenover de preekstoel2).


Mijn Heer!

Alzoo het den Almagtigen GOD, na zijn Onveranderlijk Raadsbesluyt, behaagt heeft, mijn Beminde en Teedergeliefde Zoon Jacobus Bellamij na een ziekte van ruim 4 weken in den Ouderdom van 28 Jaren en

circa 4 maand’ op den 11 dezer, door de Dood, uyt dit Tijdelijke (zoo ik hoope) over te brengen in de Zalige Eeuwigheid; Zoo hebbe ik het van mijn plicht geacht, UED: van dit voor mij zoo smertelijk Verlies, bij dezen, kennis te geven; niet twijffelende of UED: zult in deze mijne rechtmatige Droefheyd wel willen deel nemen.
Wensche, Dat GOD UED: voor dergelijke Toevallen, veele Jaaren zal gelieven te bewaaren: Waar mede met achting blijve,
Mijn Heer!
UED: Bedroefde Dienaaresse wed bellamy
Vlissingen
den 18 maart 1786
Den Heere J: Mensz. Amsterdam.

Op dezelfde datum vermeldt de

Oprechte Nederlandsche Courant1), no 33, Ao. 1786, Gedrukt onder Nieuwer-Amstel, wordt uitgegeven te Amsterdam Bij Dirk Schuurman, op 't Rokkin, bij de Vispoort, Saturdag, den agttienden Maart.
Utrecht den 16 Maart. Morgen avond word het Lijk van den Student Bellamy, alhier ter aarde bestelt. - Die braave Jongeling, de hoop van zijn tijd, - de vreugde zijner Vrienden, - de troost van eene grijze Moeder, en de trouw van een deugdzaam Meisje in Zeeland, is helaas in de vroege Lente, uit dit Leeven weggerukt; zijn Dood word bij alle Weldenkenden zonder onderscheid van rangen betreurt. - Neêrland is berooft van eenen boven allen lof verheeven oprechten Vaderlandschen Dichter; Hij is gestorven, maar de vruchten van zijne Dichtvermogens, de Gezangen van Zelandus, zullen altoos bij waare Vaderlanders en Vrijheidminnaars in eene gezegende Nagedagtenis blijven.

Grafschrift.
 
Een ongeveinsde Vriend, een Minnaar, trouw en teder,
 
Een Jongeling, van hart standvastig, edel, vrij,
 
Verrijkt met kunde en geest, ligt in deez' Grafkuil neder,
 
Eerbiedigt Bellamy, en sterft, gelijk als Hij!
Overleeden 11 Maart 1786.
C.P. Chastelein2).

Ondaatje, op wie Bellamy's dood toch blijkbaar niet zo heel diepe indruk heeft gemaakt, schrijft, bekommerd over de ‘Utrechtsche vrijheid’, en opgewonden over het Haagse relletje van Mourand (15 Maart)1), aan een onbekende over Bellamy's begrafenis. Dit briefje is vermoedelik geschreven vóór Maandag 20 Maart2), als de demokraten Ondaatjes Concept-Regeringsreglement met geweld doordrijven en door Vroedschap en Schutterij doen beëdigen.

Proost! Amice! Proost!

Roem toch zo ijdel niet op de triumph der utrechtsche vrijheid - 't is alles behalven dat - althands zo de zaaken zoo blijven als ze thands zijn - maar God zal het weer voor ons voorzien! ik hoop nog op een diergelijk buitengemeenen dag, als die was van den 2. Aug., en 20 Dec. van 't voorl. jaar3) - in waarheid broeder! de burgerij is gek..d, als 'er geene spoedige verandering koomt - en God geeve eerlang deeze verändering - Proost!
De staatkundige stap van holland omtrent Mourand, is holland waardig - Proost! Amice! Proost! -
uw bericht omtrent onzen overledenen vriend raakt kant noch wal -
hij heeft wel 5 weeken ziek gelegen - hij heeft eene koortsige slijmziekte gehad, en is uitgeteerd gestorven - hij is te utrecht begraven in de Claas-kerk - wij hebben hem op onze rekening met koetzen 's avonds begraaven - in de eerste koets, zaten Hinlópen & ik, die door Bellamij, kort voor zijn dood, aangesteld waaren tot verzorgers zijner begrafenis4) - in de tweede koets, Rau & Karp - in de derde Bonnet en Ds. hinlopen, en in de vierde de beide doctoren Römer en harlingh - hij was geheel buiten kennis - heeft weinig, geduurende de laatste twee weken van zijne ziekte, gesproken - heeft lang met den dood geworsteld - en heeft ons verlaaten - onze goede bellamij is thands in een vrij beter kring voor hem geplaatst om te kunnen werken - weenende wensch ik hem met u geluk - voor zijn ongeluk is hij gestorven -
ik zal u wel eens nader spreeken - Gij koomt immers?5) - Adieu! Ik ben T.T.
de vergeten burger. -

Hartelik deelnemend en met oprecht-vrome troostwoorden schrijft Prof. Broes aan de bedroefde Moeder in Vlissingen6):

Mejuffrouw, zeer waarde Vriendin!

Mijn gantsche hart beklaagt U over Uw bitter verlies - Gods wegen zijn hoog, zoo hoog, dat wij ze met ons bepaald vernuft niet bereiken kunnen - zwijgen, aanbidden, en de ontwikkeling der raadselen voor de eeuwigheid overlaaten, zie daar waartoe wij menschen geroepen worden - maar! hoe veel is daartoe noodig! - hoe veel zult Gij insonderheid, waarde vriendin! daartoe noodig hebben - alle uwe uitzigten, die blijde, die streelende uitzigten eensklaps verijdeld! - Gods hand is zwaar over U, en ik kan mij voorstellen, hoe onuitspreeklijk veel Uw hart lijden zal - maar zult Ge U aan de droefheid geheel overgeeven? zult Ge Uw hart niet sterken in dien God, die den Zijnen meer is, dan zoonen en dogteren? dien God, wiens wegen wel hoog en diep, maar echter zeer zeker hoogst wijs en goedertieren zijn - wie weet, of een langer leeven voor den overleedenen wel voordeelig, en voor U wel begeerlijk zou geweest zijn? - wie weet, welke onheilen hem boven 't hoofd hingen, waarvoor God Hem en U heeft willen bewaaren? - wat hiervan weezen mooge, dit is zeker, 't was niet de hand van Uwen Vijand, maar van Uwen Vader, die Hem wechnam, en zoudt Gij dan die hand niet eerbiedigen met all' de onderworpenheid, welke de hooge God van U vordert, waarvan Jezus U het voorbeeld gaf, en door welker beoefening Gij aan de geheele waereld toonen zult, wat de Godsdienst der Christenen vermag op het hart van hun, die denzelven hartelijk aankleeven?
God, dit wensche ik hartelijk, schenke U, naar de grootheid Uwer smerte, overvloed van genade, ruime bevinding van zijne trouw, en van den ondersteunenden, den vertroostenden invloed zijnes heiligen Geestes! - Hij bewaare U voor de klippen, waartegen Uw geloof, Uwe liefde, Uwe hoope, in deeze omstandigheden, alligt, in oogenblikken van overijling, zou kunnen aanstooten - Hij zij met U en ook met Haar, die zoo naauwe betrekking op den overleedenen had, en aan welke ik, nevens mijne groete, ook mijn hartelijk beklag bij deezen overzende -
Nu, Vriendin! ik beveele U aan God en aan de tedere ontfermingen van onzen Heere Jezus Christus, mij voords met waare hoogachting tekenende
Mejuffrouw, zeer waarde Vriendin!
UWE. dienstv. dienaar en Vriend B. Broes.
Leyden
22 Maart. 1786.

Zo spoedig mogelik wil Mens nu het 2de Stukje van de Poëtische Spectator uitgeven, het laatste werk van zijn overleden vriend. Bellamy zelf heeft er hem nog kopie voor gegeven, maar mogelik

schuilt er onder de nagelaten papieren nog wel een en ander, dat er geredelik bij te voegen is. Daarom schrijft Mens 13 April aan de Weduwe Bellamy1):

Mejuff. en Zeer Geachte Vriendin
Het zal UwE Waarschijnlijk bekend zijn - dat ik de Gedichte van Wijlen Uw Zoon mijn beste Vriend heb uitgegeeven. Nu Zullen onder Zijne Papiere, noch wel Enkelde stukjes zijn die niet zijn uitgegeeven en die Echter wel waardig waare dat zij Publyk gemaakt wierden. Nu was mijn vriendelijk verzoek, of UwE, aan die Geen die van Uwent weegen gemagtigd is, Zijn Boedel te beredderen geliefde te verzoeken om al dat geen, dat er noch mogt Leggen aan mijn af te zende - of zo dezelve aan Uw afgegeeven worden dat ik ze van Uw mogt ontfangen - daar zal mogelijk noch wel iets zijn, dat behoord tot Een Werkje dat reeds onder hande is onder de tytel van de Poëtische Spectator 2e Stuk. een en ander te mooge ontfangen zal mij zeer aangenaam zijn - de vergoeding die er voor gevordert mogt worden - ben ik volkomen toe Geneegen.
In tussche heb ik het Genoege om mij met achting te Noemen
Mejuff en Geeerde Vriendin Uw Edwd en Vriend
A. Mens Janzn
Amst 13 april 1786

Uit Vlissingen hoort hij, dat Mr. Jan Hinlópen beschikking heeft over alle nagelaten papieren in Utrecht, wat Mens weer meldt aan Ds. Adriaan Uyttenhooven te Simonshaven, die, als medespectator, naar Bellamy's kopie de proeven van het 2de Stukje naziet, en 27 Mei naar Amsterdam schrijft2):

Symonshaven den 27 Mei 1786.
Waarde vriend!

