De erfenis

[p. 182]

XXVIII
Paca is teleurgesteld, maar een maharadja brengt haar op andere gedachten

Die avond van Matthieu's ongeluk, toen Claudius zonder één woord van uitleg was weggelopen uit het gezelschap van tante Clotje en haar, had haar overtuiging, dat Claudius' manieren zo goed waren een heftige knauw gekregen. De galante en voorkomende Claudius was dus tenslotte even eigengereid en even egocentrisch als al de jongemannen die haar het hof maakten. Zij, Paca was voor Claudius niet meer dan een instrument, dat men naar believen tevoorschijn haalde of vergat.

Zij sprak daarover in bedekte termen met Clotje, en de slimme oude dame ging op die gevoelens grif in. Dit immers, vond Clotje, was de manier om Paca te genezen van eventuele romantische gevoelens ten opzichte van haar werkgever. Tenslotte moest het jonge meisje haar geluk en haar toekomst vinden met haar leeftijdgenoten, en maanblaffen om een meneer van middelbare leeftijd, hoe charmant ook, kon alleen maar ellendige complicaties geven.

Ze vroeg dus wat Paca anders had verwacht, of ze misschien meende dat een echte man zich door gezelligheid of wat dies meer zij zou laten verhinderen op zijn doel af te gaan. Wat dat doel was, kon Clotje op dat ogenblik ook niet bevroeden, maar ze meende, dat het wel iets te maken zou hebben met het vreemde gedrag van die meneer Perelaer. En daarmee was voor Clotje de zaak afgedaan. Ze liet zich de rest van het diner goed smaken, en ze zag met welgevallen dat ook Paca blijk gaf van een gezonde eetlust. ‘Zo erg is het dus ook niet,’ dacht ze, ‘het is tenslotte toch ook nog maar een kalfje.’ Voor het kalfje was de zaak echter allerminst afgedaan, want de volgende morgen kreeg ze weer een staaltje te verwerken van Claudius' vermeende egocentriciteit. Immers Jules bracht haar, met de post, het bericht dat Claudius had opgebeld, om mede te delen dat hij plotseling naar huis was vertrokken. Hij zou nog wel berichten wanneer hij terugkwam. Niet alleen de bruuske wijze van heengaan had Paca teleurgesteld: er was nog een heel andere, zeer egoïstische reden waarom ze zich zo teleurgesteld voelde. Paca zag hoe haar de verwezenlijking van een langgekoesterde wens dreigde te ontgaan. Sinds jaren had ze van haar ouders verhalen ge-

[p. 183]

hoord over de vele en briljante carnavals die ze in hun jeugd hadden meegemaakt in hun Zuidelijke geboortestreek, maar in het gezin van den Dries was de geldbuidel nooit zo gevuld geweest, dat er van een uitstapje naar het Zuiden sprake had kunnen zijn. En nu had Paca de laatste maanden van Claudius allerlei verhalen gehoord over diens gezin, over al die jongens en meisjes, die hun vrolijke en niet zo bekrompen leventje leidden, en ook wel over de carnavalspartijtjes, die door Angèle werden georganiseerd voor de jeugd. Paca nu had met al haar listigheid aangestuurd op een uitnodiging voor het carnaval, als gast van Claudius' gezin. En nu, zo kort voor het feest was Claudius verdwenen, en het lag voor de hand, dat hij er niet aan zou denken haar te inviteren. Mistroostig werkte ze een beetje aan de dingen die gedaan moesten worden, maar om een uur of half twaalf had ze eigenlijk niets meer te doen. Ze koutte nog een beetje met Lucie, en ook Lucie en Jules bleken een beetje teleurgesteld te zijn over Claudius' vertrek. Ze moesten nu beslissen over het al of niet overnemen van het restaurant in Claudius' geboorteplaats, maar daartoe was nodig, dat het legaat van wijlen juffrouw Veronique werd uitgekeerd, of dat Claudius zijn belofte te helpen gestand zou doen. En schrijven over dit laatste durfden Lucie en Jules niet.

Paca had haar mantel al aan en haar hoofddoek reeds omgeknoopt toen er gebeld werd. Ze riep naar Lucie dat ze zelf de deur wel open zou doen, en toen ze dat gedaan had, zag ze voor zich een aardig, vriendelijk jongmens.

‘U moet Paca van den Dries zijn,’ zei de bezoeker, ‘ik ben Servaas Frencken, de zoon van Claudius!’

Paca mompelde iets over een aangename kennismaking, en Servaas vervolgde: ‘Ik heb heel wat over u gehoord, daarom herkende ik u direct. Maar eigenlijk kwam ik voor vader, is die hier?’

