De erfenis

[p. 164]

XXV
De jaguar wordt gekraakt, en Claudius staat zijn zwager bij

Het was een zeer opgewonden Claudius, die het gezelschap van Clotje en Paca verliet, en die, zonder zich de tijd te gunnen om zijn jas aan te trekken en zijn alpino op te zetten, naar buiten holde op zoek naar een taxi. De eerste van het rijtje op de naastbijzijnde standplaats was een vrij oud, vrij vervallen gevaarte, dat bestuurd werd door een chauffeur, die volkomen bij zijn voertuig paste. Claudius gunde de bestuurder niet de tijd van zijn zitplaats te klimmen en het portier te openen: nog voordat de chauffeur eigenlijk bewust was dat hij een passagier had gekregen had Claudius al de deur achter zich dichtgeslagen en zijn bestemming opgegeven. De oude taximan keek zijn passagier een beetje wantrouwend, en zeker mistroostig aan. ‘Dan zullen we benzine moeten laden!’ zei hij somber. ‘Als ge het dan maar snel doet,’ antwoordde Claudius, ‘want er is verschrikkelijke haast bij.’ ‘Ik kan geen wonderen doen,’ antwoordde de ander, en begon omslachtig zijn jas nog eens dicht te knopen, drukte op de starter, en de motor begon te kraken en te knarsen zonder aan te slaan. ‘De batterij is niet wat ze geweest is,’ lichtte de chauffeur zijn passagier in, ‘ik zal het maar eens met de hand proberen.’ Hij zocht heel rustig de kruk onder de zitting, stapte uit, liep naar de radiator, kwam weer terug om te kijken of het versnellingshandel wel in de vrijloop stond, overtuigde zich dat het contact aanstond, en ging weer terug. Onder deze bedrijven waren er, van dezelfde standplaats, al twee andere taxi's weggereden, en Claudius zat van ongeduld te wippen op de gammele achterbank. Eindelijk sloeg de motor aan met een vervaarlijk gebrul, onder het uitblazen van een dikke, zwarte wolk van smook. De chauffeur bergde zijn kruk weer op, nam zijn plaats in, en informeerde nog eens of hij Claudius' bestemming goed verstaan had. Daarop reed hij langzaam weg, eerst in een richting die tegenovergesteld was aan de bestemming. Bij een benzinepomp in een zijstraatje stopte de wagen, de motor werd afgezet, en er ontstond een aangenaam gesprek tussen de pomphouder en de taxichauffeur. Het bleek dat deze laatste geen geld had om de benzine te betalen, en de pomphouder wilde nog wel voor de laatste keer poffen, mits Karel,

[p. 165]

de chauffeur, direct na zijn terugkeer naar de stad zou komen betalen. Om de zaak te bespoedigen bood Claudius aan de benzine te betalen, maar daarvan wilde de chauffeur niet horen, omdat dit abuizen zou veroorzaken. Weer werd de motor aangeslagen, en weer ging de krakende wagen op weg. Eenmaal buiten het drukke verkeer der binnenstad voerde de bestuurder de snelheid op tot ongeveer veertig kilometer. ‘Kan het niet harder?’ vroeg Claudius, ‘er is haast bij.’

‘De wagen is niet meer wat hij geweest is,’ antwoordde de chauffeur, ‘Maar als het harder kon, zou ik het toch niet doen. Het is gemeen glad met die motregen, en mijn banden zijn ook niet meer zo heel best.’

Claudius kreeg medelijden met de oude man. ‘Is die taxi je eigendom?’ vroeg hij, en toen de bestuurder knikte vroeg hij verder: ‘En kun je geen nieuwe aanschaffen?’ ‘Kunnen wel,’ was het antwoord, ‘maar ik doe het niet meer. Komende zomer krijg ik pensioen, en dan ga ik met mijn vrouw buiten wonen. Ik heb al een huisje met een tuin gekocht, van mijn spaarcenten. Heel mijn leven voor gewerkt! En nu begrijp je wel, meneer, dat ik nu geen risico's meer neem. Trouwens, je kunt beter laat op je bestemming komen, dan vroeg op het kerkhof!’ Claudius kon niet nalaten op te merken dat hij daar nu net naartoe wilde. Verschrikt draaide de chauffeur zijn hoofd om, en informeerde wat een verstandig mens op dat uur op een kerkhof moest uitvoeren. ‘Misschien niets,’ antwoordde de passagier, ‘en misschien een misdaad voorkomen.’ Bedachtzaam knikte de chauffeur. ‘Ik ben wel niet meer wat ik geweest ben,’ zei hij langzaam, ‘maar als het moet, sta ik mijn mannetje wel. En trouwens, ik heb een revolver, geladen en wel!’ Vol trots opende hij het handschoenenkastje naast de snelheidsmeter, en toonde een voorwereldlijke, grote, roestige revolver.