Door het een en ander belet geweest zijnde heb ik deze proef u niet eerder als nu kunnen toezenden. Ja wel, mijn waarde vriend! is mij ook elken oogenblik dierbaar, dat ik bestede met aan onzen overledene te denken. Met aandoening heb ik de copy - het schrift van onzen Bellamy gezien, en daarnaar verbeterd. Honderd malen moet ik mij verzekeren, dat ik hem hier niet meer zien zal. wat is de dood toch

vreemd! wat is zij wreed! Hoe gaarn ik van Bellamy en vooral met U en die hem gekend hebben praat, thans genoeg van hem, die voor zijne vrienden alles was, maar nu van hen is weggenomen. -
Zeer zou ik begeere om de overige gezangen en vaerzen van Bellamy magtig te worden, en ze uit te geven. Maar hoe krijgen wij ze uit de handen van Ondaatje en vooral van Hinlopen, die er zich waarschijnlijk een feest van zal maken om ze uit te geven1). Ik verwagt nog heimelijk een vaers van Hinlopen ter gedagtenis van Bellamy, en wie weet of daar dan nog zommige zijner gezangen niet bij komen. Het zal het best zijn dat ik mondeling hier over eens met Hinlopen spreek, maar dat zal eerst na de volgende maand zijn. Indien gij ondertusschen wat kunt, doe het. -
Om echt en veilig spel te spelen zal ik in de volgende week een voorreden voor dit stukje van de Spectator gereed maken. Of voor het deeltje, zou dit niet beter zijn? wacht dus zo lang met de uitgave. binnen veertien dagen zult gij het hebben, en mogelijk nog wel iet om er achter te plaatsen. - -

Geen ‘voorreden’ stuurt Ds. Uyttenhooven, maar wel ‘iet om er achter te plaatsen’: een ‘Brief’ van een onbekende A..., die 's Spectators naam openbaar maakt en de laster weerlegt van een ‘lasterlievend’ publiek, als zouden sommige ‘woeste verstrooijingen’ 's dichters ontijdig sterven hebben bespoedigd. Al wil ook de predikant niet loochenen, dat de ontstuimige Zeeuwse dichter wel eens ‘verstrooijingen opzocht, die noch voor zijn hart waren, noch in zijn smaak konden vallen’ - om met liefde te kunnen verontschuldigen, tracht hij als vriend te verklaren uit ‘gesteldheid, aanleg en omstandigheden’.

Brief aan mijne vriendin C.M.B....2)

Deze twee stukjes van den Poëtischen Spectator, zijn voornamelijk door den Heer Jacobus Bellamy opgesteld en uitgegeeven. Zijne, voor de Nederlandsche dichtkunde, ontijdige dood heeft dezen arbeid doen ophouden; maar het wordt der goedwilligheid en patriötisme overgelaten zijn begonnen werk te vervolgen. In deze stukjes zal men mijn overleden boezemvriend wel kunnen vinden. Zij doen Hem, als den Schrijver der Gezangen van Bellamy, en der Vaderlandsche Ge-
zangen van Zelandus geen onëere aan. Het strekt zijn verstand zoo wel als zijn hart tot eere de voornaamste Schrijver, alsook de eerste Auteur van het plan te zijn. Jammer! dat wij hem, die de eere en verbetering zijner Natie, reeds vooral in het perk der Poësie, ter harte nam, zoo vroeg moeten missen.
Ik, mijne vriendin, gevoel inzonderheid dit verlies op het sterkst in het allertederste van mijn hart. Menigmaal staar ik diep ontroerd op zijne geschriften - - gedachteloos zoekt mijn oog hem dan om mij. Maar ik vind hem niet!.......Ik mis mijn Bellamy in alles. Hij verstond mij: en zijne vertroosting was voor mij geneezend. Aan wie, als aan hem, kon ik een smart, die aan de gevoeligste zijde van mijn hart - aan mijn leven knaagd, ontwikkelen!1) In droefheid en in blijdschap waren wij alles voor elkander. Wij zagen met één oog, en gevoelden met één hart. ô! Hoe veel moet eene tedere - eene deugdzaame Francina Bane, niet aan haaren Bellamy verliezen, daar ik in hem mijn boezemvriend, volkomen voor mij berekend, verloren heb!......
Gij, mijne waardste vriendin, zult, daar gij mijnen vriend de grootste achting toedroegt, u gaarn willen verleedigen om nog het een en ander van mijnen vriend te leezen. Daar is geen oogenblik, hetwelk mij dierbaarder en vertroostender is, als waarin ik over mijnen nu gelukkigen Bellamy mag spreeken. En vooral als ik hem mag doen kennen.
Bellamy was een jongeling, die door zijne gesteldheid, aanleg, jaren en omstandigheden niet geheel bevrijd kon zijn van in 't ooglopende gebreeken. Maar die voor allen, die hem kenden, groot was in zijne gebreeken. Dat eene lasterlievende waereld haare onheilige handen van het graf mijns dierbaren vriends houde! - Dat zij eerst leere oordeelen, voordat zij oordeelt. - Ik zou mij zelve veragten zoo ik eenigzints haar begunstigde Vriend ware. Maar nimmer zal ik mij schaamen de vriend van Bellamy te zijn.
Niet de waereld, mijne vrienden, maar de zombere kamer2) van mijn vriend, en mijn gezellige haard waren getuigen van zijne grootheid. Menigmaal bewoog de voortreffelijke, de reine, onbevlekte Godsdienst van onzen Heer Jezus zijn hart, en een heilige traan rolde voor zijne voeten neder. Verre van het gewoel der waereld, in statige bosschen, in onvrugtbare woeste streeken, en in de plegtige stilte des nachts spraaken wij meermaal met ijver, terwijl op zijn aangezicht het licht eener edele ziel gespreidt lag, over de heilige plichten van Godsdienst, Vaderland, Vriendschap, Liefde, over alles wat den mensch veredeld. En dan - dan verwekten zijne gedachten in mij de onbekendste, de zaligste aandoeningen. -
Welk eene edelheid van gedachten en uitdrukkingen, welk eene
vatbaarheid en gevoel voor het schoon der ware deugd vond ik niet in meest alle zijne brieven! Indien het waar is, dat brieven, aan boezemvrienden, de ronde taal des harten geeven, oordeel dan, bid ik u, uit het volgend schoon fragment, of dit door een laag en bedorven jongeling kan geschreeven zijn. ‘Troost u in het verlies uwer -1). Zij is gelukkig! - zoo gij weent, ween dan, omdat gij nog niet gelukkig sijt! - wanneer ik bij uitnemendheid smart gevoel - - - dan troost ik mij met de gedachte: Ik zal ook eens sterven! Dan zal mijn ziel, als een nieuwgeschapen vlinder, hare zwagtels ontworstelen, en, met den daauw der Goddelijke liefde op hare vleugelen in de waereld der geesten omdartelen. ô! Mijn vriend! in de waereld der geesten!....Hoe is die? zullen wij daar met elkander spreeken? Zullen wij daar de menschen, die den raad verduisteren met woorden zonder wetenschap, - zullen wij die daar belagchen - zoo als de Godheid de dwaasheid der menschen belagcht? - Ons hoogste geluk op aarde is toch maar een Silhouët2) van het wezentlijke geluk, waar voor wij vatbaar zijn. - Godvrugtige menschen hebben 'er een schilderij in Profil van: hoe verlang ik om het Origineel te zien! kunt gij 'er u wel (een) idëaal van scheppen? - een idëaal van de Schilderij! ja! dat kan ik!’ Welk jongeling, wiens hart niet wel geplaatst is, zal, als Bellamy, over zijne ondankbaarheid berouwvolle tranen storten, onder het alziend oog zijns besten Vaders? - ‘Gij mijn gelukkige vriend, die ik kenne, en mogelijk thans op mij nederziet: ô! zeg mij, wat is de staat des doods? wat heet de waereld der geesten? ô! Wat zegt het gelukkig te zijn? - Gij zwijgt!....Ach! zeg mij - toont mij - (hoe zal het zijn?) doe mij gevoelen, wanneer de dood mij tot u voeren zal, hoe zalig gij zijt, en dit zal mij gelukkiger maken! -’
Na deze zalige oogenblikken, die wij in de eenzaamheid genooten, openden wij weder onze oogen in de woelige, dartele waereld. Onze oogen scheemerden. Wij zagen, en - vloogen weder hand aan hand de dartele waereld in. Dikwils zag ik mijnen vriend, in weêrwil van zijn hart, door het woeligste der waereld stuiven. Ja, mijne vriendin! gij weet, dat wij dikwils verstrooijingen noodig hebben, om in de smart staande te blijven. En dat die verstrooijingen meermaal, naar mate onze smart heevig is, en wij daardoor meer zijn afgemat, woester zijn. Kan er wel een grooter smart voor een jongeling, die een, voor hem wel bereekend meisje vuurig bemind, wezen, dan dat zijne liefde op alle mogelijke wijzen word gedwarsboomd? Is 'er wel een smart, welke een gevoelig en trots jongeling meer verwilderen kan, als eene ongelukkige liefde? - Bellamy leed hier op de waereld de grootste smart van een vuurig, maar ongelukkig minnaar. En van welke gevolgen had
dit niet voor hem kunnen zijn!......‘ô! Mijn Broeder! (schreef hij mij eens) waarom zijn de ware genoegens dezes levens al vaak de weeligste bronnen onzer rampen? is de liefde - voor mij ten minste - niet eene oorzaak van alle mijne ongelukken?’
 
