De erfenis

[p. 232]

XXXVII
Clotje heeft weer ideeën, en Don Carlos grote plannen

Zoals door Clotje voor haar huwelijk was bepaald, behielden zij en Alexander zoveel mogelijk hun vrijheid. Zij bleef de appartementen bewonen in het middenhuis, terwijl hij de bric à brac van zijn Brusselse flat onderbracht in de vertrekken bij de toren. Zo huisden zij apart, maar de maaltijden namen ze gezamenlijk, en omdat ze beiden trouwe aanhangers waren van het aperitief voor tafel, dronken ze ook samen hun bittertje en hun kopje koffie na den eten. En verder hadden ze veel te overleggen met betrekking tot het vacantieoord, dat in Augustus zijn eerste gasten zou moeten ontvangen. Toen ze op een morgen overlegden, hoeveel mensen ze wel konden bergen, kwam Clotje tot de conclusie, dat ze dan heel wat personeel nodig zouden hebben als alles bezet was. Onzin,’ zei Alexander, ‘dan laat je de jongelui maar wat corvéediensten doen; bedden opmaken en piepers jassen en zo.’ Vinnig en verontwaardigd kwam Clotje hiertegen op. ‘Daar komt niets van terecht,’ zei ze; ‘ik ken dat: de jonkheid springt op de fiets en verdwijnt, of ze gaan tennissen of zwemmen, en de ma's zitten met de gebakken peren, en moeten in hun vacantie zwoegen. En dat wil ik niet, en wel om twee redenen. In de eerste plaats: al die degelijke huisvrouwen samen in één huishouden geeft ruzie van de morgen tot de avond. En in de tweede plaats is het heerlijkste voor een huisvrouw met vacantie geen poot te hoeven uit te steken.’ ‘Maar chère, chère amie,’ antwoordde haar echtgenoot, ‘je weet zelf het beste dat er vrijwel geen personeel te krijgen is. Omeer zei laatst nog...’

‘Omeer is een goeie kerel,’ antwoordde Clotje, ‘maar een echte beedebeer; hij blaft de meisjes het huis uit als ze niet gauw genoeg naar zijn pijpen gaan dansen.’

‘Met dat al,’ begon Alexander sussend, ‘zie ik niet hoe je aan voldoende personeel kunt komen in het vacantieseizoen. Alles wat maar enigszins geschikt is, werkt dan in de pensions in de buurt.’

‘Ha,’ zei Clotje, ‘ik weet wel twee oplossingen. Of wel drie. We kunnen hier een soort onderwijsinrichting van maken, waar we de fabrieksmeisjes die op trouwen staan iets van het huishouden leren.’

[p. 233]

‘Mater Amabilis,’ grinnikte Alexander, ‘concurrentie voor de Mater Amabilis scholen. Dat geeft ruzie!’

Clotje liet zich niet uit het veld slaan. ‘We kunnen natuurlijk zoveel ontheemden krijgen als we zelf willen, en die zullen niet zo gauw weglopen, als we ze fatsoenlijk betalen.’ ‘Moet je mee oppassen. Herinner je je nog wat er gebeurde met dat Oostenrijkse dienstmeisje van Claudius en Angèle? Dat was een ruban bleu van het zuiverste water, een perle, en op een goeie morgen wordt Angèle wakker doordat er een politieagent in de slaapkamer staat. De huisdeur stond open, en op de bel had niemand gereageerd. Het bleek dat de ruban bleu, de brave Claudius en Angèle een goeie portie slaapmiddel in hun nachtmutsje had gedaan, en van de gelegenheid had geprofiteerd om met het tafelzilver en Angèle's juwelen de plaat te poetsen.’

‘Jij bent een neutelijke kerel, Alexander,’ antwoordde Clotje plagend. ‘Je bent een verdorven mannetje, die direct kwaad denkt van die vluchtelingen. Maar ik beb nog een derde oplossing. Heb je wel eens gehoord van werkstudenten?’ vroeg ze geheimzinnig.

‘Onzin,’ bromde de generaal. ‘Je kunt toch niet studenten van goeie familie dienstmeisje laten spelen voor mensen van hun eigen stand? Stel je voor dat je Paca laat bedienen door een van haar clubgenootjes. Paca zou dan natuurlijk onmiddellijk gaan meewerken en...’

Clotje trok heftig aan haar sigaar. ‘Hoor me zonen mansmens nu eens aan! De jongelui van de familie zelf doen om beurten corvée, tegen betaling, en als ze hun plicht verzuimen, dan schoppen we ze eruit! En van dat geld... Je zult toch wel met me eens zijn, dat die jongelui wel eens iets anders van de wereld willen zien dan de Wevershof en zijn omgeving? Nu, van dat geld dat ze hier verdienen kunnen ze dan gaan kamperen of zo in het buitenland.’