‘Dat zal niet nodig zijn,’ suste Claudius, en op hetzelfde ogenblik begon de chauffeur vaart te minderen en vroeg: ‘Wat is daar aan de hand?’

Een eind verder, bij een bocht, net voor de ingang van het dorp stond een groep mensen, en een politieman regelde het verkeer. ‘Dat was er een die haast had,’ zei de taximan grimmig, en inderdaad zag Claudius een totaal verfomfaaide auto, die vreemd tegen een boom plakte. Maar tot zijn ontzetting herkende hij de Jaguar van Matthieu. Hij deed de taxi stoppen, en nog voordat deze stilstond was Claudius er al uitgestapt, en holde naar het groepje kijkers toe. Midden in de mensenring, bij de auto stonden twee andere politiemannen die in hun boekjes stonden te schrijven. ‘Hoe is het met de

[p. 166]

bestuurder?’ vroeg Claudius ongerust. ‘Ik herkende de wagen namelijk, hij is van een familielid.’ Beleefd antwoordde een van de veldwachters: ‘Het spijt me meneer, maar ik geloof dat het niet zo best is met die meneer. We hebben hem zolang binnengebracht in dat café daar.’

Voor het café stonden de nodige nieuwsgierigen, en het duurde even voordat Claudius de agent die op wacht stond overtuigd had, dat hij het recht had om de verongelukte te bezoeken.

Matthieu lag op een paar dekens op het biljart. De juist aangekomen arts was, met behulp van een EHBO-er bezig hem zijn kleren uit te trekken; juist knipte men de linkermouw van het slachtoffer open. Matthieu was bij kennis, en moe wendde hij zijn hoofd naar de binnengekomene. ‘Claudius,’ zei hij zwakjes met een zweem van verwondering, ‘hoe kom je hier?’ ‘Matthieu, jongen toch,’ zei de ander ontroerd, ‘ben je erg gewond?’ De dokter antwoordde voordat de gewonde kon spreken. ‘Ik geloof dat het meevalt,’ zei hij, ‘die arm is gebroken, maar voor de rest geloof ik dat het met wat schrammen afgelopen is. Is U een vriend van de patiënt?’ Claudius legde uit welke verhouding er tussen hem en Matthieu bestond, en de arts merkte op, dat hij dan misschien wel de noodzakelijke mäatregelen wou nemen. De gewonde moest in elk geval naar een ziekenhuis worden overgebracht voor het zetten van de arm, en verder achtte de medicus het veiliger, dat de patiënt een dag of wat in observatie bleef. Claudius knikte en beloofde alles te doen wat noodzakelijk was.

Matthieu zei zachtjes: ‘Claudius, kom dichterbij.’ Claudius boog zich over zijn zwager en deze vervolgde: ‘Je moet direct naar het kerkhof gaan. Daar is Driek, je weet wel, met een metselaar...’ ‘Dat vermoedde ik,’ knikte de ander.

‘Ga dadelijk,’ drong Matthieu nog aan, ‘en kom dan hier terug.’

Met de arts sprak Claudius af, dat men met het transport van de patiënt zou wachten totdat hij terug zou komen in de herberg. Daarop vervolgde hij met zijn trage taxi de tocht.

Op een stootsteen, bij de ingang van het kerkhof zat een donkere gedaante, die, toen de taxi stopte, wilde wegschuilen achter de pilaren van het hek. Claudius herkende Driek, en terwijl hij uit de taxi stapte riep hij de jongeman aan. Schuw kwam Driek naar hem toe, en begon zenuwachtig uit te leggen, dat het niet zijn plan geweest was om deze nachtelijke tocht te maken. ‘Is er iets gebeurd, hebben jullie...’ vroeg Claudius streng. Driek schudde ontkennend het

[p. 167]

hoofd. ‘Die metselaar is niet gekomen, of beter, hij is niet verder gekomen dan de herberg waar hij zich moed in wilde drinken. En hij maakte zoveel kabaal, dat ze hem ingerekend hebben. Als hij nu maar niet vertelt...’ Claudius dacht even na. ‘Stap als de bliksem in bij mij,’ zei hij, ‘dan ga jij met die taxi terug naar den Haag, en denk eraan, je bent hier nooit geweest. Ook niets tegen Pia zeggen.’