‘Gevloekte dwang, die liefde scheidt!
 
Mijn min, een telg der tederheid,
 
Kan zelfs aan God behagen!
 
Gevloekte dwang! laat af! laat af!.....
 
De Godheid dreigt -! gij zult de straf
 
Van uwe snoodheid dragen!
 
Maar ach! ik zugt, en ween en klaag!
 
Moet dan mijn leven in de vaag
 
Der prille jeugd verdwijnen? -
 
Zal nooit de zon der blijde vreugd
 
Mijn flaauwe en afgepijnde jeugd,
 
Van heuren trans beschijnen?’
Behalve eene ongelukkige liefde (want nu werden de beide gelieven reeds met goedkeuring beschouwd) was 'er meer dat zijne rust roofde. Ligchaams smarten. Eene kwaal, die ten zijnen opzichte veel eer een famielje ziekte1), als wel het gevolg eener losse levenswijs kan genoemd worden: het podegra en rhumatike pijnen benamen hem vaak de genoegens van zijn leven. Doch zijn levendigen aart, en gehardheid tegens ongemakken deeden hem dikwils pijnen verduuren, die een ander niet zou hebben kunnen verdraagen. Het vooruitgezigt van zijne tegenswoordige gesteldheid in het toekomende was het, dat hem dikwils deedt beeven. Niet minder ontruste hem zijne bestemming tot den Predikdienst(*). Hoe dikwils doet de liefde, en eene aaneenschakeling van omstandigheden ons niet uit alle mogelijke kwaden ééne, die met de gesteldheid onzer ziel op die tijd, als wij eene keus moeten doen, zich het best verdraagt, kiezen! Hoe dikwils word den jongeling in de waereld heen gezonden, evenals een pijl, door een eenvouwdig man, die, zonder een bepaald but, niets dan de eere van schieten bedoeld, over het wijde veld van den taaijen boog word afgeslagen, en geen plaats vind om in te rusten! Helaas! wij jongelingen alle loopen en voelen den teugel niet, die ons omvoert!.......En waarom moeten wij den teugel niet gevoelen? Waarom moeten wij onzen kring niet eer kennen, voordat wij in dezelve zijn?........

Te midden van zijne goedgekeurd wordende liefde, drukten zijne omstandigheden zijnen geest dikwils op het sterkst ter neder. En wie kan zich in de tegenswoordige waereld uit zijnen kring in een beter voor hem bereekend, plaatsen, als - de man van geld? Is het te verwonderen, dat mijn vriend verstrooijingen, die noch voor zijn hart waren, noch in zijn smaak konden vallen, zomtijds opzocht, en daarin zijn kommer voor eenige oogenblikken verloor? ô Vriendin! nam de waereld slegts de moeite om te onderzoeken naar de gesteldheid, de aanleg en omstandigheden van den persoon, die zij beöordeelen wil, en - hield zij daarbij de jaaren onder het oog, zij zou zoo liefdeloos - wat zeg ik? - zij zou zoo schandelijk niet veröordeelen. Doch het onderzoek valt juist in haar smaak niet.
Ik geloof, dat ik u mijn dierbaare overledene nu van eene zijde, die, schoon bezoedeld, hem eere aandoet, heb doen zien. En dit was mijn oogmerk met dezen brief. Wie kan verdraagen, dat de asch zijns vriends, indien hij een Bellamy ware, ontheiligd word! Als dichter en man van verstand behoeft zijne grootheid niet te worden aangetoond. Men leeze zijne uitgegeevene stukken. Voor het overige, hetgeen hij der waereld omtrend zich zelve te berigten had, is door hem gedaan in een fragment eener brief aan zijnen vriend J.P. Kleyn, welk voor de Gezangen van Bellamy geplaatst is.
Ongemerkt word mijn brief te groot. Van uwe goedwilligheid, waardste vriendin, verwagt ik verschooning van mijne langwijligheid. Ik kan niet lang genoeg van mijnen overledenen vriend spreeken noch schrijven. En schoon gij hem in persoon niet gekend hebt, zult gij met mij, - in weêrwil der smart over mijn verlies: - onzen volmaakt goeden en wijzen Vader wel willen danken, dat hij mijnen vriend door den dood in een voor hem vrij beter kring geplaatst heeft, om te kunnen werken. Zeg ook, indien gij de asch mijns vriends eerbiedigd, aan elk, die hem smaad: ‘Toont mij den man, die groot was, zonder in het oogloopende gebreeken. Zoo lang zal ik in Bellamy alles vinden, wat immer een groot man kan maaken. Zoo lang zal ik den zaligen Bellamy een uitmuntend en groot jongeling noemen, die ook de vriend was van’
A........1)

Met veel ‘plegtigheden’ wordt Woensdag 31 Mei ‘de 150ste Verjaring der Utrechtse Hoge Schole’ gevierd. Ook Bellamy's stem zou op die dag hebben geklonken...‘en gij zult met Rau in 't aanstaande Jaar bij het academieJubel oreeren?’ - (schreef Kleyn 17 September 1785)2) - ‘hebt gij reeds iets van uw stuk klaar -

deel er mij iets van mede, al was 't maar 't plan. Ik wenschte, dat ik dan gelegenheid had om u te konnen hooren’...

Is Kleyn Woensdag 31 Mei in Utrecht? In de Domkerk spreekt Prof. Rau de ‘Lofrede’ en zingt een groot koor - onder leiding van ‘den Heer J.P. Ruloffs van Amsterdam, die ook de eerste viool speelt’1) - een kantate van Frederik Nieuwenhuysen op woorden van Mr. J.P. Kleyn2). Tweemaal trekt een feeststoet de Lange Nieuwstraat door, langs Bellamy's sterfhuis: eerst 's middags om 2 uur de ‘Stadsregering en Professoren’ - in ‘karossen’ - naar de feestmaaltijd ‘op Stadskosten in de grote Fundatiezaal van Renswoude’, dan tegen 6 uur de Studenten, te paard en te voet, om de Edelachtbaren en Hooggeleerden in het Fundatiehuis te huldigen3). En weemoedig herdenkt de 18-jarige Jurist Maurits Cornelis van Hall

 
...'t vroeg verscheiën
 
van Vlissings roem -
 
Die flonkerstar van ons Atheenen
 
Te laat gezien - te vroeg verdweenen!4)

De eerste berichten van ziekte en overlijden aan Fransje en Moeder Bellamy zijn, naar we weten, kort geweest. 1 Julie schrijft Mr. Jan Hinlópen op Fransjes ‘dringend verzoek’ wat uitvoeriger...maar kan toch ‘van de laatste dagen van (haar) lieveling, zoo veel niet melden, als (haar) gevoelig hart wel verlangen zou’5)...en hij besluit aldus:

Bellamy was mij een dierbaar en zeer vertrouwelijk vriend. Zijn karakter was edel en schoon; zijn verstand helder, zijn oordeel juist. Zijn dichter-genie was oorspronkelijk en groot; zijn luim hem altijd eigen, en zeer kenbaar. Ik verlang met geheel mijn hart, dat er eens iemand zijn zal, die den omvang der schoone wetenschappen en het geheim der heilige

Dichtkunst genoeg kent, en die de pligten der vriendschap en der teederheid genoeg gevoelt, om aan dit en het nageslacht te vertoonen, wie Bellamy was, op welke wijze hij geworden is, die hij was, en wie hij zou geworden zijn.

Hinlópens brief zal het bedroefde Fransje hebben ontvangen op Lommerlust in Beverwijk, waar zij sinds Junie bij Betje Wolff en Agatha Deken logeert.

Hoe had het bericht van overlijden de twee vriendinnen getroffen!

 
Een brief! - van wien? - wat wordt aan my geschreeven! -
 
Hoe trilt myn hand! - hoe klopt myn hart zo zeer! -
 
Ik breek hem op, en all' myn vingren beeven -
 
Ik lees - maar neen - niet verder - menschlyk leven! -
 
Droom! - schaduw! - Bellamy! - myn God! hy leeft nier meer!

Kon Agatha Deken ‘traanen’ storten, Betje Wolff zuchtte en zat verstomd - ‘droefheid boeide haar de lippen’. Maar beiden handelden snel naar de inspraak van hun hart en nodigden het arme Fransje bij zich, om haar te troosten. Een eind weegs uit Zeeland kan Fransje zijn meegereisd met de Vlissingse Apotheker Conrad Rutger Busken en zijn dochter Koosje, die 31 Mei op reis gaan naar Alpen in Westfalen1). Heen, en later ook terug, is Fransje één dag in Amsterdam, waar zij graag Bellamy's vriend Mens wil bezoeken, maar ‘de vrienden’, waar zij is, ‘weten hem niet wonen’. Op Lommerlust ligt Fransje vijf weken ziek, en wordt met trouwe liefde verpleegd door de twee ‘uitmuntende vrouwen’, die ‘met grievend mededogen’ voelen wat zij lijdt....