In haar antwoord kon Paca haar teleurstelling niet helemaal onderdrukken; ze zei dat haar werkgever met de noorderzon vertrokken was naar huis, zonder opgaaf van reden. Servaas schudde het hoofd en vertelde, dat zijn vader in sommige opzichten onberekenbaar was. Hij had hem Servaas, notabene gezegd eens aan te komen, hij zou de, hele week in de stad zijn, en nu, op een ogenblik dat de jongen zulk een bezoek niet alleen aangenaam, maar zelfs zeer nuttig zou vinden, was de oude heer foetsji. ‘Geen manier!’ besloot hij. Paca, zelf studente, begreep zeer goed waarom een weerzien met papa voor Servaas zo nuttig zou zijn, en lachend zei ze: ‘Ja, daar zit u naast, meneer Frencken!’ Servaas keek haar

[p. 184]

met een schuin hoofd aan en zei: ‘Zouden we dat U en meneer maar niet weglaten, we zijn toch eigenlijk nog familie.’ En toen Paca knikte ging hij voort: ‘En ik stel voor, dat we dit onderhoud ergens anders voortzetten. Wat zou je ervan zeggen om met mij een kopje koffie te gaan drinken in Regina. Mooi uitzicht en zo!’

‘Het lijkt me, gezien het dringend karakter van je bezoek aan je vader beter dat we ons hier ergens installeren, en Jules vragen om dat kopje koffie of zoiets.’

Na een paar minuten zaten ze in de tuinkamer. Jules kende jongeheer Servaas direct, en toen hij bedacht dat kleine kinderen groot worden, en dat meneer Servaas nu al student was, stelde hij voor om maar een glaasje Sherry te brengen. En als meneer Servaas wou blijven lunchen, dan kon dat ook, want ze hadden toch al ingekocht voor de lunch van meneer Claudius.

Servaas vertelde Paca dat hij erop uit was nu eens een heel goede indruk te maken op zijn vader. Hij wilde voorstellen om met carnaval niet naar huis te gaan, dat zou hem te zeer van zijn studie vervreemden, maar van de andere kant hoopte hij dat deze solide geste Claudius ertoe zou brengen zijn portefeuille te trekken.

‘Want zie je, eigenlijk ben ik niet van plan om dat carnaval helemaal niet te vieren. Dat zou een zonde tegen de natuur zijn, vind je ook niet?’

‘Ik heb nog nooit een carnaval meegemaakt,’ zei Paca naïef. ‘Wat?’ riep Servaas verbaasd, ‘heb jij... Maar dat moet veranderen, en wel direct. Eh... als je nu eens, ...als ik je nu eens... maar nu is het nare dat ik juist dit jaar niet naar huis zou gaan. Maar als we nu eens zo doen: ik heb een invitatie van een Limburgse familie in den Haag, en daar neem ik jou dit jaar mee: een intiem, besloten gemaskerd bal. En dan trainen we heel goed en dan, het volgend jaar, nou, dan neem ik je mee naar huis, en dan doen we het daar volop.’ Paca kreeg een kleur. Deze Servaas was even hartelijk en hoffelijk als zijn vader, en misschien wel even vermakelijk. En om met die jongen carnaval te vieren leek haar wel wat. Maar dat: ‘dan neem ik jou dit jaar mee...’ leek haar een beetje vreemd. Misschien zou die Limburgse familie...

‘Onzin,’ antwoordde Servaas ‘dan ken je die mensen niet. Ik ga er gewoon heen als sjeik of zo, en ik neem mijn... favoriete mee! Daar kan niemand bezwaar tegen hebben.’ ‘Maar eh... had je al niet een favoriete?’ vroeg Paca onzeker. Heel eerlijk flapte Servaas eruit: ‘Op het ogenblik niet, oh pardon, ik meen,..’

[p. 185]

De jongelui lachten beiden.

‘Maar we moeten een beetje slim zijn,’ zei Servaas. ‘Kijk, doordat ik vader niet heb ontmoet, kan ik niet zo maar elk costuum aantrekken. Maar ik heb er een van mezelf, een maharadja, weet je wel, met zo'n witte broek, en zo'n lange jas en een tulband. Als ik dat aantrek, ja verleden jaar heb ik het thuis gedragen, het was oorspronkelijk van vader, dan kunnen we een mooie maharana van jou maken. En als ik zeg een mooie, dan meen ik wat ik zeg,’ liet hij er lachend op volgen.

Even verstarde Paca. Die laatste toevoeging was zo volkomen in de trant van Claudius' complimentjes, dat het leek alsof niet de zoon maar de vader sprak, en met een beetje onverklaarbare ongerustheid vroeg ze zich af, of dit complimentje van de zoon even weinig inhoud had als die van de vader. Maar Servaas holde weer door: ‘Misschien hebben we wel niets te huren, en dan kunnen we voor het feest samen gaan dineren.’

