|
| |
| |
| |
IX. Capittel.
Vande Begravenisse van den H. Casimirus, ende vande gedaente sijns Lichaems, oock van eenighe Mirakelen, ende van sijne Canonizatie, ten lesten hoe sijn doodt Lichaem naer 120. jaeren noch heel, ende onbedorven is gevonden.
DE doodt van den H. Prince Casimirus was voorwaer eene geluckige doodt, ende aen-genaem aen Godt, midts hem behaeght de doodt van alle deughdelijcke menschen, volghens het segghen van den H. Propheta David aen sijne 115. Psalm: Pretiosa in conspectu Domini mors Sanctorum ejus. Kostelijck, seght hy, is in het aenschyn des Heeren de doodt van sijne Heylighen; ende niet tegenstaende, dat hy soo lanck niet geleeft en hadde, als vele andere heylighen, nochtans was hy gecomen op eenen corten tydt tot eene aldermeeste heyligheydt, als of hy seer lanck geleeft hadde, ende dat om sijnen geduerigen, ende neerstighen voortganck inde deught, gelijck wy te vooren ghesien hebben. Op hem past seer wel, het gene den Wyse Man seght Sapientiae 4. Consummatus in brevi, explevit tempora multa; placita enim erat Deo anima illius. In corten tydt heeft hy voleyndt veel tydts, om dat sijne ziele aen Godt behaeghde.
| |
| |
Voorts gelijck een jeder den H. Casimirus in sijn leven aensagh, als eenen aerdtschen Enghel, om sijne uyt-schynende deughden, soo quamen oock vele menschen van alle kanten, als sy sijne doodt vernomen hadde, strax aengeloopen, om den over-leden H. Prince te aen-schouwen, die men soude geseydt hebben soetelijck te slaepen. Een jegelijck wenste alsdan, waer het mogelijck, jevers iet te kryghen voor Reliquien, van het gene den prince aengonck, of dat hy in sijn leven gebruyckt hadde, ofte ten minsten sijn weerdigh Lichaem eens aen te raecken; het welck voorwaer een claer teecken was vande groot-achtinge, die een ieder hadde van dien H. Prince.
Dat heeft noch genoegh gebleken in sijne Begraevenisse, alswanneer men meest allegaeder, die daer tegenwoordigh waeren, uyt eene teere liefde tot Casimirus vele traenen sagh storten.
Hy wierdt daer naer begraven te Vilna Hooftstadt van Lithuanien, met eenen on ghemeynen toe-loop des volcx, ende met eene alder meeste pracht, ende treffelijckheydt, gelijck het betaemde aen des Conincx Sone, inde Conincklijcke Cappelle; daer de andere Coninghen begraven laghen, de welcke op-gerecht was in de Cathedraele Kercke van den H. Stanislaus Bisschop ende Martelaer, alwaer Godt menighe mirakelen laet geschieden tot bevestinghe vande groote heyligheydt van sijnen Dienaer, daer ick daernaer eenige van sal verhaelen; ghy sult nu misschien liever eerst hooren, van wat | |
| |
wesen ende gaente desen Prince geweest is, als hy noch was in het leven.
Den Doorluchtighsten Bisschop ende Legaet van den Paus Leo den X. Zacharias Ferrerius in het 4. capittel van sijn leven, seght, dat dien Prince middel-maetigh was van posture, hebbende swert hayr, de ooghen oock wat op het swert treckende, effen van neus, ende van getempert couleur, schoon van aensicht, ende vol van respect, soo dat men van buyten claerlijck bemercken konde, hoe hy van binnen gestelt was; en al was hy schoon van aenschyn, nochtans veel schoonder was hy voor Godt naer de ziele, om sijne uyt-muntende deughden, ende Engelsche manieren: sommige schryven van hem, dat de Engels des hemels hem in sijne begravinghe hebben comen vereeren, die oock eenen Enghel was geweest op der aerden; onder andere den seer Eerweerdighen Heere Cieszynskius Cancelier van het Bisdom van Vilna schryft aldus in een Lof-dicht, dat hy ter eeren van den H. Casimirus in't licht heeft gegeven:
Procul planctus, date cantus,
Ad hoc funus, gratum munus
| |
| |
Procul planctus, audi cantus;
Spargunt flores, dant oderes
Het welck aldus luydt in onse Neder-duytsche Taele:
Sucht niet meer, houdt op van kryten,
Eer men u het mocht verwyten,
Drooght u teere traenen af;
Soeckt eer bloemen voor den Dooyen,
Om sijn lichaem te bestrooyen;
VVorpt oock lelien op sijn graf.