Clotje had als gewoonlijk het laatste woord: zo werd besloten.

Maar in een ander opzicht kreeg ze niet haar zin. Ze dacht erover om de grote paardenstal met de fouragezolders erboven een andere bestemming te geven. ‘Neen,’ brieste Alexander, ‘dat doe je niet. Als ik iets te zeggen heb, en ik heb een hoop te zeggen, dan krijgen onze gasten gelegenheid om paard te rijden. En als ze het niet kennen, dan zal ik wel met een chambrière in het weitje achter het melkhuis gaan staan en ze het leren!’

Clotje keek hem bijna teder aan. ‘Alexander, jong, dat je een krasse vent bent weten we allemaal. Ik ben ook kras. Maar

[p. 234]

het feit dat ze ons kras vinden betekent dat het met ons niet zo best meer gesteld is. We zijn oudjes, allebei, mensen van één dag, en jongen, als jij te stram wordt, als je bijvoorbeeld de jicht in de knoken krijgt, of ja, waarom het niet zeggen, als je iets menselijks overkomt, wie zal dan voor die manege van je zorgen? Dan zou je jongere hulp moeten hebben van het begin af.’

Alexander bromde, dat hij niet van plan was de jicht in de knoken te krijgen, en dat hij nog best meekon, en wel een of andere hapsnurker kon leren hoe je paarden moest behandelen. En voor de rest was Clotje er ook het mens niet naar om nu de rest van haar levensdagen huishoudens van vacantiegangers te besturen. Zij was ook geen jonge bloem meer. ‘Daar heb je helemaal gelijk in!’ viel Clotje hem bij. ‘Dat ben ik ook niet van plan. Maar je moet eens luisteren. Laatst heeft Claudius me die historie verteld van die Grace Impordon, met die man van haar die ze weghaalden vanwege spionage. Weet je dat?’

Alexander knikte treurig.

‘Nu,’ ging Clotje voort, ‘wat zou je er nu van zeggen als ik die Grace hier eens naar toe haalde als hoofd van het huishouden, en haar zo een rustige plek aanbood voor haar en dat zoontje van haar?’

Alexander was het daarmee wel eens, maar hij zag bezwaren. Er zouden wel een hoop voorschriften en wetsartikelen bestaan, die verboden om deze menslievende daad te stellen. Grace zou wel geen vestigingsvergunning en geen werkvergunning krijgen en zo.

‘Daar lach ik mee,’ antwoordde Clotje. ‘Denk jij dat de veldwachter of de secretaris zich zouden moeien met mijn zaken? In dit dorp is altijd gebeurd wat de. Weversen wilden, en ik wil dit, dus... En anders doen we maar of Grace hier de gast is. Dan gaat ze maar nu en dan eens een dagje naar Engeland terug.’

‘We kunnen het Willem vragen,’ grinnikte Alexander, ‘die brave pater is zo slim als een mens, apen kun je ermee vangen, en dus ambtenaren zeker.’

Er werd besloten dat Alexander aan Grace een brief zou schrijven, omdat Clotje niet voldoende Engels kende. Maar voordat de generaal zoveel energie bijeen had gezameld, gebeurde er iets waardoor het plan weer geheel moest veranderen. Don Carlos kwam op bezoek. Hij had indertijd Alexander een aandoenlijke bedankbrief geschreven voor het voorschot, maar hij stelde het op prijs die dank nog eens mondeling te herhalen. En buitendien, liet hij doorschemeren,

[p. 235]

was er nog eep andere aangelegenheid, waarover hij oom Alexander wilde raadplegen.

‘Pas maar op,’ zei Clotje toen ze ervan hoorde, ‘ik vertrouw die Spanjool niet recht. Hij zal wel door die tienduizend gulden van je heen zijn.’ Maar Clotje had het mis.

Op een avond na het souper vertelde Alexander Don Carlos over de plannen van het vacantieoord, en de Spanjaard was dadelijk enthousiast. Hij vond dit nu een denkbeeld, zo juist en zo goed, dat hij aanbood om zijn vader aan te sporen om de stichting te doteren.

‘Dat hoeft niet,’ antwoordde Clotje. ‘Geld hebben we voorlopig genoeg; de moeilijkheden liggen op ander terrein. Ze vertelde over het personeelsvraagstuk, en tenslotte over het besluit om Grace Impordon te verzoeken het huishouden te besturen.

Don Carlos vond ook dit een verbazend idee, alleen, er was een complicatie.

