Verzameld werk II. Kritisch en verhalend proza

Culinaire ethiek
J.W.F. Werumeus Buning: ‘100 avonturen met een pollepel’

Het overkomt mij niet elke dag dat mij de eer te beurt valt een kookboek te bespreken. Ik heb dus eerst hier en daar mijn licht eens opgestoken. ‘Wat vind je’, vroeg ik aan een nicht van mij die lerares in dit vak is, - ‘wat vind je van de artikelen van Werumeus Buning in De Telegraaf?’- Het zijn namelijk de ‘Culinaria’ uit De Telegraaf, die gebundeld onder bovenstaande titel in boekvorm zijn verschenen. - Het antwoord van mijn nicht overtrof mijn stoutste verwachting. De recepten waren perfect. Er was, door deze artikelen, een nieuw geluid in de Nederlandse keuken gekomen. Hier was een kok aan het woord, een kok niet alleen die leerde hoe te koken, maar tevens hoe te leven. Zijn recept voor croquetjes, om een voorbeeld te noemen, was

[p. 886]

compleet een revolutie; de diepste geheimen van kip en zoutevis werden hier ontsluierd. Kortom, niets dan lof. Bovendien, welk een stijl! Nu een dichter zo over kookkunst kan schrijven, dat de leek koken gaat en de deskundige bewondert, zou men kunnen dromen dat er koks opstonden om over dichtkunst zo aanstekelijk te schrijven! Maar een dichter wordt, schijnt het, eerder kok dan een kok een dichter. Wat is eigenlijk koken? Koken is de kunst om voedsel klaar te maken en op te dienen voor menselijk gebruik, om natuurlijke produkten door hitte of anderszins in een verteerbare en aangename staat te brengen, zowel tegemoetkomend aan de eis van de honger als aan de streling van het verhemelte. Aldus de Britannica, waarin ik u dringend aanraad het hoofdstuk ‘cookery’ eens door te lezen, al was het alleen om daarna, gewapend als gij dan zijt met allerhande kennis omtrent de principes van het koken, het braden, het bakken, het sudderen, het roosteren en het stomen, tot het boekje van Werumeus Buning als tot een oase terug te keren en er uw hart op te halen. Want het is niet alleen, zoals ik op gezag van mijn nicht verzekeren durf, een boekje vol voortreffelijke recepten; het is ook voor de leek, van de a van artisjok tot de z van zuurkool, prikkelende lectuur. Maar ik behoef hier niet attent op te maken. Reeds heb ik ervaren, dat men niet te Maastricht of te Groningen kan gaan eten, of de gastheer roept u bij het station reeds toe: wij eten vanavond à la Werumeus Buning. Het is alsof er in ons land een stille club bestaat, waarvan W.B. de geheime organisator is. En deze club, als ik het wel heb, heeft de volgende statuten:

Wat tot de mens ingaat maakt de mens. De geschiedenis der keuken is de keuken der geschiedenis. Bereid uw kalfsoester wel, opdat het Europa welga.

Misschien is de heilsleer W.B. dieper dan deze regels laten doorschemeren. Misschien dat wij inderdaad overnieuw moeten beginnen, maar dan met de a van arbeid en de b van brood, eer wij weer aan de m van muziek en de p van poëzie toe zullen komen.