Verzameld werk II. Kritisch en verhalend proza

[p. 867]

Titaantje in Vrouwe-polder
B. Stroman: ‘Vrouwe-polder’

Dit is een charmerend boek. Bekoorlijk en ontroerend, licht van toets en diepzinnig, goedgeschreven, en met een mengeling van weemoed en zelfkennis, die ook een boekje als ‘ Tsjip’ van Willem Elsschot of de verhalen van Nescio indertijd zo onweerstaanbaar maakte. Maar Stroman - althans de jeugdige schrijver die de hoofdpersoon is in Stromans nieuwe boek - is jonger dan Willem Elsschot, hij heeft nog illusies, hij is nog min of meer, zou Nescio zeggen, een Titaantje. Of dat kwaad kan? Integendeel, zou ik zeggen. Er is geen andere weg een Titaan te worden dan, om te beginnen, een Titaantje te zijn. Hetgeen zeggen wil, met zichzelf overhoop te liggen en tegen de rest van de wereld op te tornen, terwille van iets dat niet bestaat maar stellig bestaan moet. En het bijltje er niet bij neer te leggen, tot het bestaat. - ‘Laat me nog vordren tot de vervulling! Laat me nog worden tot ik zal zijn!’ - heeft Geerten Gossaert geschreven, die ook meespreken kon en dit deed op de hem eigen klassieke wijze, de enige wijze om in onze tijd oprecht te zijn. Maar ter zake over het boek van Stroman.

Stroman vertelt hoe een jeugdig schrijver, met visioenen uit illusoire middeleeuwen, een ‘retraite’ op het landelijk Walcheren zoekt, om het boek te schrijven waarvoor hij al maanden studies heeft gemaakt. Hij vindt een woning in het dorpje Vrouwenpolder, en zet zich tot schrijven aan een tafel voor het raam, dat op de rustige dorpsstraat uitziet. Zijn jonge vrouw, die mee is gekomen en het huishouden doet op petroleumstellen, die winkelt, met haar man praat, hem inspireert en 's avonds langs de dijk met hem wandelt naar Veere, verwacht een baby. Er ontstaat een soort wedstrijd, gedurig in samenwerking over en weer, tussen het kind en het boek, wie de eerste zal zijn. De een wint het in tijd, de ander in belang. Maar er is, voor het zo ver is, nog heel veel gebeurd. De illusoire middeleeuwen zijn in het dorpje werkelijkheid aan het worden. Oude vetes en broe-

[p. 868]

dermoord zijn niet slechts legendarische gebeurtenissen, maar gebeuren nog. De mythe wordt tastbaar. Dit ondervindt vooral een uit de stad overgekomen vriend van het schrijverspaar, een schilder, die tijdelijk zijn intrek in het dorp neemt om ‘mooie koppen’ te tekenen (nog een illusie sinds Toorops Apostels) maar die aan den lijve bemerkt dat er nog iets anders dan evangelische gelijkmoedigheid en stroeve zelfbeheersing onder de gebruinde trekken schuilt.

Zie hier in het kort de inhoud. Maar u moet het boek niet om de inhoud lezen, maar omdat het wat het vertelt goed vertelt. Het een weinig ‘Larens’ aandoend huishoudelijk bedrijf van de jonge mensen, welmenend, artistiek, toch in de grond ernstig, in botsing met uit de wonderlijke bodem van Walcheren plotseling oprijzende eeuwige krachten, houdt u zeker een avond bezig en u zult zien dat u er nog vaak aan terugdenkt. Zo is het mij althans gegaan.

Ik ben zelf, twee zomers geleden, te Vrouwenpolder geweest. Ik had toen met een vriendin een huisje gehuurd tussen het dorp zelf en de duinen, aan de weg naar het strand. Stroman zal deze in allerijl neergezette vakantiehuisjes waarschijnlijk verfoeien, maar ik heb er goede herinneringen aan. Het dorp is sterk genoeg om niet door de stadsexpansie aangetast te worden. Wat mij spijt in Stromans boek, is dat hij, tot in de titel toe, de n uit het woord Vrouwenpolder weglaat. Noch bij Geertruidenberg noch bij 's-Hertogenbosch is dit geoorloofd, en er zijn maar twee soorten mensen: de ene zegt Den Haag en de andere De Haag. ‘Vrouwe-polder’ klinkt mij, sinds ik er geweest ben, in de oren als ‘De Haag’. Ik kan het niet helpen dit erg te vinden, zijnde nu eenmaal een schooljuf. Ik heb in mijn exemplaar de ennetjes netjes aangebracht en ben van plan dit charmerend boekje nog vaak te herlezen.