Van de lely suyver geuren
Jeder een sal connen speuren
Van dien Prins, dat Conincx kindt,
Hoe hy om sijn suyver leven,
Segh ten besten heeft gegeven,
En hoe seer de deught bemindt.
Selfs de Engels van daer boven
Daelen uyt haer Hemelsch' hoven,
Om dien Engel te vereeren,
En sijn doodt feest te vermeeren
Op haer Engelsche manier:
Strax men hoorde d'Eng'len singhen,
En haer soete voysen dwinghen
Met een weer klanck van de stem;
Haeren sanck en was geen treuren,
Soo een jeder kost bespeuren,
| |
| |
Docht het en zyn niet alleen de Engelen geweest, de welcke sijn graf, ende begravenisse vereert hebben, maer oock Godt selve, die sijnen H. Dienaer aen sijn graf heeft gelieven te vereeren met seer vele Mirakenen, aldus claerlijck bethoonende, dat hy met hem in den hemel was in de besittinghe vande eeuwighe glorie. Hoort hier van spreken de H. Kercke in sijn jaerlijck officie: Corpus Vilnam delatum multis claret miraculis: etenim praterquam puelle defuncta vitam, coeci visum, claudi gressum, & varij infirmi sanitatem ad ejus Sepulchrum recuperarunt, Lithuanu exiguo numero ad potentissimi hostis insperatam irruptionem trepidantibus in aëre apparens insignem tribuit victoriam. Syn Lichaem, seght de H. Kercke, naer Vilna gevoert zynde, schynt uyt in menighvuldige Mirakelen: want behalven dat een overleden dochterken het leven heeft weder-gekregen, vele blinde het gesicht, de kreupele haeren ganck, ende vele andere siecke menschen by sijn Graf haere vol comen gesontheydt, soo heeft den selven H. Prince noch boven dien aen die van Lithuanien vergunt eene seer glorieuse victorie over hunne vyanden, die met eene groote macht op het on-verwachts in hun landt gevallen waeren, alsdan inde loch[t] sigh vertoonende, het welck den vyandtlijcken leger soo verschrickte, ende ter contrarie die van Lithuanien sijne vrienden soo verkloeckte, dat sy maer sterck wesende 2000. mannen hunne vyanden de Moscoviters sterck ontrent de 60000. mannen eensdeels verslaghen, ende | |
| |
gevanghen, eensdeels in de vlucht verjaeght hebben.
By dese over-groote ende on-verwachte victorie van die van Lithuaenien tegens die van Moscovien, sal ick hier noch eene andere by-voeghen, de welcke de Polackers oock seer luttel in getal tegen menighe duysent Moscoviters oock door den bystandt van den H. Casimirus behaelt hebben, te weten onder hunne Coninck Sigismundus den I., die den eyghen broeder was van den H. Prince Casimirus: De geschiedenisse wordt ons verhaelt vanden seer Eerweerdighen Heere Gregorius Suiecicius Canonick van de Bisschoppelijcke Kercke van Vilna, den welcken verscheyde Mirakelen van Casimirus beschreven heeft.
Den Generael der Moscoviters, seght hy, was in't jaer 1518. met eene groote macht onversients gevallen voor het vermaerdt Casteel Polocia; wat soude hier den Coninck doen, die alsdan seer luttel volck ter handt hadde? Even-wel meer betrouwende op de Goddelijcke, als de menschelijcke hulpe, ende oock besonderlijck op Casimirus sijnen H. Broeder, alleenelijck 2000. man sterck zynde, die hy hier en daer metter haesten vergaedert hadde, heeft sijnen leger onder het beleydt van twee sijne kloeckste Veldt-oversten Gostaldus ende Joannes Boratynski naer den vyandt doen op trecken, aen de welcke, als sy naer eenighe daghen gecomen waeren tot aen de breede Reviere de Duna, nu heel sorghvuldigh, hoe sy de selve souden connen pas | |
| |
seren, sigh verthoont heeft eenen schoonen Jongelinck sittende op een wit peerdt, hun oock toonende eene on-diepte door de wateren, waer door hy oock eerst den wegh baende, de selve oock verweckende, om sigh naer te volghen, het welck stracx geschiedt zynde, ende nu hunnen aen-leyder niet meer siende, die verdwenen was, hebben terstondt den H. Casimirus aengeroepen, hem sekerlijck houdende voor den Leydts-man, die hun den wegh terstondt getoont hadde, gelijck het metter daedt was. Soo dan op Godt, ende op hunnen H. Patroons sterck betrouwende, zyn met vollen moedt op den vyandt gevallen, van de welcke sy seer vele van de selve verslaghen hebben, ende de rest inde vlucht gejaeght, ende soo ontset het belegert Casteel, dat nu seer benouwt was, ende in peryckel van in-genomen te worden.