 
...Schrei uit, Vriendin! schrei uit!....
 
geen mensch moete u genaaken,
 
Dan dien uw traanen-vloed en zuchten heilig zyn.
 
.....geen stervling koom voor eerst voor uw gezicht,
 
Dan die met u van Bellamy wil spreeken....
 
Die...gedult u voor wil preeken,
 
..telt uw ramp te ligt.
 
...Schrei uit, waarom zoudt ge u bedwingen?..
 
..ik heb te wel begreepen
 
Wat ysselyk wee door heel uw wezen woelt;
 
..en hoe..vertwyfeling uw drygt naar 't graf te sleepen,
 
Van uwen Bellamy, voor wien gy slechts gevoelt.
 
....Die zo veel lydt, lydt, God zy lof! niet lang:
 
Hebt gy slechts kracht deez' hartstorm te verduuren,
 
Dan wachten u nog zacht-weemoedige uuren,
 
't Gevoel van uw verlies valt u dan minder bang.
 
....tot Rede de Ziel vermag te troosten.....
 
Dat zalig sterven geen verlies is, maar gewin....1)

Met de vriendinnen bespreekt zij het verzoek van de Haagse Uitgever Plaat om haar portret voor de herdruk der Gezangen mijner Jeugd2); uit kiesheid meent Fransje hieraan niet te mogen voldoen. Komt dit nog eens ter sprake bij een bezoek van Mr. Nic. Corn. Lambrechtsen op Lommerlust, dan raadt ook Betje Wolff het ‘zeer ernstig af’, en keurt Fransjes besluit goed. Wat Fransje nog heeft aan nagelaten papieren van haar overleden vriend vraagt de ervaren schrijfster ter inzage, vóór een of ander uitgever ze in handen zou willen hebben en Fransje geeft ‘ten eersten’ haar ‘toestemming hier toe, wel overtuijgt dat niemant hier beter dan zij toe geschikt’ is, daar zij ‘dezelfde kiesheid bezit die (haar) Bellamy zoo zeer onderscheijde’. 16 Oktober verlaat Fransje het gastvrije Lommerlust en vertrekt - met belofte het volgend jaar weer te komen - over Amsterdam naar Vlissingen; ze neemt een brief van Betje mee voor Koosje Busken3).

Nauweliks ‘een dag of drie thuijs’, of Fransje ontvangt met een ‘vriendelijken brief’ van Mens het 2de Stukje van de Poëtische Spectator: het laatste werk van haar lieve dode. Geroerd door Uyttenhoovens Brief, die haar vriend ‘regt’ doet, nu hij zo laag ‘word gelastert’, antwoordt zij Mens 6 November4).

Mijn Heer

de reden warom ik niet reeds lang op uwen vriendelijken brief geantwoordt hebbe, zijn deze. doe ik dezelve met het pakje ontfing, was ik maar één dag of drie thuijs en geheel onpasselijk. ik heb vijf maanden bij de beroemde Juffrouwen Wolff en Deken doorgebragt. zoo lang zou ik daar niet gebleven zijn. maar een ziekte die mij vijf weken het bed heeft doen houden is hier de reden van. dog hier heb ik niet bij verloren, ik was in het verblijf der vriendschap en der menschenliefde. deze uijtmuntende vrouwen hebben zig mijner aangetrokken. Zonder die hulp mijn Heer had ik waarschijnelijk lang dood geweest. Wie zou immer in staat zijn mij eenige troost toe te brengen, mijn smart
eenigzins te verzagten dan die geen die de grootheyd van mijn verlies regt begrijpen, die mijn overleedenen, eeuwig dierbaaren vriend in al zijn waarde gekent hebben. daar, mijn Heer, op Lommerlust heb ik mijn reden, die mij geheel begeeven hadden, weder gevonden. mijne droefheijd is thans niet meer hartstogtelijk maar meer bedaart. nu

illustratie
Facsimile van deze brief.


begin ik te kunnen redeneeren. mijn ziel is thans in een kalmte waar van ik in het begin geen denkbeeld had. eeuwig zal ik mijn verlies betreuren, maar mijn traanen zijn niet meer die van een murmureerende maar van een stille bedroefde. zulk een droefheijd kan god niet mishagen. ik zal nooijd anders worden. neen: mijn verlies is te groot, te treffent. ik ben alles kwijt. ach: god hoe naauw waren onze zielen aan malkander verbonden. onze belangen waren maar één. gij mijn vriend gij weet hoe teder ik bemint wierd. ik heb alles, alles, verloren. voor mij is op deze weereld geen Bellamy meer. en al mijn vreugde is met mijn vriend begraven. genoegen kan ik niet meer hebben. neen: alles is en blijft mij zoo onverschillig. nooijd vrees ik zal ik anders worde.
maar mijn heer waar houde ik uw mede op. dog ik spreek tegen een vriend, tegen de vriend van mijn Bellamy. met wien kan ik beter over hem praten. ik kan er niet van zwijgen. het is al wat ik thans heb. hoe dikwijls mijn Heer sprak hij van u, van al zijn vrienden, hoorde ik hem altoos, uw, het meeste noemen. gij zijt de eerste kennis geweest die hij in Holland had1). gij mijn Vriend, hebt mijn Bellamy van nabij
gekent. gij waart zijn Boezemvriend. ach: mijn heer laat ik dan over hem met uw praten. mijn hart zou bersten als het zig zomtijds niet eens ontlaste.
duijzentmaal dank mijn Heer voor den mij gezondene Spectator. Ja: mijn Vriend, al had ik 'er niets van geweten, ik zou ook uijt dit stukje mijn Bellamy gekent hebben. hij had ja: nog Copij voor dit werk. Verscheijde stukjes die daar voor geschikt waren heeft hij mij voorgelezen1). die brief aan het eijnde O! mijn heer die vinde ik overschoon. behoef ik u wel te zeggen dat hij mij stroomen van traanen gekost heeft? immers neen. al mijn aandoeningen zijn 'er weder door opgewekt. mijn wonde weder geheel opengescheurd, evenwel hoeveel aangenaams ligt er voor mij in te zien dat mijn vriend regt gedaan word. ach: kende ik de schrijver van die brief, wist ik wie die Edele ziel, die waare vriend van mijn Bellamy is, ik zoude hem danken voor zijne liefde, voor mijnen overledenen Vriend. hoe dierbaar mijn Heer zijn mij de vrienden van Bellamy. hij word gelastert. O! ja dat geloof ik, dat was in zijn leven ook zoo, dit wist Bellamy, doch hier was hij boven verheeven. hij en ik verachte die lage zielen, die (zoo als gij zegt) nimmer in staat waren hem te kennen. Wij mijn heer hebben hem gekent. ik heb hem, teder, onuijtsprekelijk, bemint en beminne hem nog even sterk, als in zijn leven. ach: en wie weet hoe groot zijne liefde nu voor mij is, hoe hij aan mij denk, voor mij bid. eens toch zal de tijd koomen, dat ik eeuwig vereenigt zal worden. troos(t)lijk denkbeeld, dan zullen wij nimmer gescheijden maar altoos bij malkander wezen.
Welk een brief mijn heer, schrijve ik aan u. ik kan niet ophoude als ik van Bellamy praat, vergeef mij mijn verwart schrift. ik kan sins lang niet op order iets zeggen. mijn ziel en lighaam zijn thans niet gezont. of het laaste wel immer in order zal koome hier aan twijffele ik zeer. Vaar wel mijn heer groet uw Echgenoot hartelijk van mij, ik beveel mij in uw bijder Vriendschap
denkt, en kan het zijn, schrijft Zomteijds eens
aan uwe bedroefde dienares en Vriendin
F. Baane
Vlissinge den 6 november.

‘Den 13 dezem(ber)’ weer aan Mens2):

- - - aanstaande Zondag wort het een jaar dat hij voor het laast in Vlissinge kwam. ik ging zijn moeder eens bezoeke, en ik vont er hem. ik had hem niet voor de volgende week gewagt. gij kunt denken welk een aangenaame verrassing voor mijn Bellamy. nooyd nooyd zal ik dien avond, en die ram(p)zalige morgen van zijn vertrek vergeeten,

