De kleine pligten (4 delen)

XCIV. Brief.
Mevr. de Wed. R. aan Emilia P.

Parijs, 30 Augustus 1808.

Te Koblentz, lieve emilia! vond ik uwen brief van 12 Aug. Wijl wij van daar spoedig herwaarts doorreizen moesten heb ik het antwoorden, hetwelk niet dan overhaast geschieden kon, willen uitstellen tot dat ik te huis wedergekeerd zijnde, het met bedaarde zinnen zou kunnen doen. Thans is dat oogenblik daar, en thans ook stel ik den aangenamen pligt niet langer uit van u te zeggen hoezeer ik over uwe manier van denken verheugd en getroffen ben. Wel ben ik niet verwonderd geweest over den toon van uwen brief,

[p. 284]

ik kende mijne emilia en vertrouwde dat zij moedig en gelaten hare partij kiezen, zich aan het haar opgelegde zonder nuttelooze klagten onderwerpen zou, en geenen haat gevoelen tegen de mede-oorzaak van haren druk. Dan iedere bevestiging van de goede gedachte welke wij van iemand hebben, is, zoude ik haast zeggen, eene zoete verrassing, want maar al te dikwijls vindt men hoe ongelijk aan hun zelven de beste menschen in verschillende omstandigbeden zijn. Het andere geval waarover gij mij schrijft begrijp ik klaar dat u mede grootelijks kwellen moet, maar ook hier in hebt gij dunkt mij vóór te doen en denkelijk nu reeds gedaan, wat het beste kon strekken om uw' heer vader gerust te stellen en van uwe onschuld te overtuigen; ik twijfel dan ook niet of die zaak zal geene onaangename gevolgen meer hebben. Lieve vriendin! Hij die u beproeft zal u beloonen misschien niet uiterlijk door u hier beneden eenige zigtbare vergoeding voor uw lijden te schenken, maar innerlijk door u moed en kracht te geven en den troost die uit een gerust geweten voortkomt te doen genieten. En dan, wij leven toch niet voor deze wereld alleen! Hier is het zaligheid gekastijd te worden, want die ligte verdrukking die haast voorbijgaat, werkt (wel aangelegd zijnde) een uitnemend gewigt van heerlijkheid. - Mijne veeljarige ondervinding heeft mij overtuigd dat waarlijk de voorspoedigste menschen hier op aarde, niet altijd de gelukkigste zijn. Juist als bedorven kinderen hechten zij zich met verkleefdheid aan wat hunne lusten prikkelt en

[p. 285]

morren over den minsten tegenspoed, zij vinden zoo veel vermaak in dit leven dat zij zich om geen beter bekommeren en het onvolmaakte genietende (dikwijls nog al murmurerende over de onvolmaaktheid) zorgen zij geenszins om zich een volmaakt heil in de eeuwigheid waardig te maken. Een, daarentegen, die met wederwaardigheden heeft te kampen, die zijne, liefste wenschen onvoldaan ziet blijven, zijne innigste verlangens te leur gesteld, zijne verwachtingen bedrogen, merkt dat deze aarde een tooneel van strijd en van beproeving is, hij wordt los van het ondermaansche, lijdt geduldig en vestigt zijn oog op de onverwelkelijke kroon die in eenen toekomenden staat voor hem opgehangen is. Zoo leerde ons christus, zoo toonde hij ons door zijn heilig voorbeeld dat het waarlijk is. Gelukkig die onder ons welke van zoo nabij als het onzer gebrekkigheid gedoogt zijne voetstappen volgen! Neem deze uitweiding ten beste waarde emilia, gij hebt haar niet juist noodig om uwen pligt te kennen, want gij kent en betracht dien, maar men hoort gaarne van eene vriendin woorden die met onze eigene gewaarwordingen instemmen en de hartelijke vriendin die ik voor u was ben ik nog steeds. Ja, mijne lieve! mij moogt gij blijven beminnen, in mijnen deelnemenden boezem moogt gij uwe geheimste gedachten uitstorten, doch ik raad u volg uw voornemen, zoek verstrooijing en denk zoo weinig als het u mogelijk wezen zal over het verledene na. - Wij hebben onze reis met veel genoegen volbragt, ik heb naauwkeurig aanteekening

[p. 286]

gehouden van al wat ik merkwaardigs ondervonden heb, zonder plaatsen te beschrijven, zoo als mijn voornemen ook niet was te doen. Wilt gij mijn journaal eens hebben zoo zal ik het u zenden, misschien vindt gij er iets vermakelijks of belangrijks in, voor zoo veel sommige mijner aanmerkingen betreft. Er zijn sommige dingen die alle menschen doen willen, andere met welke zich bijna niemand bezig houdt. Onder de eerste tel ik het opteekenen van al wat men gezien heeft al is het maar op een togtje van een dag of acht; onder de tweede het dagelijks letten op zich zelve en opde zedelijke beweegredenen van onze eigene of anderer daden. Door het eerste te doen geeft men zich veel nuttelooze moeite, herzegt dikwijls onnaauwkeurig wat honderd maal wél en goed reeds gezegd en in eene menigte boeken te vinden is, ik heb het dus niet willen doen. Door het tweede na te laten vermindert men de kennis van zijne eigene persone en van de menschen in het algemeen; dit gebrek heb ik al sedert lang voor mij willen wegnemen, en mijne reis heeft mij tot die soort van werk eenige niet onbelangrijke bijdragen geleverd.

Ik heb hier een' brief van louise ontvangen welke mij maar matig aanstaat. Vooreerst merk ik er uit dat zij met hare élève en met dier moeder over het algemeen niet wel te vreden is; ten andere dat de heer S. haar eenige zoogenaamde vriendelijkheden bewijst uit welke zij geen' argwaan schijnt op te vatten maar die mij niet bevallen. Gij zijt dunkt mij omtrent

[p. 287]

dit laatste van mijn gevoelen, waak, mag ik u bidden, zooveel u mogelijk wezen zal, over het lieve meisje, het zoude mij bitter grieven, indien zij het slagtoffer van hare onbedrevenheid wierd. Ik zal haar schrijven en u nogmaals als de beste raadgeefster die zij vinden kan aanbevelen. - Ik verlang zeer hier, waar zulks geregelder gaan kan, dan toen ik op reis was, weder tijding van u te bekomen, in mijnen laatsten heb ik in het voorbijgaan iets aangestipt, mijnheer uw' vader betreffend, thans weet gij misschien meer van die zaak dan toen gij mijn schrijven ontvingt, meldt er mij zooveel van als gij goedvinden zult te zeggen; niet uit eene laakbare nieuwsgierigheid verlang ik van u te weten wat er van het bedoelde is, maar het waar belang dat ik in al uw wedervaren stelle, noopt mij tot vragen. De hemel geve, lieve emilia! dat er geene nieuwe oorzaak van verdriet voor u uit een of ander voorval geboren worde; hoe het ook zij, in alles wensch ik u de kracht om te verdragen, daar ik weet, dat uwe genoegens thans te gering zijn, dan dat ik u bezadigdheid in de genietingen voorschrijven zou. Vaarwel, mijne bezigheden verbieden mij thans meer te schrijven, ik ben en blijf steeds

Uwe opregt liefhebbende Vriendin

Wed. R.

einde van het eerste deel.