Op de terugweg naar de herberg hoorde hij Driek uit over de nu mislukte plannen, en gaf toen instructies voor diens verder gedrag. ‘Je hebt de laatste trein gemist, bel daarover op naar huis. Je oude kaartje, dat van vanavond gooi je weg, in het riool, en je koopt morgen een nieuw. Ik stap hier uit, en jij rijdt naar de stad.’ Driek knikte bedeesd. ‘Er is een moeilijkheid,’ zei de jongeman, ‘in de auto van meneer Perelaer ligt mijn valiesje. En de politie zal de wagen wel in beslag hebben genomen.’

‘Ik zal zien wat ik doen kan,’ antwoordde Claudius, ‘kom vanavond om half twaalf in café Centraal.’

De taxi stopte voor het café waar Matthieu lag. Claudius stapte uit, ging naar de chauffeur toe, en gaf die een bankbiljet. ‘Breng meneer naar den Haag, en hou de rest maar. En vergeet maar waarheen je me gebracht hebt.’ Onderwijl was de agent, die de toegang tot de herberg versperde naderbij gekomen. ‘De ziekenauto zal zo wel komen,’ zei hij, ‘dan kunt U daar wel mee naar den Haag rijden.’ De chauffeur knipte Claudius een oogje: ‘Nou, dan rij ik maar weg, meneer. Tot de volgende keer, zullen we maar zeggen!’

‘Ik wou,’ zeide Claudius tot de agent, ‘de bagage van mijn zwager uit de verongelukte auto halen. Dat kan toch zeker?’ Zeer bereidwillig bood de agent aan om te helpen dragen, en hij vergezelde Claudius naar de auto. Hij legde zijn collega's uit wie Claudius was, en wat de bedoeling was. Het bleek onmogelijk een achterportier open te maken; dus klom een der agenten over de voorbank, en diepte een tweetal valiezen, een overjas, een aktentas en een hoed op uit de ruïne. Tot zijn vreugde zag Claudius dat één der valiezen een kostbare, varkensleren tas was, terwijl het andere valies kennelijk uit een bazar stamde. Met de gedienstige agent wandelde hij terug naar Matthieu, die inmiddels voorlopig verbonden was door de arts.

Een klein uur later lag Matthieu in een bed in het ziekenhuis, en Claudius kreeg verlof van de verpleegster om even met zijn zwager te praten. ‘Maar niet lang,’ zei de verpleegster, ‘want meneer moet slapen.’

Even keken de beide mannen elkander zwijgend aan. Toen

[p. 168]

begon Matthieu: ‘Ik weet niet wat je van me denken moet, Claudius. Ik snap zelf niet hoe ik erbij kwam.’

‘Ik snap het wel, Matthieu,’ antwoordde Claudius mild, ‘en ik zou in jouw geval misschien hetzelfde hebben gedaan. Je kunt nooit zeggen wat je voor rare streken gaat uithalen voordat je in de verleiding komt. Laten we dus blij zijn, dat de plannen mislukt zijn. Maar wat ik je kwalijk neem, Matthieu, is dat je me nooit duidelijk gezegd hebt dat je er zò slecht voorstaat. Dan had ik je toch geholpen!’

‘En ik heb je gevraagd...’ begon de ander.

‘Je hebt me gevraagd om het geld uit de boedel te lenen, en dat kon ik niet doen. Maar als ik geweten had hoe groot je moeilijkheden blijkbaar zijn, dan had ik er wel wat op gevonden. Hoeveel moet je hebben?’

Matthieu noemde een bedrag, dat Claudius in de oren klonk als een immens fortuin, maar zonder een spier van zijn gelaat te vertrekken zei hij: ‘Ik zal zorgen dat je het per ultimo hebt. Niet uit de erfenis. Ik zal, als Angèle het tenminste goed vindt, al onze effecten belenen.’ En opeens, schijnbaar onvriendelijk liet hij erop volgen: ‘Maar denk eraan, mannetje, jij betaalt de kosten en de renteî’

Matthieu had zijn hoofd afgewend. ‘Ik schaam me zo voor je, beste Claudius. Ik schaam me diep.’

‘Als je daar baat bij vindt, dan schaam je je maar,’ antwoordde de ander, ‘maar ik hou niet van de beschaamde vrienden. Mijn vriendschap is geen mooi-weer artikel.’ En bruusk liet hij erop volgen: ‘Kom, ik ga eens. Je moet gaan slapen. Ik zal morgen Georgette wel opbellen om haar op de hoogte te brengen.’

Hij drukte Matthieu's onbeschadigde hand, en verliet de ziekenkamer. Toen hij de deur achter zich sloot zuchtte hij heel diep, en zei: ‘Verdomme!’