dat vertrek dat laaste vaarwel zal mij eeuwig voor den geest weezen. ach: mijn Heer nu heb ik mijn Vriend reeds negen maanden overleeft. Zoo lang is hij reeds ten prooij van het graf. nimmer, nimmer zie ik hem weer, versc(h)rikkelijke gedagte en evenwel het is zoo. ach: god, Bellamy dood. nooyd vrees ik zal ik aan dit denkbeelt gewoon worde. Vreest gij egter niet voor mij mijn Vriend neen, ik geef mijn traanen den vreien loop. dit zal mijn lijdent hart verligten, kon ik dat maar altijd doen, maar ik ben dikwils genoodzaakt mijn droefheid te verbergen, voor mijn moeder die mijn traanen niet zien kan dewijl die haar dan om mij doen lijden. god geve dat mijn smert weer gematigt worde en ik weer voor de reden vatbaar ben. denkt niet mijn Vriend dat ik mij aan die droefheid toegeef neen. ik doe mijn best om te redeneeren, ik weet dat god geen onmatige droefheid goetkeurt. ik kenne mijn pligt. en doe al wat in mijn vermoogen is om, was het mogelijk 'er aan te beantwoorden. ik bezorg mijn zelven bezigheid om mijn gedagten af te lijden, maar niets is hier in staat toe. dog ik zal wel weer bedaart, stil bedroeft, worden als men mij maar uyt laat weene en mij thans maar aan mij zelven overlaat.
ik kan mijn Bellamy niet genoeg betreure. (ik meen een gematigt treuren.) gij weet mijn heer wat ik verloren heb maar dat kunnen maar weijnig menschen regt begrijpen - zij verstaan mij zelfs niet eens. maar laat ik dog van dit onderwerp afstappen, maar ik mag met uw over mijn Bellamy praten. gij waart zijn Vriend en gij zegt dat u dit niet verveelt. Ja: mijn Heer zoo ik immer weer in Holland koom zal ik de Vriend van mijn Bellamy bezoeken en zoo het kon schikken een weijnig vertoeven. o: wat zullen wij dan over onze Vriend praten. nu heb ik bijde de reijzen maar één dag in Amsteldam geweest en de Vrienden waar ik was wisten u niet woonen, kon het aanstaande zomer wezen zoo de hemel wil dat ik dan nog leef, want (hier) mijn heer is de minst geschiktste plaats voor mij, in holland was ik veel beter, hier voel ik mijn verlies veel sterker en in holland ben ik nader bij het graf van mijn Vriend. ach: warom is hij hier niet gestorven, dan kon ik zijn graf zien. maar o! god neen. ik zou bezwijken. het enkel denkbeeld doet mij zidderen, hier zou ik te zwak toe zijn, - niets liever zou ik doen dan uw aanstaande zoomer een bezoek geven maar ik heb een moeder mijn Heer, een moeder die mijn bijzijn noodig heeft, en die weijnig zin zal hebben dat ik haar te zoomer weer verlaat. dog hoe het dan ook schikt, als ik ontrent Amsteldam koom zal ik het genoegen hebben van u en uw huijsvrouw een bezoek te geven en uw mondeling betuijgen dat mijn grooste genoegen bestaat in met de vrienden van mijn Bellamy omtegaan.
nu kan ik niet meer. groet uw huijsvrouw hartelijk van mij. moeder en Juff Bellamy laaten uw ook groetten, gaat voorts mijn Vriend om zomtijds eens te schrijven aan uwe
ongelukkig(e) Vriendin - -

Als Mens 7 of 8 Maart 1787, met de geboorteaankondiging van een dochter, aan Fransje iets naders vraagt over Bellamy's nagelaten papieren1), en of ze niet zal kunnen besluiten tot het portretje, dat Plaat - overeenkomstig 's dichters ‘verkiezing’ - graag wil hebben voor de Herdruk der Gezangen mijner Jeugd, antwoordt zij Zondag 18 Maart2):

Mijn Heer en Vriend

gepasseerde maandag heb ik uwen vriendelijken brief ontfangen. ik filiciteere uw hartelijk met de gelukkige bevalling van uw beminde en wensche dat de Hemel uw spoedig met haar volkoomen herstel zal verblijden, en uw dogter doen opwassen tot vreugde haarer ouderen, dewijl ik uw hartelijk dank voor de comunucaasie. -
ik ben thans zoo wel niet, dan ik naar mijn omstandigheid eenige tijd geweest ben. neen ik mis thans wéér die zagte kalmte, die stille droefgeestigheid die mij eenige tijd het leven minder ondragelijk gemaakt heeft en dit zal uw mijn heer niet vreemt voorkoomen als gij bedenkt welke dagen ik thans heb door te worstelen, dagen, van smertelijke herrinneringen waar in mijn verlies weer geheel vernieuwd word. gepasseerde Zondag is het een jaar geweest dat ik mijn eenige, mijn dierbare Vriend verloren heb, voor eeuwig verloren heb. rampzalig denkbeeld. gisteren was het een jaar dat zijn dierbaar overschot in het somber aklig graf bedolven ligt3): dierbaar graf dat alles in zig bevat wat mij op deze weerelt kon gelukkig maken. het leven was mij dierbaar om zijnent wil, nu kan het mij nooijd meer dan dragelijk zijn en ach: was het thans maar zoo, doch nu is mij alles weer een ondragelijke last, het is of ik weer tot mijn vorige smarten weder gekeert ben. god geeve dat mijne reden weer schielijk plaats mogen maken voor de onbedaarde droefheid die thans mijn geest drukt. ach: mogt ik weer tot mijn vorige kalmte wederkeeren, een zagte bedaarde droefheid kan god niet beledigen, en wat mensch die iets van den mensch kent, zal mij dit willen betwisten. schoon 'er genoeg zijn die mijne droefheid afkeure(n), dog die zijn beneden mijn aandagt, de zulke zijn nooijd in staat mijn verlies te begrijpen.
nu zal ik mijn Best doen mijn heer om u op uw verzoeken te antwoorden. Voor eerst wat de nagelaten papieren van mijn Bellamy betreffen. die zijn Ja: in handen van Mejuffrouw Wolff, hier heeft zij mij om verzogt doe ik bij haar was en hier in heb ik ten eersten mijn toestemming toe gegeven, wel overtuijgt dat niemant hier beter dan

zij toe geschikt was. Zij bezit dezelfde kiesheid die mijn Bellamy zoo zeer onderscheijde. ik heb ze haar alle gezonden, dog mijn heer ik heb reden om te geloven dat dezelve niet zullen gedrukt worden want het antwoort dat zij mij hier op gegeven heeft was dit. ik heb alles doorlezen. Wat zal ik zeggen. alles is liefde maar de weereld verdient niet dit alles te zien. 't is te Edel en zoo is het ook met zijne brieven. de meeste stukjes zijn ook maar ontwerpen - gene is afgemaakt en ik meen dat onzen Bellamy mij dit niet wel zoude afnemen, zoo hij er iets van wist dat ik zulke schetsen (ik spreek nu als dichteres) uitgaf. Zie daar mijn kind eenvoudig wat ik u hier over moet zeggen. gij weet welk eene afgodische achting zijn geest had. laat u dit genoeg zijn. voor eerst bij gunstige gelegenheid zal ik u alles te rug geven; - dit zijn de eijge woorden van Mejuffrw Wolff. Zoud gij mijn heer met mij niet hier uijt besluijten dat zij niet goetkeurt iets te laten drukken? ik denk het vast. ik heb het haar overgegeeven en wort 'er iets van gedrukt dan zal het zeker bij haar drukker, bij Van Cleef zijn, hoe gaarn ik wilde dat gij mijn heer hier toe gebruijkt wierd, dog hier kan ik niets aan doen. Zij zoud bij geen ander dit laten drukken dog ik denk het niet. -
Wat het ander betreft: Ja: mijn heer ik weet dat 'er een tweede druk van de gezangen mijner Jeugt staat uijt te komen. ik weet dat C. plaat volgens het regt van Copij 'er den uijtgever van zijn zal. dit heeft mijn overledene vriend mij nog zelfs gezegt. ik weet ook dat het zijn verkiezing was mijn pourtret er voor te plaatzen, en geen ogenblik zou ik in beraat gestaan hebben om hier mijn toestemming aan te geven zoo als ik die (....gaping in de rand van het papier) reeds gegeven had. dog nu is Bellamy dood (en nu) mijn heer verandert de zaak geheel. laat ik met (u) hier over als met een opregt Vriend spreeken. Zou dit wel kies zijn als ik dit nu deed. Zou Bellamy (indien hij hier iets van weten kon) dit wel goet keuren. Zoud ik door dit nu te doen de kwaataardige weerelt geen stof geven om verkeert over mij te oordeelen. Zoud men het niet verwaant, niet coket zoo niet erger in mij noemen dat ik mijn portret nu voor die gezangen liet plaatzen. denk gij er zelfs eens over mijn Vriend, - mogelijk zult gij zeggen dit zijn vooroordeelen, het is zoo, maar ik ben 'er niet boven verheeven, en er zijn ook vooroordeelen die wij genootzaakt zijn hulde te doen. ik ten minsten verbeelde mij dat men ontrent zommige zaken niet te omzigtig zijn kan. Zie daar, mijn heer, mijn gedagten en de reden warom ik hier niet toe besluijten kan. de Heer Lambregzen heeft mij hier gepasseerde zomer al over gesproke, doe ik bij Juff Wolff gelogeert was. de Laast genoemde raade mij dit ook zeer ernstig af en keurde mijn gedagten hier over zeer goet en ik twijffel bijnaar niet mijn heer of gij denk(t) er even eens over. nu kan ik niet meer. antwoord mij eens bij gelegenheid. Vaar Wel mijn Vriend. groet uw Lieve Vrouw hartelijk van mij.

zeg dat ik haar alles wensch dat haar kan gelukkig maaken en weest verzekert dat niets mij meer genoegen zijn zal dan eens in de gelegenheid te wezen om uw te toonen dat niemant meer uw Vriendin is

dan uw Verpligte Vriendin

illustratie


den 18 maart.

Toch heeft Fransje ten slotte toegestemd: op het titelblad van de Herdruk der Gezangen mijner Jeugd, met 7 Naagelaaten Gedichten, in 1790 verschenen ‘te Haerlem, bij Plaat en Loosjes’, staat haar portret1).



illustratie
Rein. Vinkeles ad viv. del. et sculp.


Lijkzangen, Grafschriften enz.