‘Je vraagt niet of ik dat allemaal wel goed vind!’ plaagde Paca.

‘Natuurlijk vind je het goed, lieve nicht, want we moeten toch trainen voor het carnaval het volgend jaar thuis! En ik ben de trainer!’

En zo verscheen, Maandag van het Carnaval, een maharadja met een regenjas aan en een alpino op ten huize van de familie van den Dries om zijn maharana af te halen. Deze had net een ernstige strijd gestreden, met haar ouders, met haar broers, met haar zusjes zelfs. Want, terwijl vader van den Dries twijfelde of maharana's wel Javaanse doeken droegen, meende moeder van den Dries, dat maharana's zeker minder van hun charmes exposeerden, dan Paca in haar geïmproviseerd toilet. ‘Dat komt’, zei Paca, ‘omdat die Oosterse vrouwen veel kleiner zijn dan ik. Ik had de keus tussen boven en onder, en ik heb de tekorten gelijk verdeeld.’

‘Je lijkt wel niks,’ zei een van de broers, ‘je hebt een veel te dikke humhum.’

‘Karel!’ riep mevrouw.

Tenslotte werd besloten de tekorten naar beneden aan te vullen, en een bonte doek extra te gebruiken om de tekorten van boven te bedekken. En toen Servaas arriveerde trof hij een maharana, die er waarlijk exotisch en gedecideerd vorstelijk uitzag. Hij maakte wat hij meende dat een Oosterse buiging was, maar fluisterde zeer Europees en zeer Claudiaans: ‘Ne touchez pas à la reine!’

Vader van den Dries, die de voorbereidingen met welgeval-

[p. 186]

len had gevolgd, bood een taxi aan: dat kon, omdat hij in de komende vasten, wanneer hij zich het roken ontzegde, van zijn zakgeld zou overhouden. Dus besloot Servaas zijn regenjas en alpino achter te laten, en in vol ornaat, met tulband en al, naar het feest te rijden. Maar toen hij de tulband, die eigenlijk wel een beetje leek op een tocque van Queen Mary, opzette, zag hij Paca verbleken, en het leek alsof het meisje opeens aan verstandsverbijstering leed. Ze danste opgewonden door de kamer en riep: ‘Ik weet het, ik weet het! We moeten direct naar het huis van Veronique!’

Het duurde even voordat de rest der aanwezigen begreep wat er aan de hand was, maar het bleek dat ze door het zien van de grote, namaak smaragd, die de pluim op de tulband op zijn plaats hield, opeens een idee had gekregen betreffende de verblijfplaats van de laatste van Véroniques vermiste stenen.

Het vermoeden bleek juist te zijn. Nadat Jules de Oosterlingen had herkend, en wijs was geworden uit het verwarde verhaal van Paca liet hij de jongelui toe. Paca holde, zo snel als haar vele omhulsels dat toelieten naar de slaapkamer van de overledene, en greep uit een kast een vreemd hoedje met een aigrette. Voordat Servaas wist wat er gebeurde, had Paca met zijn kris het ornament dat de pluim op zijn plaats hield ervan los getornd, en begon toen met haar gezonde tanden het fluwelen omhulsel van de knoop los te rukken. Na enige ogenblikken lag in haar hand een bijzonder fraaie smaragd.

‘Jassesmarante,’ zei Jules onthutst.

‘Allemachtig,’ fluisterde Servaas.

En Paca sprong gelukkig en blozend door de kamer rond, en toen ze zich in de leunstoel bij het raam liet neervallen riep ze: ‘Ik vind altijd dingen als Claudius er niet is!’

Maar op hetzelfde ogenblik drong zich de herinnering op aan de keer, dat Claudius er wel was, en dat ze, toen de stenen gevonden waren, gehuild had en op zijn schouder geleund. Onwillekeurig keek ze naar zijn zoon, de maharadja, haar gezel voor die avond. Servaas stond daar in zijn vreemde kledij zo rustig en zo sterk, onwrikbaar, dat het meisje onwillekeurig moest denken, dat men op Servaas kon steunen en leunen, even goed, en misschien beter dan op Claudius.

Toen Servaas dan ook na het feest van zijn maharana afscheid nam, ontmoetten zijn tedere en beschroomde avances minder weerstand dan hij bij zo'n uiterst knap meisje wel verwacht had. Het gebeurde in de vestibule bij van den Dries,

[p. 187]

des nachts om drie uur, en eerst toen vader van den Dries, die vond dat het nu welletjes was, het licht op de overloop aandraaide, maakten de beide Oosterlingen snel een afspraak voor een volgende keer.

En daarna wandelde de maharadja, met alpinopetje en regenjas fluitend en zingend naar Delft.