De kleine pligten (4 delen)

[p. 233]

XLV. Brief.
Karolina van L. aan Emilia P.

Amsterdam, 24 November 1813.

Sedert tien dagen, lieve emilia! leven wij hier in angst, dan eens vol hoop, dan weder met billijke vrees vervuld. Ik ben te ongerust geweest, om u te schrijven, dan gij zult uit de nieuwspapieren weten wat er geschied is. Ik zal u dus slechts eene vlugtige schets van het voorgevallene behoeven te geven, om u over de vreugd, die ons heden is te beurt gevallen, naar eisch te kunnen doen oordeelen. Nadat men al lang eene zekere vrees onder de Franschen bespeurd had, begonnen zij, de één voor de ander na tegen de helft dezer maand af te trekken, ja zelfs de bezetting en de hooge ambtenaren verlieten deze stad. Het graauw sloeg aan het plonderen en brandstichten, maar werd vrij spoedig door de nationale garde en door de bij voorraad zamengeroepene nieuwe regering (grootendeels uit voormalige regenten zamengesteld) beteugeld. Evenwel,

[p. 234]

daar men duchtte, dat de Franschen, die naar Utrecht geweken waren, terug zouden komen en door de ingezetenen niet zachtzinnig ontvangen worden, zoo dat er een vreesselijk bloedbad zou kunnen ontstaan, dobberde men in eene nare ongerustheid, te meer, wijl het onzeker was, of de omwenteling zich zou kunnen staande houden, en of er troepen van de verbondene Mogendheden tot hulp van de zich vrij worstelende Nederlanders herwaarts zouden komen. Dan, heden morgen zag men hier ettelijke Kozakken, die de verzekering gaven, dat zij door meer stonden gevolgd te worden. Onbeschrijfelijk was toen de vreugd, onbeschrijfelijk hoog klom toen de moed. Tegen den middag ging het paleis, waar nog eene geringe keizerlijke bezetting in lag, bij kapitulatie aan de nieuwe stedelijke regering over. Eene commissie uit dezelve, benevens de Commissarissen-Generaal van het algemeen bestuur, hetwelk in 's Gravenhage bij voorraad zitting hield, vertoonde zich toen op het balkon en liet de Hollandsche vlag uit steken. Terwijl ik stil te huis zat, mij met mijne kindertjes bezig houdende, en niets van hetgeen voorviel wist, kwam oom D. met den hoed wuivende, half buiten adem de kamer instuiven, roepende: ‘hoezee! Hoezee! wij zijn weder Hollanders!’ - Hij wierp zich op eenen stoel neder, terwijl ik hem verbaasd aanzag en mijn kleine jongen van schrik begon te schreijen. Ik vraagde; ‘Wat is er gebeurd; zou de prins hier zijn!’ Oom schudde het hoofd, gaf mij een teeken met

[p. 235]

de hand, dat ik hem tot bedaren moest laten komen, en verhaalde mij voorts hetgeen ik u hier boven gemeld heb, en nog veel meer, dat ik niet alles genoegzaam heb kunnen onthouden om het u over te schrijven. ‘O!’ voegde hij er bij, ‘had mijn goede vriend P. dit mogen beleven, wat zou hij verheugd zijn geweest; gij moet terstond aan emilia schrijven, gij moet een feestmaal aanregten, gij moet eene danspartij geven, alles moet vreugde zijn!’ - Ik begon te lagchen: ‘het eerste lieve oom (zeide ik) zal ik gaarne doen, maar gij zult mij wel van de twee andere artikelen willen verschoonen, vergeet gij dat de Franschen nog steeds te Utrecht zijn en ons van daar bedreigen?’ - ‘O!’ was het antwoord, ‘ik, vergeet alles, door mijne blijdschap; in ernst wil ik niet, dat men nog feestviere, maar wel dat men zich innerlijk verblijde en god danke voor onze verlossing! Maar dezen middag alleen met mijne oude zuster te eten - dat kan ik niet, ik moet met haar bij u komen, want ik heb noodig met ferdinand over de zaken te praten: ik zal u een paar lekkere flesschen wijn zenden en dan zullen wij eens gezamenlijk drinken op het welzijn van het herboren Vaderland. - Nu ga ik nog eens rondloopen - tot strak.’ - Hier verliet mij de goede man, die ik nimmer zoo drok en zoo vrolijk had gezien. Daar het reeds omtrent twee ure was, haastte ik mij om nog een paar schotels bij mijne schaft te gaan bestellen, en wachte toen blijmoedig

[p. 236]

mijne gasten. Van L. kwam te huis eer zij hier waren, ik vertelde hem wat er gebeurd was, hij haalde de schouders op en zeide: ‘Ik hoop van harte dat alles wel moge afloopen, zoo als oom schijnt te verwachten, mijn's inziens is de vreugd wat te voorbarig. Wat kunnen een paar honderd Kozakken doen, indien het molitor eens ernst wordt om ze te komen vernestelen? Men weet nog niets van den Prins! Ik heb ook de vlag zien uitsteken en ik heb tranen gestort, maar die kwamen, ik beken het, evenzeer, voort uit vrees van haar weder te 'zien strijken, als uit vreugd over het aanschouwen van de leuze der vrijheid.’ Onder den maaltijd werd het gesprek over dit onderwerp tusschen de twee heeren behandeld, het gevolg er van was, dat de vreugd van oom D. een weinig getemperd, en de bekommering van mijn' man een weinig verdreven werd. De toast evenwel door oom ingesteld: ‘Heil aan de pogingen der braven die Neêrlands vrijheid trachten te herstellen!’ werd door beide, en ook door moeder en mij met hartelijkheid gedronken, ja zelfs wilde oom dat de kleine ferdinand ‘voor het eerst als een Hollander’ mede doen zoude. Het lieve kind deed ons alle lagchen door zijne vraag. ‘Ben ik jarig mama?’ - Niet eer de kinderen naar bed en de gasten vertrokken waren, heb ik aan oom's bevel van aan u te schrijven kunnen voldoen, het is dus te laat geworden om mijn' brief heden te verzen-

[p. 237]

den, ik laat hem open om er misschien morgen nog iets bij te voegen.

25 November 1813.

Helaas! niet dan van akeligheid en jammer kan ik u verder onderhouden, lieve emilia. Een klein leger vrijwilligers uit 's Gravenhage getrokken om de Franschen te helpen verjagen, schijnt niet met de behoorlijke omzigtigheid te werk gegaan te zijn, het heeft ten minste in de nabijheid van Woerden voor den vijand moeten onderdoen en deze als woedende op de stad aangevallen zijnde, heeft daar gerooft, gemoord, de bloedige tooneelen welke eens te Bodegrave en Zwammerdam plaats hadden, herhaald. Er loopen geruchten dat wij van den kant van Utrecht bedreigd worden, de vrees is op ieders gelaat te lezen. God weet wat ons beschoren is. O, lieve vriendin! indien aan deze stad een lot gelijk aan dat van Woerden mogt overkomen; indien mijn man en ik mogten vallen onder het zwaard des vijands en misschien onze kinderen behouden blijven, beloof mij, dat gij dan niet alleen voor den kleinen alexander mijn lieven zuigeling, maar voor alle zorgen zult. Ik kan niet meer schrijven, mijne hand beeft, mijne oogen schemeren. - Vaarwel.

Uwe karolina.