‘Onuijtsprekelijk aangenaam zijn mij de lijkzangen ter gedagtenisse van mijn overledene Vriend’, schrijft Francina Baane 13 Desember 1786 aan Mens2), die 2 eksemplaren van de door hem uitgegeven bundel Ter Gedachtenisse van J. Bellamy naar Vlissingen heeft gezonden: een bundel ‘Lijkzangen en Grafschriften’ in proza en poëzie, door de Leden van het Utrechts Letterkundig Genootschap ‘Vlijt is de Voedster der Wetenschappen’3)....‘uit bijzondere en naauwe betrekking, ter gedachtenis opgedraagen aan Mejufvrouw

Sara Hoefnagel, Weduwe van J. Bellamy: en Mejufvrouw Francina Baane’, gesierd met een door P. Wagenaar Jz.1) getekend Vignetje, naar 's dichters wens:

illustratie
Wagenaar inv. et delin. Jonxis sculp.


 
...voert mij slaapend,
 
In een stil en eenzaam boschje:
 
Ziet gij daar twee digte boomen,
 
Die elkander als omhelzen;
 
Geeft mij, onder deze boomen,
 
Dan een stille, zagte, rustplaats!2)
Ik dank uw hartelijk voor dit uijtmuntent geschenk - (schrijft Fransje) - mag ik u verzoeke uit mijn naam als ook uijt naam van de Braave moeder van mijn Bellamy bij gelegenheid, het genoodschap onze hartelijke dank te betuijgen voor het blijk hunner achting, voor onze dierbaare Vriend. om u de Waarheijd te zeggen mijn heer, ik had reeds lang iets dergelijks verwagt. mij dagt dit waaren zij mijn Bellamy verschuldig(d). Wat heeft hij veel voor hen gedaan, het zal u niet verwonderen mijn Vriend als ik u zeg dat ik sins die tijd dat ik dit stukje ontfangen heb wéér niets kan doen dan traanen storte. mijn wonde is weder geheel opengescheurt, mijn stille droefgeestigheid is weer in luijde klagten verandert, ik zie ik hoore ik denke weer niets, als Bellamy, de slaap weijgert mij zijn verkwikking, mijn nagten gaan bijna weenende door, hoe doen die uijtmuntende versen, mij weer naar mijn dood wenschen. god weet dat ik niets vuriger verlang. deze weereld zonder mijn Bellamy walgt mij. ach: niets bind mij meer aan dezelve, al wat mij dierbaar was is niet meer - - - - - - - - - -
PS: dat Vignetje vind ik overheerlijk. zoo moest het graf van Bellamy wezen dat had hij zo gewilt - - gisteren heb ik nog een lijkzang ontfangen van eenen Hr Hazeu3). die tytelplaat vind ik ook schoon. misschien hebt gij het gezien -


illustratie
J. Buys inv. et delin. A. Tolk excud. C. Brouwer sculp.


‘Verklaaring van de Titelplaat’1):
 
's Lands dierb're Vryheid staat, tot in de ziel, bewoogen:
 
Terwijl zij op den Glans, der Hemelingen staard! -
 
De reine Dichtkunst treurd, met neergeslagen oogen,
 
Bij 't Praal-Graf, dat het stof, van Bellamy, bewaard! -
 
De Olyf-tak, door een Slang, geknaagt en afgebrooken2),
 
Het Speeltuig op den grond, 't Cypressen-Bosch, vermeld':
 
Hoe ras de dood, helaas! de looten pas ontlooken,
 
Met zynen sickel kerft, en ijlings nederveld! -

De Lijkzangen en Grafschriften, lyriese uitingen van smart en bewondering, opgeweld uit het bewogen gemoed van vrienden en vereerders, tekenen ons het beeld dat de tijdgenoten zich van de Zeeuwse dichter hebben gevormd, naar wat het sterkst heeft gesproken in zijn persoon, leven, karakter, gevoelens, gedachten en woorden. Wat uitstraalde van zijn sprekend wezen, zijn geest en gemoed hebben zij in hun ziel opgevangen, en getroffen door zijn plotseling wreed verscheiden, hebben zij dit willen uiten, hebben het vastgelegd, vaak met persoonlike herinnering, in de soms pathetiesgezwollen, maar ook wel eenvoudiger woorden, die zijn nagedachtenis moeten eren.

Uit de Lijkzangen en Grafschriften1), te mijner beschikking, heb ik dit beeld van Bellamy-Zelandus trachten te tekenen.

 
De Grieksche glimlach zweeft
 
Rondom zijn lip; de vrije menschheid leeft
 
In elken trek; zijn oog is rein en warm,
 
En eer gij 't weet, omvangt u reeds zijn arm2).

Zo staat 62 jaar na 's dichters dood Mr. Maurits Cornelis van Hall ‘nog het beeld van den Zeeuwschen Zanger voor den geest’3). Een ‘eedle ziel’ lichtte in ‘tintlende oogen’.

 
......Breed was zijn forsche boezem;
 
Zijn jeugdige arm was zwaar;
 
Hij was gespierd ten strijde,
 
Geschapen voor 't gevaar....

schrijft Kleyn in 1786. En Rau:

 
Komt roept met mij het beeld..niet des stervenden,
 
Niet des vergeefs om bijstand u smeekenden4),
 
Maar 't beeld des edelen, vergenoegden,
 
't Beeld des met lauwren bekroonden Dichters,
 
 
 
Zoo als zijn blik van zachte verrukking blonk,
 
En 't gulle hart vertrouwlijk zich opende,
 
Wen hij aan 't eind der sombre loopbaan
 
Phillis met openen arm zag wenken.

J. Hazeu Corn: Zoon1), die zijn Lijkzang opdraagt aan ‘de Edele Heeren Leden, van alle Vaderland- en Vrijheidlievende Sociëteiten, Genoot- en Gezelschappen, in Nederland’ herinnert zich met trots:

 
...Hoe dikwijls, drukte hij mijn handen,
 
Als 't vuur van zijne ziel, mogt branden,
 
Voor God, en 't lieve Vaderland!

en hoe Zelandus hem wel gesproken heeft van zijn ‘genegenheid voor den Krijgsdienst, het zij ter Zee, of te Land’, als ‘zijne Ouders’(!) het hadden willen toestaan. Ware 't hem ‘vergund een Held te weezen’, hoe zou hij met ‘trouw’ ‘voor Vrijheid zijn Zeeuwsche kop’ hebben geboden!

‘Uw aanblik schonk mij zaligheid’, klinkt het uit andere mond, en Ultrajectinus2), ‘leezende in ('s dichters) zangen’, zoekt de ‘paden’, waarlangs hij zo ‘menigwerf met (hem) is gegaan’.

Agatha Deken herdenkt, evenals een Zeeuwse dichter L.E., dat Bellamy ‘zoo mild begunstigd door Natuur, in laagen stand gebooren’ en arm is geweest, ‘opgetoogen in den schoot der Zorg’, dat hij ‘niets bezat dan 't geen men 't minste telt’

 
een groote ziel, een ziel vol mededogen;
 
een geest geschikt om naar iets groots te poogen;
 
een deugdzaam hart - maar ach! wat zegt dat zonder geld?

‘Gij waart een ronde Zeeuw, te groot tot veinzen’....dicht Betje Wolff, die in 1798 nog ‘op Belami's vriendschap roemt’...

 
Ik weet het, Belami! wie hebt gij ooit gevleid?...
 
Gij tortste 't harde juk der trotsche Aristocraaten,
 
Met brandend ongeduld; voor 't overheerd gezach
 
Boogt gij tog nooit uw hoofd; gij haatet zijne gunsten;
 
Gij, gij had moed om arm te zijn.

De ‘Jeugd van 't bloeiend Stichts Atheen’ hield bij 's dichters leven ‘'t peinzend oog op hem gevestigd’, prijst nu ‘zijn Vriendschap, Trouw, en onbevlekte Deugd, zijn goed en eerlijk hart’, ‘vernuft, gevoel, geest, oordeel en verstand’, zijn ‘forsche kracht, vereend met ted're menschen-min’....

 
Ja, vriendlijk als de lente,
 
En glanzend was zijn geest...

‘Trotsch’ op haar zoon, ook buiten ‘Utrechts vest’ bekend ‘door zijn Vrijheidademende Schriften en Edele denkvermogens’, ‘vereerde zijn Moederstad’ hem ‘een onwaardeerbren prijs’. Zo wachtte de ‘rei der Priesterschaar’ hem ‘eerlang als schrandre Bijbeltolk, Vrederijksheraut’, maar....

 
Het heilig vuur, dat in hem brande,
 
Heeft hem helaas! te ras verteerd!

En Rau klaagt:

 
O laatste blik mijns stervenden hartevriends!
 
O uur nog banger, dan 't bangste dat immer de
 
Verbeelding aan mijn hart gemaald had,
 
Vurig zijt gij in mijn hart gezonken!1)

Patheties, naar Zelandus' eigen woord2) - maar hoe strijdig met de droeve werkelikheid! - herdenkt Hazeu 's dichters sterven, zijn laatste woorden: een bede voor Fransje, voor het Vaderland...

 
‘Ach! mogt de snoode Heerschzucht vluchten! -
 
Ik sterf!..o God!..o Vaderland!!....’

In een Latijnse Lijkzang wenen en klagen Moeder en Fransje bij het lijk:

 
..Ah! misera, ah! nato tam subito orba parens..
 
