De kleine pligten (4 delen)

XXI. Brief.
Dokter IJ. aan den Heer N. te Zwolle.

Amsterdam, 5 April 1808.

Goddank! zij is weg, de verstoorster van mijne trust! de beminnelijkste vrouw die ik immer ontmoet heb! Verschoon mij, waarde Vriend! daar ik zoo eensklaps u met eenen uitroep op het lijf val, welken gij van mij niet verwacht zoudt hebben, daar gij gewoon zijt slechts brieven over ons vak handelende van mij te ontvangen, en nooit veel gevoeligheid voor de schoone sekse, in mij hebt bespeurd. Ik ben u eenige opheldering van de zaak schuldig. Weet dan, dat ik sedert lang praktiserende over zekere Wed. M., welke mij meermalen om hoofdpijn, uit het inademen van den damp der kerkstoven voortgekomen, om eene ligte verkoudheid, of om suizingen in de ooren, heeft laten roepen, eenigen tijd geleden om eene wezenlijke ziekte, bij haar gehaald werd. Zorgelijk kwam mij, van het begin af aan,

[p. 50]

haar toestand voor; schoon tot eene van onze beste familiën behoorende, en zeer rijk zijnde, werd zij Slecht opgepast, doordien hare dochter, een zeer schoon, maar bijzonder aan haar vermaak gehecht Juffertje, zich luttel om de kranke moeder bekommerde; er werd gesproken van zekere vriendin die te Zeist woont, te laten verzoeken, de zorg der oppassing op zich te komen nemen. Hoewel ik niet veel verwachtte van deze hulp, stemde ik in het voorstel, wijl ik dacht, het ware toch beter iets, dan niets te hebben. De Jufvrouw kwam - terstond werd ik beterschap in het verzorgen mijner patiente gewaar; sommige maatregelen welker juistheid mij verbaasde, werden voorgeslagen, en, door mij goedgekeurd zijnde, met de beste orde, en spoed in het werk gesteld. Nooit kwam ik sedert bij de zieke, of ik vond hare verzorgster op haren post; met de uiterste zachtzinnigheid en het fijnste gevoel van meewarigheid, deed zij onvermoeid alles wat men van de zorgvuldigste soeur grise, zou kunnen verlangen. Noch waken, noch uren achter elkander op de duistere ziekenkamer te zitten, verdroot haar, of maakte haar immer wrevelig. Waarachtig, eduard! men zou wenschen ziek te zijn, om zoo opgepast te worden, als emilia de zoo weinig belangrijke Mevr. M. deed! Hoogstbeminnelijk kwam zij mij in hare lastige bemoeijingen voor; naast hare eenvoudige vrouwelijke deugd, scheen mij de ligchamelijke bevalligheid van Jufvr. M. een nietsbeduidend versiersel. O hoe gelukkig zou de man zijn, die haar tot de gezellin zijns levens kon verkrijgen. Ware ik

[p. 51]

die man!..... maar hier aan valt halaas niet te denken. Hoe zoude ik, na zoo vele wederwaardigheden te hebben ondergaan, en in eenen nederigen stand voortlevende, om hare liefde en de toestemming van haren vrij hoogmoedigen vader, durven smeeken: ik moet mijn geheim bewaren en durf haar slechts in stilte bewonderen, maar zulks valt zwaar, daarom zeide ik, en herhaal het, Goddank zij is weg! Hoe spoedig was zij bereid om te vertrekken, zoo ras haar vader zulks scheen te begeeren, schoon zij toen eerst, daar Mevr. M. zeer veel beter was en bijna geene hulp meer behoefde, eenig genot van haar verblijf in hare geboortestad, door het wederzien van sommige oude bekenden, zou hebben kunnen smaken! Waarlijk hare gehoorzame onderwerping in deze was voorbeeldig. Ik waagde haar te vragen of zij van mij eene getuigenis verlangde dat hare zorg bij de steeds zwakke patiente nog niet wel ontbeerd worden kon? ‘O neen, Mijnheer!’ was haar engelachtig antwoord, ‘men kan het hier zonder mij zeer wel stellen; mijn vader heeft gelijk, mij terug te roepen - en al had hij zulks niet, mijn eerste pligt, is gehoorzaamheid!’ - O mijn vriend, is het geene vrouw, zoo als er weinige zijn, die zoo redeneren en zoo handelen kan! Ik moest haar haten, want zij heeft mijne rust verstoord, maar in de woeling, die zij in mijn binnenste verwekt heeft zelfs, is een wellust, dien ik ongaarne missen zou. Hopeloos minnende, voel ik mij somtijds gelukkig te midden mijner smart, o hoe zalig moet het bewustzijn wezen, van door een geliefd voorwerp weder bemind

[p. 52]

te worden! Gij kent die zaligheid, dus kan ik van u verwachten dat gij mijnen toestand begrijpt en er deel in nemen zult. Over andere kwalen dan die van mijn eigen hart, kan ik u thans niet schrijven, dus, voor ditmaal, vaarwel.

reinier IJ.