Welcke geluckighe ende onverwachte victorie alle de soldaeten, naer Godt, hebben besonderlijck toe-geschreven aen hunnen Aen-leyder, ende Beschermer den H. Casimirus.
Den Coninck Sigismundus dit hoorende, ende hier over ten uyttersten verblydt zynde, dede terstondt eene belofte, van de Canonizatie van Casimirus sijnen H. Broeder by den Paus van Roomen op alle neerstigheydt te besorghen; gelijck hy het oock daer naer door sijne Gesanten uytgewerckt heeft; te weten in het Jaer ons Heeren 1521.; alswanneer den H. Casimirus vanden Paus | |
| |
Leo den X. in het getal der Heylighen gestelt is, tot groote blydtschap van den Coninck sijnen Broeder, ende van heel het Ryck van Polen,ende Lithuanien.
Om desen soo openbaeren by-standt, ende meer soodaenighe jonsten wierdt hy terstondt vercoren tot eenen gemeynen Patroon van heel het Ryck, ende op alle manieren van een ieder vereert. Ende wie en soude hem gheene eere, ende dienst bewesen hebben, die den Beschermer was van heel het Ryck, ende die de vyanden nu verscheyde keeren verjaeght hadde, ende sich self vertoont als eenen openbaeren, ende ghemeynen Voorvechter van allen het Volck?
Om dese, ende soodaenighe oorsaecken sietmen hier en daer vele schoone Kercken, Capellen, ende Autaeren op gerecht ter eeren vanden H. Casimirus: voor eerst te Vilna de Capitaele Stadt van Lithuanien, alwaer sijn H. Lichaem inde Cathedrale Kercke begraven light, isser tot sijnder eere opghebouwt eene alder kostelijckste Kercke in het Professie-huys der Societeyt JESU, gesticht besonderlijck door de mildtheydt van den Doorluchtighsten Prince van Polen Carolus Ferdinandus Bisschop van Plozko, ende Vladislauw.
Niet min goedt-jonstigh tot den selven Heylighen is gheweest dien Godtvruchtighen, ende wyt vermaerden Coninck van Polen Stephanus Bathorius, den welcken uyt eene danckbaerighe gedachtenisse over de vermaerde Victorie vande | |
| |
Polackers, door den bystandt van den H. Casimirus gewonnen teghen de Moscoviters, aende Stadt, ende Casteel Polocia, heeft aldaer in het Collegie vande Societeyt JESU, doen op-bouwen eene treffelijcke Kercke, de selve oock toe-eyghenende aen den selven H. Casimirus.
Daer-en boven vinde ick noch eene andere schoone Kercke op-gerecht t'sijnder eere in de Stadt Cowno, niet verre van Vilna gelegen, in het Clooster vande Eerweerdige Paters Predickheeren, sonder noch te spreken van de vercierde Capelle te Rossana, oock eenStadt in Lithuanien; noch daer laetende eenige ander Capellen, Autaeren, ende Schilderyen, die tot eere, ende glorie van den selven Heylighen gemaeckt zyn.
Doch ick en magh niet laeten in het cort te spreken van eenige Vergaederinghen, de welcke tot lof van Casimirus, ende onder sijnen bystandt op sommige plaetsen in-gestelt zyn: onder andere isser eene op-gerecht vande Edele Jongelinghen inde Stadt van Napels in Jtalien, de welcke den Conincklijcken Prince Casimirus voor hunnen Patroon vercoren hebben, den selven soeckende nae te volghen in sijne Heylighe, ende uyt stekende Deughden; welcke Vergaederinge tot vervoorderinghe haerder Godtvruchtigheydt, een Deeltjen ghekreghen heeft van sijnen Heylighe Reliquien, haer gejont vanden Hooghweerdigsten Heer Bisschop van Vilna Georgius Tyskiewicius, de welcke die Edele Jongelinghen met alle | |
| |
vreughdt, ende danckbaerheydt als een opperste gifte, ontfanghen hebbende, daer-naer met alle bedenckelijcke eerlijckheydt, ende godtvruchtigheydt alder verheven hebben.
