Rhetorica, dye edele const van welsegghene

¶ Van die ses deelen der Inuentien.
Ende eerst van Prohemie.

PRohemie, Prologhe, Prefatie, oft Voorredene, dat es het beghin van een vertooch oft sprake, met claren ende opene redenen, biden welcken den sin ende affectien vanden auditeurs bereet werden om te hooren. Dese voorredene ofte Prologhe es seer goet ende oorboorlijck om drie saken. Ten eersten om die auditeurs ende iugen goetwillich te maken. Ten tweeden om te doene datse neerstich toehooren. Ten derden om tverstant te gheuen van tghene datmen segghen wil Ende niet teghenstaende dat dese drie saken inde geheele Cause oft relaes moeten gheobserueert wesen, te wetene dat dye auditeurs vanden beghinne totten eynde sullen goetwillich wesen, neerstich toehooren, ende verstant crijghen, nochtans moetmen int beghin vander saken aldermeest daer op toe leggen. Daeromme hoe ende in wat manieren datment best doen mach sullen wij nv bescrijuen. Ten eersten, ist dat wij dye auditeurs oft Iugen willen goetwillich maken: wij moeten in ons voorredene proponeren te seggen van saken (so wij dincken oft wel weten) dye si gheerne hooren sullen. Niet te min die oude Rhetorisienen houden datmen die goetwillicheyt van

[fol. 12v]

den auditeurs vercrijghen mach sonderlinghe in vier manieren. Te wetene, eerst van ons selfs persone, ist dat wij sonder arrogantie, betoogen onsen last ende neersticheyt, dye wij ghedaen hebben metgaders de schade ende verlies die wij hebben ontfaen, ende armoede oft noodt daer wij in zijn. Ten tweeden vanden persoon van ons wederpartije, ist dat wij dye moghen brenghen in versmaetheyt ende afionst vanden seluen audituers. Ten derden van die saken oft causen dye wij handelen, betooghende hoe dat onse cause goet ende rechtueerdich es, maer die cause van ons aduersarissen anders. &c. Ten vierden vanden persoon, vanden iugen oft audituers, ist dat wi die prijsen, segghende hoe si tanderen tijden, ende in anderen saken hem ghedreghen hebben vromelijc, wijselijc, goedertierlijc, eerlijck, ende dierghelijcke, ende dat wij niet en twijfelen, si en sullen ooc haer goede oude costumen obserueren ende achtervolghen. Ten anderen, ist dat wij dye audituers willen maken attent, dat es, neerstelijc toehooren, die mach gheschieden in vele manieren, als dat wij proponeren, ende belouen te segghene, van grooten saken, nyeuwe saken, oft vreremde saken, oft die den audituers selue aengaen, oft van saken die het ghemeene weluaren der stadt oft het landt nopen, oft dat den gelooue, Gods eere, ende der sielen salicheydt aengaet. Ooc ist goet te bidden dat si audientie gheuen, ende datmen exponere by ghetale de saken daermen af spreken wil. Ten derden ende laetsten

[fol. 13r]

ist dat wij den auditeurs willen verstant geuen wij moeten int corte exponeren, waer af wij spreken sullen.