In en om de Tweede Kamer. Parlementaire portretten en schetsen

[p. 24]

IV.
Jhr. Mr. W.H. de Beaufort.

Zij, die wel eens een portret van Alphonse Daudet gezien hebben, kunnen zich uitstekend een denkbeeld vormen van 's heeren De Beauforts uiterlijk. Er is in zijn voorkomen iets donkers, zuidelijks, als afkomstig van zonnige landen met hooge hemels. Zijn gestalte blijft even beneden de middelbare lengte, maar is evenredig van afmetingen, net van lijnen, sterk en elastiesch in de aanhechtingen: een zuiver voortbrengsel van de gezondheid onzer voorname geslachten, die door de verfijnde zorgen, welke hunne voorouders aan de kultuur van het lichaam besteedden, thans nog, in dat bijna onomschrijfbare van het uiterlijk, den adel in hunne vormen gestempeld houden. En op dit lichaam een groot, donker hoofd! Onder weelderige, gitzwarte haren, met een enkele grijze streep, die in het midden met een scheiding doorsneden worden en over het voorhoofd naar voren komen, ziet men een zuidelijk, licht, olijfkleurig gelaat, dat geheel in een gitzwart baardje staat, waarvan het uiteinde tweepuntig is uitgeknipt, en

[p. 25]

al begint te grijzen. Maar van dichterbij gezien, hebben zijne trekken een aristokratische nervositeit: eene snelle beweeglijkheid der neusvleugels, nu en dan een vlugge haast der oogappels, en eene fijne radheid der lippen onder het spreken. En men voelt bij instinkt een mensch van ras voor zich te hebben, een type van nerveuse beschaving en geestelijke reinheid, die men in de donker bruine oogen vindt liggen, waar langzaam rustige gedachten door gaan.

Over deze trekken, die heel in de verte aan de zenuwachtige, schichtige fijngevoeligheid van een Arabisch paard doen denken, dat bij het ritselen van een blad over den grond een rilling krijgt - het denkbeeld aan een volbloed rasmensch - ligt een waas van dichterlijke, warme aandoenlijkheid. Men bemerkt het zelfs in de ronding en de zachtheid der houdingen en gebaren, dat sentiment, hetwelk dikwijls geregeerd wordt door de opwellingen van een licht getroffen hart, en in de bruine oogen, die door eene aandoening vochtig bewogen moeten worden, en op de lippen, onder den baard verscholen, maar die beven zullen als het gemoed volschiet.

Er gaat van dit Kamerlid een goede toon, een hoffelijke voorkomendheid, een ingetogen, sympathieke rust uit, die bij den eersten oogopslag reeds dadelijk voor hem innemen. Wanneer men hem in de Kamer op zijn bank zitten, of zich door de gangpaden bewegen ziet, nu eens met dezen dan weêr met een anderen afgevaardigde een gesprek aanknoopend, valt het onmiddellijk op, zelfs zonder hem te kennen, dat hij zich altijd en met een ieder op zijn gemak voelt, en steeds den goeden toon en het juiste woord weet te vinden: die kenmerken eener hoogere geboorte en van de opvoeding

[p. 26]

onzer eerste standen. De heer De Beaufort telt zijne vrienden dan ook niet alleen aan de linkerzijde der Kamer, maar met dezelfde vriendelijkheid als door zijne partijgenooten, wordt hem de band gedrukt door de bekendste figuren van den overkant.

Deze afgevaardigde van Amsterdam is geen beroemd redenaar; hij verstaat de kunst niet of door een gegoochel of geschitter van woorden ons Parlement voor zich te winnen of te verblinden. Toch spreekt hij een gemakkelijk woord, met zinnen die zonder zoeken of wringen uit zijn hoofd komen, en zonder taalkundige pretentie geregeld afloopen. Maar in de losse vlucht der woorden, zooals zij zich menigmaal door het toeval aan elkander koppelen, hakkelt of hapert hij nooit; zijne gedachten schuiven langzaam en geleidelijk in zijne zinnen neêr, als van iemand die gewoon is in het openbaar het woord te voeren, immer gematigd, zachtmoedig en een gentleman in zijne uitdrukkingen. En wanneer hij opstaat in zijn bank, met een pennehouder in de hand, snel en stuipachtig spitsige woorden met de randen der lippen sprekend, vol haastige en nerveuse gebaren, terwijl hij in het vuur zijner rede onwillekeurig in het gangpaadje komt te staan, luistert men in de Kamer minder onder de bekoringen der voordracht, dan door de degelijkheid en zaakkennis van den inhoud. Het aandeel, dat door hem genomen is in de tot-stand-koming vooral van onze schoolwetten is voor de beginselen der liberale partij van overwegend gewicht geweest.

De heer de Beaufort is in onze Tweede-Kamer een der weinige vertegenwoordigers dier oudhollandsche, patricische geslachten, die met een verlicht liberalisme zijn grootgebracht in de traditiën van het Vorstenhuis der Oranjes; die de

[p. 27]

monarchie steunen, en hare geschiedenis bestudeerd en beschreven hebben; wier bloed sneller begint te vloeyen, en wier woorden hooger en anthoesiaster klinken, wanneer hun vaderlandsliefde en hun verknochtheid aan de Oranjes hen in vuur doen geraken; en die eerbied afdwingen door de oprechtheid hunner sentimenten, innemen door hunne persoonlijke eigenschappen, en opgroeyen in de onbesmette eerlijkheid van een nationalen, verlichten partijgeest.

En zóó ziet men hem in de Kamer: met een fijne beweeglijkheid van houdingen, een ronding der gebaren, soms met een overhaaste drift in het spreken. Zijn hoofd maakt schokkende knikken, waardoor de lange, zwarte haren op zijn voorhoofd meêwippen, terwijl door de radheid zijner lippen, die de woorden somtijds eenigszins lispelend uitbrengen, zijn baard in beweging komt, als door een zacht, inwendige mumelen. Hij buigt het bovenlijf naar voren, zijn hand strekt zich uit, hij wijst op de rechterzijde; dan ziet hij links en rechts, de heeren rond hem aankijkend, doet een stap terug naar zijn bank, waar hij een gedrukt stuk afneemt, er iets uit voorleest, weêr op de rechterzijde wijzend; dan houdt hij zijne zinnen langzaam in, matigt hun vaart, maakt ze korter en korter, en zit eindelijk neêr met een kalm zelfvertrouwen. En in de Kamer volgt een kleine stilte, als na het hooren van een gewichtig, ernstig woord, waarop de gesprekken zich niet dadelijk weten te herstellen. En hij neemt met de randen der lippen een klein teugje water, om zich even een bezigheid te geven, zet het glas neêr, en gaat met zijn gewone, aristokratische rustigheid naar de redevoering van een der andere leden staan luisteren.