Hier van ghelijcken tot Mechelen isser oock eene soodaenighe Vergaederinge, oft Sodaliteyt op-gerecht van de Meerder-jaerighe Jonghmans, in het Collegie vande Paters der Societeyt JESU, de welcke oock het geluck gekreghen hebben, van eenighe Reliquien van hunnen H. Patroon Casimirus te becomen, vanden Bisschop van Vilna uyt Lithuanien hun oock toe-ghesonden, die sy oock naer haer vermoghen met alle eerbiedinghe getracht hebben te verheffen, gelijck het breeder inde op-dracht, in het beginsel van dit Leven verhaelt is.
Andere eer-bewysinghen laete ick daer, die op verscheyde andere plaetsten, ende manieren tot lof, ende glorie vanden H. Casimirus geschiedt zyn.
Laet ons nu voor het leste noch een woordt by-brenghen van sijn H. Lichaem, hoe, ende wanneer het selve heel ongeschonden gevonden is.
De salighe doodt van den H. Casimirus, soo het blyckt in het voor-gaende Capittel, is geschiedt in't jaer 1484. door wiens voor-spraecke naer het verloop van menighe jaeren, jae van meer, als van eene geheele eeuwe, vele mirakelen ende on-gemeene wel-daeden aen verscheyde menschen geschiedt zyn, op den tydt van hondert en twintigh jaeren naer sijne begravenisse, te weten tot het jaer | |
| |
1604. alswanneer men in sijn graff, dat alsdan hermaeckt wierdt, sijn H. Lichaem heel en on-bedorven heeft bevonden, ten tyde van Clemens VIII. Paus van Roomen, van het welcke ons Suiecicius, den Schryver sijns levens by-brenght eene authentycke getuygenisse onder-teeckent van vele treffelijcke mannen, die het alles met hun eygen oogen gesien hebben; het welcke in het lanck gedruckt staet in de wercken der Heylighen, in het licht gegeven door onse Eerw: Paters Henschenius ende Papebrochius in het leven van den H. Casimirus; alwaer oock verhaelt wordt, dat soo wel het roodt Fluweelen kleedt, in het welcke sijn H. Lichaem gewonden was, als het Dicht beginnende: Omni die dic Mariae & c. dat hy ter eeren van de H. Maghet gemaeckt hadde, ende alle daeghen placht te lesen, gansch geheel ende on-bedorven op sijne borst gevonden is: een teecken voorwaer van sijne alderteerste liefde tot Maria, van het welck wy te voren in het 5. Capitel breeder hebben gesproken.
Men leest noch boven dien in die gedruckte getuyghenisse, datmen in het openen van sijn H. Graff strackx gewaer is gheworden eenen alder-soetsten geur, voorts-comende uyt het H. Lichaem, niet-tegen-staende, dat het soo lanck hadde begraven geleghen in eene heele vochtige plaetse; waer in de Goddelijcke cracht oock wonderlijck heeft uytgeschenen, aen de welcke het belieft heeft, sijn H. Lichaem den tydt van 120. jaeren onbedorven te bewaeren.
| |
| |
Godt heeft noch op een andere maniere dien H. Prince naer sijne doodt willen vereeren, te weten door een groot, ende ongemeyn licht, het welcke sommighe getuyghen by het lichaem gesien te hebben, ontrent de volghenden middernacht, als nu het graf geopent was, ende het Lichaem soo ongeschonden was bevonden: Dese, ende meer andere wonderheden vindtmen by het graff, ende aen sijn H. Reliquien geschiedt te zyn, doch ick salse daer laeten, ende gaen eyndighen met het verhael van het vervoeren, ofte over draghen sijnder H. Reliquien tot dat kostelijck ende Conincklijck Graff, het welcke den Coninck van Polen Sigismundus den III. inde Cathedrale Kercke van Vilna bykans volmaeckt hadde, ende daer naer teenemael vol trocken was vanden volgenden Coninck sijnen Sone Vladislaus den IV. Den E P. Joannes Rywocki van de Societeyt Jesu heeft heel de saecke in het lanck beschreven; ick sal hier alleenlijck een luttel daer van voorstellen, het welck in het breedt oock verhaelt wordt inde bovengenoemde wercken der heylighen, in het leven van den H. Casimirus, Dese glorieuse vervoeringe volgens de Schryvers is geschiedt in het jaer 1636. den 14. Augusti in dese voeghen:
Voor eerst dat H. on-bedorven gevonden Lichaem gesloten zynde in eene costelijcke Kasse, wierdt op genomen van de seer Edele ende Wee[r]dighe Clergie, een jeder wenschende sijnen keer te hebben, ende sijne schouders te leenen, om dien | |
| |
weerden pandt te moghen draghen. Het en is niet te beschryven, met wat eene godtvruchtigheydt, ende treffelijckheydt het selve geschiede tusschen het luyden der klocken, ende het soet geclanck der trompetten, timbaelen, ende meer andere musicale instrumenten. De straeten, door de welcke het H. Lichaem gedraeghen wierdt, waeren van alle kanten verciert met alle soorten van rariteyten, van schoone boomen en bloemen, ende aengenaeme groenigheydt, de huysen ende de mueren waeren behanghen met raere tapyten, ende konstige schilderyen, onder andere vanden H. Casimirus verbeeldende verscheyde Mirakelen vanden selven Heylighen; daer en boven sag[h]men op menige plaetsen op gerecht vele costelijcke Autaeren, ende hoogh-verheven Arcken van triomphe, gelijck het in soodaenige gelegentheydt placht te geschieden. Voorts dat godtvruchtigh ende vermaert Dicht, van Casimirus gemaeckt tot lof van de H. Maghet Maria, gestelt op aengenaeme musicaele toonen wierdt op sommighe Theaters van uyt gelesen stemmen gesonghen.
