Rhetorica, dye edele const van welsegghene

¶ Van die diffinitie.

[fol. 44v]

EEn wettelijcke cause wort spruytende wt die diffinitie, als haer questie es, hoe het fayt ghenaemt werdt. Exempel. Een man alleen woonende, gaet drie oft vier daghen wt der stadt, latende zijn huys alleene onbewaert, verghetende dye duere toe te sluytene. Een ghebuer dies ghewaer wesende, wel wetende, dat dye man groot ghelt hadde, hi gaet heymelijck inder nacht, hi neemt het ghelt om te bewaren vanden dieuen, meenende tselue weder te geuen als den man thuys comen soude. Thuys comende, vindende zijn ghelt wech, hy wordt seer beroert, hem wordt gheseyt van yemant, hoe zijn ghebuer by nachte in zijn huys gheweest hadde Dit horende sonder meer vragens, hi loopt haestelijc aen den officiere, hi doet zijn ghebuer vanghen, gebrocht wesende ter vierschare, hi wort gheaccuseert van dieften, om dat hi tghelt heymelijck wech ghedregen heeft. In dese ende deser ghelijcke causen. Den heesscher sal ten eersten gheuen een corte diffinitie, seggende tot den verweerder, het es diefte, heymelijc een dinc wech draghen. Ghy hebt heymelijck mijn ghelt wech ghedregen, bi dien blijct dat ghi diefte ghedaen hebt. Den verweerdere sal daer teghen ooc zijn diffinitie gheuen, segghende. Diefte naer dye ghescreuen rechten, es een bedriechlijcke aentastinghe van ander lieden goet, oft van die proprieteyt, ghebruyckende besittinghe des goets, tot eyghen profijt. &c. By dyen blijct wel, dat

[fol. 45r]

ick gheen diefte ghedaen: maer diefte belet hebbe. Ick hebbe v ghelt wt goeder intentien in mine bewaernisse ghenomen. Ick hebbe die quaetdoenders beledt van tselue te stelene. Ick hebt tot uwen profite ende niet tot mijnen profite bewaerende. Aldus moet hy een corte diffinitie geuen tot zijnder cause dienende, daer mede accorderende tghene dat hi gedaen heeft. Voort moet hi redargueren, dats begrijpen, die diffinitie van zijn wederpartije. Betooghende dat si valsch es oft onbehoorlijck, leelijc ende iniurieus. Twelcke men oock betooghen sal wt die deelen vanden rechte, vanden welcken voren ghesproken es in die cause iuridiciael bi simpel bekennen.