Quid tibi tunc animi gelidis quando oscula labris,
 
Oscula, sed posthac non repetenda, dabas;...
 
Quid tibi tunc animi, Virgo, cum cernere sponsi
 
Contigit ante tuos corpus inane pedes?
 
Nempe amens luctu, gelidum complexa cadaver,
 
(Incassum) gremio membra fovenda dabas...
 
Pressabas labris pallida labra tuis....

‘Edelmoedig groot heeft de Heldenburgerij van Utrechts Vrijheidsstad de roem van Neêrlands braaven, dien Schrik der Tiranny’, ‘ter hare onsterflijke eer, al schreiend, zelf begraaven’....

 
......Terwijl de Kunst heur Zoon beschreid,
 
Zal Utrecht zijnen naam vereeren -
 
Zijn nagedachtenis graveeren
 
In 't marmer der onsterflijkheid!...3)

Met ‘een rei van lieve vrienden sticht’ Ultrajectinus het gewenste graf: ‘de stille zagte rustplaats in een eenzaam boschje’, waar hun ‘traanen spreeken van ongeveinsde min’1)...

 
men zegt, dat boven 't graf, waar uw gebeente rust,
 
een tortel 't nestje bouwt en zijne gade kuscht.

‘Met bittre droefheid ziet Dichtkunst heur gids sneeven - wie voelde als hij 't schoon der poëzij? Van zijn lippen klonken de toonen eener hemelsche melody’. ‘Verheven Zanger, onsterflijke, die zich op aard vereeuwigt heeft!’ Hoe toonde hij in zijn dichten, ‘dat ook deez' Landäart iets gevoelt van 't waare schoon, dat het Nederlandsch voor geen uitheemsche taal in fraaiheid heeft te zwichten’.

 
Dat Duitschland op zijn Dichtren roeme
 
Tot Eer van 't menschlyke Hart..

‘in rouw gedompeld, noem ik slechts Bellamy’! Hij ‘deed het echte schoon der Dichtkunst hooren’:

 
Hoe kunstig paarde zijne lier
 
Elk voorwerp met gepaste toonen; -
 
't Zij hij een jeugdig liedje zong,
 
Of 't forsche heldendicht voor Bato's dapp're zonen,

‘aller harten drong hij naar het voorwerp zijner zangen’. Prof. Broes (1793) noemt hem

 
Mijns vaderlands Anacreon,
 
En, had de dood hem niet doen zwijgen,
 
Den Pindarus der laater tijden.

Kleyn (1786): ‘Mijn Zeeuwsche Zanger - hij was een Bard en zelf een held! - der barden liev'ling’....

 
een zonnestraal, zijn lied,
 
wen zij, door lentewolken,
 
heur glans op de aarde schiet.

Met zijn ‘juichend Vrijheidslied’ heeft Zelandus ‘helden gekweekt voor 't Vaderland - marmersteenen harten de waarde van vrijheid

doen erkennen’. ‘Den Mensch is vrij!’ juicht Hazeu, als hij Zelandus' ‘schoone Vrijheidszangen als werken van een forsche hand’ herdenkt....

 
Zijn zang deedt hem eerbiedig knielen,
 
Voor God, om 't heil van 't Vaderland.

‘Wie was 't’, vraagt Agatha Deken (1786),

 
toen List en Boosheid Neêrland sarden,
 
En Vrijheidsliefde in d'arm der Weelde sliep,
 
Toen Engeland en Snoodheid zig verhardden,
 
Diens stouten zang, gantsch in den smaak der Barden,
 
Den moed in 't harte onstak, het zwaard ter schede uit riep?

Hoe ‘stoutmoedig’, zegt de Zeeuwse dichter L.E., ‘dorst zijne deugd 't ondier aanranden’,

 
dat in dit vrij Gemeenebest,
 
te lang zijn Zeetel had gevest.

Als Capellen ‘stelde hij 't leven voor de Vrijheid’, Capellen, nu zijn ‘dierbre vriend’; werd ‘Nederland nog eens op hun (beider) beê te recht gebracht’!

‘Val aan! val aan! val aan!’ klinkt het door zijn ‘krijgsklaroen’! Maar, ‘zagtkens ook toont zijn lier, als zij het droevig sterven meldt’ van Jarry, van Capellen:

 
Jarry weende 't Strand,
 
Capellen weende 't Land,
 
Jarry weêrgalmde de Zee, d'Echo's herhaalden Capellen!

‘Hoe hangt mijn gantsche ziel aan uw verheven tonen, wanneer uw harte bloed op Jarry's heldengraf’, zingt Vereul in 1789.

‘Geen lauwerkrans vlecht’ Zelandus ‘om 't hoofd dier moordenaren’,

 
Wier voet, langs bloed en puin, den glorietroon bestijgt.
 
Gij zingt een Washington na 't barnen der gevaren:
 
Zo zingt de nachtegaal, wanneer de donder zwijgt.

En een Zelanduswoord van 1782 heeft in 1798 nog zijn betekenis voor Betje Wolff behouden:

 
..zo gij heden zongt, gewis gij zoudt niet klaagen:
 
‘Wij bidden, maar wij werken niet’1).
 
Wie heeft zo zacht, zo malsch, zo ongedwongen,
 
Met zulk een kuisch, en sterk, en zuiver vuur,
 
De lieve min der lieve Jeugd gezongen,
 
Als 't zwakke hart door driften wordt besprongen,
 
Dan gy, o Bellamy! o Dichter der Natuur?

‘Hoofdtoon van zijn schoone Liefdezangen was 't streelende der kuische min voor zijn Fillis’, ‘'t edelst heil der stervelingen’, maar de laatste ‘Wensch’: zijn geluk bij Fillis in een ‘kleene’ woning, en als die schoone dagen zijn voorbij gegaan, een stille, zagte dood in Fillis armen’, mocht hem niet ‘gelukken’. Zo voelen ‘uw vrienden (mee), even als zij eens uw zangen lazen met het teêrst gevoel’.

 
de kragt der liefde,
 
die nu bloedt, door uwen dood! -

Als ‘zijn geest door 't ruim der schepping vloog, gevoelde hij de nietigheid der aarde en zag over haar zinlijk schoon in 't heiligdom van 't eeuwig licht’. Zo wekte hij ‘door zijn verheven Zangen een nieuw gevoel van God en eeuwigheid’, en ‘ontvonkte zijn zuiver woord de zucht tot ware deugd’.

 
......o Waart ge mij ten reisgenoot
 
Door de aardsche struikelpaên - valeien van den dood -
 
Naar 't vaste land der eeuwigheden -
 
Dan reisde ik onbelemmerd voort
 
o Bellamy, met u, naar een veel beter oord....
 
......Dan weest ge mij, in 't derwaards gaan,
 
Aan 't eind des wegs het land der ware Vrijheid aan.

‘Treurt gevoelgen, edle reien van menschenvrienden, nu hij is weggerukt, die u vaak heeft doen schreien, door 't lot der menschheid aangedaan’. ‘Roemt zijn groote ziel, zijn zagtheid van gemoed’, die hem ‘liever ongelukkig dan ongevoelig’ deed zijn. Zijn grootste roem was het ‘teder hart een traan te onttrekken’, en harten ‘te vormen, voor teer gevoel bestemd’...

 
Uw grondtrek, Bellamy, was tedre menschenliefde;...
 
zij gloeide in ieder woord...
 
de droefheid griefde uw ziel, wanneer ze uw naasten griefde...

Als een ‘regtaarte Menschen-vriend’ heeft hij ‘altoos meegewerkt tot nut van 't Algemeen’. ‘Gloeide uw manlijk hart niet even sterk voor Vrijheid als voor de rechten van den mensch’?

 

Om ‘de schoonheid der geschapen dingen - om vrolijk Lentefeest, statige eik, nedrig moschje, digt belommerd olmenboschje - zong hij dankbaar Gods grootheid’; maar zag ‘over 't zinlijk schoon der aarde in 't heiligdom van eeuwig licht’. En als 's dichters ‘vrienden zich spieglen in het beekje’,

 
daar Gij naast hun zijde zat,
 
Dan vermelden hunne tongen:
 
‘Even als wij hier ons beeld,
 
In dit stille beekje aanschouwen,
 
Zo schiep Bellamy, natuur
 
In zijn vloeijende gezangen’....

en ‘ieder boschje verkondigt hun zijn vergoden zang’. Hoe schoon, ‘wen hij zong, hoe 't grimmig onweêr naderde, bij stilte der natuur’, en zijn ‘klanken klommen’, als ‘ijlings de Donder door 't luchtzwerk rolde’. Nu zucht Fillis in 't ‘olmenboschje, of op den bemoschten heuvel’, waar haar vriend eens naast haar zat!

 

Maar ‘waarom moest hij in zijn lente sterven!’ vraagt de Droefheid, ‘waarom moest dat helder licht ten duister dalen!’ ‘Hij had in 't sterflijk oog op aard 't bekoorlijkst lot verdiend’, zucht Petronella Moens (1790). Bij 't ‘overpeinzen van den loop der dingen suft (ons) denkvermogen’; hij wordt ‘weggerukt’ en menig ‘dwaas der maatschappij blijft leven’: ‘maanden lang praalen de distels, de schoone en geur'ge bloem bloeit slechts weinig dagen!’ ‘Ach! had de zeis des doods uw jeugd niet neergeveld’....