Wat sal ick segghen vande menichte, ende treffelijckheydt van het volck, die de H. Reliquien vereerden met haere teghenwoordigheydt? Heel de Stadt was bykans opde been, wenschende het geluck te hebben, van dien grooten Heylighen, haeren Wel-doender te moghen vergeselschappen, ende met een danckbaere eerbiedinghe te vereeren. Meest alle den Edeldom soo Geestelijck, | |
| |
als Werelijck met den Conincklijcken Raedt waeren daer te vinden, onder andere grooten Princen ende Prelaeten, die de Processie vereerden, zyn geweest den alder-doorluchtighsten Heer Marius Philonardus Artsch-bisschop van Avignon, Apostolijcken Legaet, den hooghweerdighsten Bisschap van Vilna Abrahamus VVoyna, ende den grooten Heer Casimirus Sapicha, ende meer andere soodaenighe Heeren; Den Coninck self Vlaislaus den IV. heeft daer oock in die glorieuse ende godtvruchtighe Feest tegenwoordigh willen wesen, sigh in sijne Carosse heel den wegh laetende voeren, om dat hy door eenigh on-gemack ende quaele in den ganck belet was; al waer oock verscheen vol van godtvruchtigheydt, ende Majesteyt de Princesse Anna Constantia des Coninckx Suster, de welcke daer naer uyt last van haer over-leden Moeder de Coninginne aen den H. Prince Casimirus op-gedraeghen heeft een alder-kostelijckste goude Lampe, de welcke altydt tot een teecken van eerbiedinge voor sijnen Autaer, ende H. Reliquien soude branden. In deser manieren volgens het verhael van onsen E.P. Rywocki is de vervoeringe van sijn H. Lichaem geschiedt met alle soorten van vreughde-teeckenen, ende met eenen gemeynen ende heylighen jever, om haeren heyligen Prince ende Patroon te vereeren, de welcke Feest 's avonts wierdt gesloten met lichten, eene triomphael vier-wercken, die noch meer branden in alle de herten van die daer tegenwoordigh waeren; gelijck men nu | |
| |
oock noch siet in allen het volck van het Coninckryck van Polen ende Lithuanien, het welck gheduerighlijck voort-gaet inde eere vanden H. Casimirus op alle bedenckelijcke manieren te vermeerderen, ende te verbreyden; ende niet alleenelijck onder hunne Natie, maer oock onder andere volcken ende landen, als in Italien, Duydtslandt, Nederlandt &c.
Godt lof, het selve is hier oock ende besonderlijck geschiedt: eerst in de Artsch-bisschoppelijcke Kerke van Mechelen, daer naer in de Kercke van de Societeyt Jesu, ende in de Sodaliteyt van de Meerder-jaerighe Jongh mans op-gerecht in het Collegie der selver Societeyt, aen welcke Vergaederinghe, als hier vooren noch vermelt is, uyt Lithuanien van den Hooghweerdighsten Bisschop van Vilna oock gejont ende over-gesonden is een groot deel van de heylighe Reliquien van Casimirus, de welcke de voor-seyde Sodales met alle vreught ende eerbiedinghe naer hun vermoghen hebben soecken te verheffen, ende voorders trachten sullen, hunnen heylighen Patroon in verscheyden sijne deughden naer te volghen, aldus sigh weerdigh maeckende, om Godt met den selven in den hemel voor eeuwigh te loven,ende te ghenieten.
Tot meerder eeren Godts,
Van de H. Maghet Maria,
ende van den H. Casimirus.
|
|
Auteursrechtvrij