De kleine pligten (4 delen)

XIV. Brief.
Emilia P. aan den heer Willem P.

Voorburg, 24 Julij 1810.

Hoe hartelijk ik deel, lieve broeder, in het leed hetwelk u en uwe huisvrouw getroffen heeft, zal ik wel niet noodig hebben u met breeden omslag van woorden te kennen te geven. Ach! hoe oud of hoe jong het voorwerp onzer teederheid ook zij, wanneer het van ons afgescheurd wordt, deszelfs verlies maakt in ons hart eene wonde die niet ligt weder te genezen is. Had niet de goede Voorzienigheid aan den tijd de magt gegeven om het

[p. 61]

grievendst leed te doen bedaren, bleven wij altoos even levendig gevoelen wat ons eens getroffen heeft, het leven zou waarlijk geen leven, maar eene onlijdelijke verlenging en verzwaring van smarte wezen. En toch hoe wonderbaar is deze magt des tijds! Het verlies blijft hetzelfde, de omstandigheden die bij het sterven plaats hadden, kunnen wij ons steeds duidelijk voor den geest halen, en na verloop van eenige jaren is het ons mogelijk met zekere kalmte te denken aan, en te spreken over, hetgeen ons eertijds in tranen deed wegsmelten! Wat zal ik thans zeggen om u te troosten? hebt gij niet reeds uwe toevlugt genomen tot wat het beste is, tot den Godsdienst, en in de overtuiging dat het Opperwezen nooit iets te vroeg of te laat doet gebeuren, die gelatenheid gevonden welke den Christen betaamt? Ook voor mij, lieve broeder, zijn de gevoelens welke gij in uwen brief aan den dag legt, heilzaam geweest. Ik beken het, ik heb mij misschien wel eens aan murmurering schuldig gemaakt, door stilzwijgend als het ware te vragen: ‘Waarom toch moet die en die en gene personen, die van geen het minste nut op aarde zijn, ja soms hunzelven en anderen tot last blijven leven, stok oud worden? terwijl een man wiens studie was zijne kunde tot bijstand zijner lijdende broederen te besteden, die onvermoeid zijne kennis poogde te volmaken, en die aan anderen mede te deelen, in de kracht zijn's levens dit tooneel zijner werkzaamheden moest verlaten? Hij viel een slagtoffer

[p. 62]

van zijne vlijt. Moest dan die vlijt gestraft worden? Of had ik ook straf noodig, ik die mijn' vriend, mijn' aanstaanden echtgenoot moest missen? Ach! ware ik, in dat geval, liever dan hij gestorven, aan mij zou de maatschappij veel minder verloren hebben dan aan hem!’ - Geloof mij willem, thans laak ik die gedachten, ik begrijp niet hoe zij immer in mij opgekomen zijn, want mag ik het zeggen, zij zijn zulke als niet met mijne gewone stemming noch met mijne overtuiging dat alles goed is, overeenkomen, maar zij hebben mij op nieuw getoond hoe zwak de mensch is, zelfs wie zich het sterkste waant, als hemzelven treft wat hij meermalen aan anderen heeft zien te beurt vallen, zonder dan hunne zwakheid wel te kunnen begrijpen, en die afkeurende met minder inschikkelijkheid dan hij thans voor zichzelven verlangt! O laat ons beide vasthouden aan de overtuiging dat wij alle, slechte beoordeelaars zijn van de wegen Gods, dat wij niet weten welke onze persoonlijke of anderer nuttigheid als leden der maatschappij is, of nog eens worden kan, noch van hoe weinig nut zij die wij betreuren waren of zouden geworden zijn, en dat de dood geen eigenlijk gezegde straf is, maar een overgang tot een beter leven. Mijn vriend en uw kind slapen, of genieten reeds, hetzij geluk, hetzij meer rust dan hen deze aard kon bieden. Laat ons dan zwijgen in God's wil! Iets toch misschien kan ik u tot opbeuring zeggen, het is mogelijk dat gij eens weêr een eigen

[p. 63]

kind omholst, ik daarentegen.... maar neen, dat uwe zuster ongelukkiger is dan gij zijt, kan geen troost voor u wezen, en ik wil geenszins trachten u met drogredenen te paaijen, of u te doen vermoeden dat ik niet nog tranen over hebben zou voor uw of anderer leed! - Wat is er niet sinds een weinig meer dan één jaar tijds, al droevigs voor ons en rondom ons gebeurd! Met vaders dood begon eene rei van verliezen die ons persoonlijk troffen, en bijkans toen ook, eene nieuwe opvolging van rampen voor ons land, onder welke wij en al deszelfs bewoners lijden! Onder het getal der door de tiercering zwaar gedrukten zijn tot mijn leedwezen oom en tante, die mij zoo vriendelijk onthaald hebben, terwijl ik hun in mijne tegenwoordige gemoedsgesteldheid in geenen deele eene aangename gezellinne kon zijn. Zij zullen zich zeer moeten verminderen, en spreken van hun rijtuig en buitenplaats weg te doen. Had mijn vader dit alles beleefd, wie weet of hij niet besloten zou hebben dit land te verlaten, maar waarheen? Overal wordt gekrijgd, overal heeft men leed en smart te wachten, indien men niet de zee wil oversteken en het gelukkig Engeland gaan bewonen, maar daar te komen is ook bijna niet mogelijk, er is dus niet veel anders op dan dezen tijd als een' tijd van beproeving aan te merken en stillekens te dragen wat ons opgelegd wordt, hopende en biddende dat God ons eens uitkomst schen-

[p. 64]

ke. - Vaarwel lieve broeder! zeg aan uwe christine hoe zeer ik in hare droefheid deel, en geloof mij steeds van beide te zijn de hartelijk liefhebbende zuster

emilia P.