 
....Wij missen zijn verheven zang;
 
het zuchtend Nederland
 
Hoort nu niet meer de blijde lier
 
gestreeld door zijne hand,
 
Maar de eeuw'ge Godheid schonk aan hem
 
het gouden Cyter-spel.
 
Hij slaat der Seraphijnen toon,
 
ten trots van dood en hel.

‘Een zwijgen past voor God’, geen ‘twist: 'k zwijg, aanbid en kniel’.

‘Laten wij treuren met Moeder en Fransje’ (Hazeu spreekt van Johanna Bane, en al heel weinig kies klinkt zijn: ‘tweemaal deed het sterven U een waarden minnaar derven’, maar wie ook de eerste zij geweest, ‘'t laatste voorwerp van uw liefde was oneindig meer dan hij’).

Hoor Fransje als Dorinde klagen: ‘Legt mij bij mijn Jongeling’!...‘Dorinde, matig uw verdriet, wij deelen in uw smart, Uw Damon is ons lied!’ ‘Treurt niet langer, nu uw vriend meert in gewenschter haven’, na de felle smart zal in zacht-weemoedige uren Godsdienst u troosten: ‘bij zijn God vindt gij hem weer’. De Engelen voerden hem ten Hemel: hij ‘leeft en bidt voor u en 't Vaderland’. Zo ‘zien ook wij hem eens weer in 't Rijk der Eeuwigheid, en zingen aan zijn zij den waren vrijheidstoon’, terwijl wij evenals ‘Vlissingen en Utrecht, als heel het Vaderland’ hem blijven betreuren...

 
Hij was voor Neerland alles,
 
Ons - alles, ach! geweest!

zucht Kleyn - -

 
O zingt, nakomelingen!
 
Hem grootscher treurgezang!
 
Men weene, om zulk een zanger,
 
In Neêrland eeuwen lang!

In 1822 hebben Ds. Ockerse en zijn zuster Antoinette, Mevr. de Wed. Kleyn, dit door Kleyn gewenste ‘grootscher treurgezang’ aan de Zeeuwse dichter gewijd in een Gedenkzuil op het graf van Jakobus Bellamy, ‘opgedragen aan Mejufvrouw Francina Baane, weleer ('s dichters) hartsvriendin’1).

Veel bouwstof dankten zij aan het ‘stout ontwerp ter uitgave van een volledige Levensbeschrijving’, zomer 1794 door de 20-jarige Mr. Jan Willem van Sonsbeeck tot een begin van uitvoering gebracht ‘onder het geleide van den wijzen en edelen Mr. Nic. Corn. Lambrechtsen’, 3 jaar later, in 1797, door de dood verijdeld2).

Aan een brief van Mr. Jan Hinlópen, zomer 1793 door de jonge Vlissinger omtrent zijn ‘ontwerp’ geraadpleegd, ontleen ik ten slotte het volgende3):

- - Gij voelt zelf de zwarigheid, daar gij schrijft: ‘had ik hem mogen kennen!’ En waarlijk, Mijn Heer! ik twijfel, of de naauwkeurigste berigten, die evenwel ook al door tijdverloop aangelegene nuances zullen verloren hebben,

illustratie
Piis manibus Jani Gulielmi van Sonsbeeck animi praestantia literarum et poësios laude praeclari. Nati Flissingae XII Decembris 1774 Defuncti Medioburgi II Martii 1797.


gegeven door hen, die dagelijks met hem omgingen, en met zijn verstand en zijn hart niet vreemd geweest zijn, en de gedurig herhaalde lezing zijner stukken, u wel, als gij hand aan het werk slaat, voldoening geven zullen, om te kunnen ontwikkelen, zoo als gij het wenschtet, wie Bellamy was, hoe hij dit geworden was, en wie hij éénmaal zou geweest zijn. Niet dan met de innigste ontroering van al wat in mij is, kan ik aan dien geliefden vriend, en aan het oogenblik, waarin hij in mijne armen ontsliep, denken; en het valt mij moeijelijk, die aandoening van de beoordeeling van hem als Dichter aftezonderen. Maar dit kan ik u zeggen, hij was in velerlei zin een zonderling mensch. Zijn hart was voor de grootste en edelste, het was tevens voor de zachtste en fijnste gewaarwoordingen vatbaar. Gemakkelijker en kiescher uitdrukking heb ik nimmer, in het dagelijksch gesprek en in de vertrouwelijke briefwisseling, bij iemand gevonden. Het voor mij belangrijk overschot zijner brieven vermaakt en verrukt mij nog bij elke herlezing. Hij was een getrouw en onpartijdig vriend. Ik heb van zijne teederhartige aankleving aan mij en mijne belangen de duidelijkste en aangenaamste proeven gehad, en, daar wij elkander dagelijks zagen, en alle weken eene Dicht- en Letterkundige zamenkomst hadden, waarvan wij twee de helft uitmaakten, kan ik mij niet herinneren, dat wij, hoe vrij en openhartig wij elkander alles ook zeiden, ooit eenig verschil gehad hebben.
Zijn ernst was edel, zijn boert attisch geestig, of liever, geheel Nederlandsch geestig. Hij kon zeer vrolijk, regt opgeruimd wezen, maar had ook droefgeestige oogenblikken. - Hij nam dagelijks toe in smaak en dichterlijken aanleg; maar de schoolsche beoefening der Wetenschappen stond hem zeer tegen. Hij was niet ver genoeg gevorderd in de kennis

van het Latijn, om het met die gemakkelijkheid te lezen, te verstaan en te schrijven, als op de Akademie wel vereischt wordt, om het meeste nut te doen, en hij had geene mate van geduld en geschiktheid, om talen te leeren, overeenkomstig met zijne groote bekwaamheden en vorderingen elders. Dit maakte, dat hij liever als man van smaak op zijne kamer arbeidde en zich vormde, dan dat hij op de Kollegiën de gezetste was, en juist zijn Akademiewerk het meest behartigde. - Ongelukkig was hij ook minder geschikt voor den kring, waarvoor hij arbeiden moest, en dit een en ander maakte hem wel eens mistroostig. Had hij een ander vak kunnen kiezen, had hij niet moeten beginnen met eenige doode talen, en met schoolsche onderscheidingen van Logika enzv. zijn geheugen vullen, hij zou waarschijnlijk een geheel ander Student geweest zijn. - Hij begon te dien aanzien te laat, daar zijn genie zich reeds zoo ver ontwikkeld had. - Gedurende den allereersten tijd van zijn verblijf aan onze Akademie, wanneer ik hem leerde kennen, was onze verbindtenis meer gegrond op onzen onderlingen smaak voor de Dichtkunst.
In dien tijd heb ik echter altijd opgemerkt, dat, al was zijne vrolijkheid eens wat luidrugtiger en minder bezadigd, dan daarna, zijn levensgedrag, zedelijk beschouwd, onopsprakelijk was. Ja, hij kon veel, zeer veel geestige dranken verdragen, en gebruikte er, daar zulks hem schijnbaar niet aandeed, nu en dan wel eens meer van, dan voor zijne gezondheid, vooral voor zijne podagreuze gesteldheid, dienstig was; - doch nimmer, zelfs geene enkele reis van onze verkeering, heb ik hem dronken of onbekwaam gezien, of van iemand gehoord, dat hij hem zoo gezien had. - In de twee laatste jaren zijns levens begreep hij, dat, al verbijsterde het dan 't gebruik van zijn verstand niet, het hem echter geen voordeel deed, en verminderde dat zeer. Zoo dat het er verre van daan is, dat hij er zich aan overgaf. En in dien tijd was onze gemeenschap tot eene zeer hartelijke vriendschap aangegroeid, zoo dat ik, in het laatste jaar van zijn leven, eenen waren vriend aan hem gehad, en ook tot in en na zijnen dood daarvan de wederkeerige blijken genoten en gevonden heb.
Ook in dat laatste jaar kwam onze godsdienstige wending van gedachten meer overeen, en ik verloor in alle opzigten een voor mij zeer aangelegen vriend in Bellamy. Men moet hem niet gekend hebben, zijne wending van genie, zijne geliefkoosde grondbeginselen en wijze van beschouwen, zijn vast oordeel, gelukkige verbeeldingskracht, zijn vaardig geheugen, en zijne, zich aan alles, wat van hem kwam, mededeelende, hem alleen onderscheidende, eigendommelijke oorspronkelijkheid niet hebben opgemerkt, indien men al wat het zijne is, niet gemakkelijk onderkennen kan, en niet tevens besluiten, dat hij één van onze klassieke Dichters en Schrijvers zou geworden zijn. - - Dit alles, gevoele ik, maakt onder het schrijven al meer de aandoeningen gaande, en ik denk met weedom des harte aan dien lieven, natuurlijken, jongen, doch alles belovenden Dichter - -

In aandoenlike vriendschapsherinnering dicht Staatsraad Mr. Jan Hinlópen 15 jaar later (1808), bij de dood van Prof. Sebald Fulco Rau - kort voor eigen overlijden:

 
Permets, que cette main, qui ferma la paupière
 
Au digne Bellamy,
 
Te porte mon hommage, en gravant sur la pierre
 
Le nom de son Ami!


illustratie
J.H.v. Doelen inv.
Iz. de Wit Jansz. sculp. 1791.
Dignum laude virum Musa vetat mori.


einde.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

auteurs