De kleine pligten (4 delen)

CXXXVI. Brief.
Karolina Wed. van L. aan Julie van L.

Amsterdam, 4 Junij 1815.

Neen julie, ik kan nog niet komen, ik mag emilia niet verlaten in den treurigen toestand in welken zij zich bevindt. Sedert den avond van 18 Mei, toen zij, gelijk ik u schreef vrij wat koorts had, komt die koorts meest alle avonden met verdubbelde hevigheid terug, terwijl de pijnen aan de borst haar verscheuren; zij kan niet langer veinzen, zij moet bekennen, dat zij onuitsprekelijk lijdt. Eindelijk heeft de Heer D. begrepen, dat zij zich lang beter gehouden heeft dan zij was, hij is ter neer geslagen en weet nu niet wat hij maar bedenken zal om zijner echtgenoote alle gemak te bezorgen. Het schijnt haar genoegen te geven, dat hij weet, dat zij in eene zorgelijke omstandigheid

[p. 298]

is, zij heeft zelve aan haren dokter en chirurgijn gezegd, dat zij sedert lang overtuigd was van de ongeneesselijkheid van hare kwaal, dat, nu die hand over hand toenam en er koortsen bijkwamen, zij geloofde, dat er een spoedig eind aan haar leven zou komen, en dat zij daarom die heeren verzocht haren man op het ergste voor te bereiden. Ik was tegenwoordig toen zij dit met eene edele bedaardheid, doch niet zonder dat tranen in hare oogen blonken, zeide. Ik lette op de geleerden om uit hun gelaat af te nemen hoe zij over de zaak dach ten - helaas ik las in hunne trekken en gebaren niets geruststellends, niets dan de bevestiging van het gevaar waarin zich emilia bevindt. Zij poogden echter haar te bemoedigen, maar de lijderesse schudde het hoofd en drong er op aan, dat zij haren last uitvoerden, en geene hoop op herstel ook aan haar zelve gaven, daar zij wel voelde, dat alle hoop verloren moest gerekend worden. Ik barstte in tranen uit. ‘Mijn God’ zeide ik toen wij weder alleen waren, ‘zouden wij u moeten verliezen lieve beste emilia! vindt gij uw waarlijk zoo ziek?’ - ‘Minder ziek’ antwoordde zij ‘minder ziek dan pijnlijk, de koorts is zeker een gevolg van mijne kwaal, die kwaal wroet inwendig voort, en als zij een of ander edel deel aansteekt, is het zeker met mijn leven gedaan; schrei niet zóó lieve karolina, men is meer benijdens dan beklagenswaardig, wanneer men deze wereld voor een beter aanzijn verlaat.

[p. 299]

Wel is waar ik ben thans gelukkig’ - voegde zij er met een' zucht bij - ‘en zou nog gaarne wat langer hier beneden vertoeven, om mijn' goeden echtgenoot, wien mijn dood zoo kort na onze vereeniging zeer smarten zal, en die zich op nieuw weder zoo alleen zal vinden - en om u lieve!’ mij teederlijk de hand reikende en die drukkende - ‘maar gij hebt zoo vele nabestaanden die u hartelijk genegen zijn, gij hebt kinderen die u verstrooijing zullen verschaffen, zij allen kunnen veel meer onmiddellijk voor u, dan ik.... Maar laat ons nu dit gesprek staken, ik heb nimmer gehouden van bekommeringen voor de toekomst te voeden, want zoo doende lijdt men tweemaal, eens door het vooruitzigt, eens door de zaak zelve, en ik ben, dunkt mij, nog krachtig genoeg, om nog eenigen tijd te kunnen blijven leven, indien er geene toevallen bij komen, alleen heb ik gewenscht, dat D. uit den droom te mijnen opzigte door een' ander' dan door mij geholpen wierde.’ - Hierop begon zij met veel vrijheid van gedachten over andere dingen te spreken, tot dat haar man doodsbleek, en met al de teekenen van de diepste ontroering in de kamer trad - toen vertrok ik, begrijpende, dat het mij niet voegde bij het gesprek, dat tusschen hen zou plaats hebben, tegenwoordig te zijn. Sedert ga ik alle dagen eens of tweemaal naar emilia toe, doorgaands vind ik haar beneden, zelfs eergisteren was zij in den tuin, en oppervlakkig zou

[p. 300]

men niet denken, dat zij in zulk een' gevaarlijken toestand verkeerde, want behalve dat het niet te bed liggen van een' zieken, altijd den schijn geeft als of er geene ziekte of kwaal bestond, spreekt zij met de gewone helderheid van geest en vrolijkt ons somtijds op. Dit alles brengt eene illusie te weeg die wel eens den moed weder doet herleven, en als van tijd tot tijd door goede tijdingen van fredrik te vernemen, zijne zuster het gevaar waaraan hij misschien zal blootgesteld worden, voor een oogenblik vergeet, of als de een of ander haar komt vertellen, dat naar alle waarschijnlijkheid napoleon vooreerst nog de Nederlanden wel met rust zal laten, dan luikt haar gelaat op, en dan legt zij eene kalmte aan den dag, die ons aan beterschap doet denken. Evenwel, daar ik den tijd in welken ik nog het genot van emilia's bijzijn kan hebben, niet verbeuzelen wil, en mij verpligt reken, om indien zij mijne hulp mogt noodig hebben, haar dadelijk ten dienst te kunnen staan, hoop en vertrouw ik, dat vader en moeder mijne redenen billijkende, niet zullen aandringen op mijne spoedige overkomst. Wees gij dien aangaande mijne voorspraak, lieve julie en wees verzekerd van mijne erkentelijkheid, zoo als gij het zijt van mijne hartelijke vriendschap

Uwe liefhebbende zuster

karolina wed. van L.