Alexander keek eens naar Don Carlos' gezette gestalte, en meende te begrijpen waar het over ging. ‘Dat is zo,’ commentarieerde hij, ‘Grace is nu eenmaal een Engelse, en de vacantiegangers te vergasten op een Engelse keuken...’

‘Onzin,’ interrumpeerde Clotje, ‘in de eerste plaats is ze een Ierse, en nog wel van een Limburgse moeder, en in de tweede plaats kunnen we ons de luxe van een cuisinière veroorloven. Een lelijke, die niet trouwt!’ liet ze erop volgen.

Schuchter merkte Don Carlos op dat dit niet zijn bezwaar was. Een beetje verlegen en blozend begon hij te vertellen, dat hij de laatste weken in den Haag was blijven hangen, hoewel hij er eigenlijk niets meer te maken had. Maar hij had in den Haag Grace ontmoet, die over was gekomen om een en ander te regelen met Paca, bij afwezigheid van Claudius. En sinds ze elkanders niet benijdenswaardig lot hadden vergeleken, was er sympathie ontstaan, ja meer dan dat. Kortom, hij had alle hoop, dat Grace hem de eer zou aandoen om zijn vrouw te worden.

‘Wel potdome,’ barstte Clotje uit,’ dat is zo waar nummer drie.’

Op Don Carlos' verwonderde blik legde ze uit: drie paren gevonden in de boedel van Véronique: Alexander en ik zijn tezaam gekomen vanwege de successie. Paca en Servaas vanwege de jeugd en de lente, en nu Don Carlos... ‘Nu ja,’ besloot ze, ‘gefeliciteerd en zo, en laten we erop drinken.’ Don Carlos stribbelde tegen. Zover was het nog niet. Hij had gegronde hoop, had hij verklaard, maar de moeilijkheid was, dat hij hier zonder naaste verwanten in Nederland was, en dat dus het aanzoek...

[p. 236]

‘Man,’ zei Alexander, ‘dat doe je toch zèlf!’

Don Carlos bleek bevreesd te zijn, Grace tegen zich in te nemen wanneer hij haar hand zou vragen zonder de volgens zijn begrippen vereiste omgangsvormen in acht te nemen, en eigenlijk had hij oom Alexander willen verzoeken om namens hem om Grace's hand te vragen. ‘Waar logeert ze?’ vroeg de generaal.

Don Carlos noemde het hotel. ‘Dan zullen we dat zaakje eens even opknappen!’ zei Alexander, en stapte de kamer uit. Even later hoorde men zijn barse stem vragen of Mrs. Impordon in het hotel was. Na een korte pauze hervatte hij zijn gesprek, en zette in zijn uiterst merkwaardig Engels de volgende conversatie op:

‘Hier is oom Alexander, ja, Alexander Frencken, je weet wel. Ben jij daar Grace, goed kind, hoe gaat het? Nu moet je eens goed luisteren, en hou je goed vast... Wat, waarom? Vasthouden zei ik. Nu dan, ik heb hier die Don Carlos bij me, weet je wel?... Juist, die is het. En weet je wat hij nu van mij wil?... Nee, geen sprake van. Hij weet net zo goed als ik, dat zijn vader koppig is als een muilezel. Nee, hij wilde mij tot postillion d'amour verheffen, ja, hoe zeg je dat in het Engels? Oh, begrijp je het. Nu en wat is je antwoord?... Dat ik een prachtige postillion d'amour zou zijn? Maar ik ben het, op dit ogenblik. Oh, begrijp je nu waarom je je moest vasthouden? Ik zie je blozen. Je mag ook in tranen uitbarsten, als je maar niet te lang op antwoord laat wachten, want de telefoon is duur, en die vestibule van Clotje vervloekt tochtig!... Waarom hij het zelf niet gevraagd heeft? Omdat het zo hoort. Ik wil desnoods wel in Gala-uniform mijn opwachting bij je maken, maar ik ben in de wittebroodweken zoals jij weet, dus lijkt het me beter dat jij maar hierheen komt. Ik heb trouwens een baan voor je.’

Na enige plichtplegingen belde hij af, kwam terug in de kamer en deelde mee, dat alles in orde was. Grace zou de volgende dag naar Wevershof komen, en dan zouden ze de zaak bespreken.

‘En ik heb bedacht, Carlos,’ zei oom Alexander, ‘dat jij net ze goed hier de balling kunt uithangen als in Parijs. Maar je moet wat van paarden kennen!’

Uitvoerig legde hij Don Carlos uit, wat zijn taak zou zijn, en tot diep in de avond overlegde hij met Clotje en de Spaanse neef hoe het vacantieoord moest functioneren.