Brieven. Deel 9. Te Wiesbaden 1870-1875

II.

Wiesbaden 11 Maart 1873.

Waarde heer van Hall, innig geroerd haast ik my u te danken voor uw schoon stuk.

[Namelyk een artikel in Het Nederlandsch Tooneel, orgaan van het Nederlandsch Tooneelverbond van 1873 over Vorstenschool. Dit is hetzelfde stuk waarop ook gedoeld wordt in brief XXVII aan Funke.]

Ge zoudt niet kunnen leven van uw pen ... daar is maar voor 'n paar gulden kopie, en wat hebt ge al moeten werken en denken om 't voorttebrengen! O, ik dank u zoo! Juist, juist, dàt is het, riep ik by elken regel! Ik wou nu dat V.S. niet van my was, dan kon ik uwe beschouwingswyze aanpryzen als 'n les. Dat is het! Nu kan 't me niet meer schelen of de rest zwygt, va!

[p. 183]

‘Wat waar is moet van alle kanten waar zyn.’ Welnu, uw: ‘met het vers van Albert incluis’ is dat! Het dateert uit den jingeltyd. Dit moet u goeddoen, en u moed geven om uw indrukken aan tekweeken en te uiten. Wie zoo juist raadt, raadt niet. O, ik begryp uw gedachtenloop zoo goed.

[De heer van Hall schreef namelyk, in zyne bespreking van Vorstenschool: ‘Het burgerlyk drama Hansje en Albert, dat er in geweven is, wordt door velen hemelhoog geprezen, en zeker, ook hierin doen de fyne toetsen de meesterhand kennen, maar als geheel staat het, ook door het genre zelf, beneden het overige. De meeste tooneelen, met het vers van Albert incluis, zou M. vóór vyf en twintig of dertig jaar hebben kunnen schryven, kort na de Bruid daarboven. Maar de eigenlyke Vorstenschool is de vrucht van een mannenleven, ryk aan arbeid, lyden en denken.]

Om u iets van m'n dankbaarheid te toonen, heb ik niets dan de mededeeling dat het me vergelykenderwys zeer goed gaat. Ik werk zoo hard ik kan, en daar ik 'n zeer goeden uitgever heb, geniet ik eene kalmte die me tot voor weinig tyd onbekend was. Ik voel dat dit u genoegen zal doen.

Altyd blyven er jammer's. Dit o.a. dat kopie by de maat betaald wordt. Daarom zei ik: gy zoudt niet kunnen leven van uw pen. Uw executie van

[p. 184]

‘mooischryvery’ is heerlyk (Ja, juist, de aangehaalde zinsnede is slordig, incorrect! By herdruk zal ik 't zeggen.)

Wees zeer hartelyk bedankt, en gegroet van

t.à.v.

Douwes Dekker.

Ik ben u nog altyd antwoord schuldig op de vraag: waarom het Tooneel-Verbond niet slagen kan? Ik houd die zaak voor wanhopig, maar voel achting voor de pogingen. Ik denk over al de eigenaardigheden die ons, Hollanders, in den weg staan. Er zyn er vele. Tot de inrichting onzer huizen toe, onze manier van wonen is 'n hinderpaal, en ... en ... de onwaarheid onzer zeden! De gaping tusschen gedrukte en ware waarheid! We slikken in werkelykheid kameelen, en schrikken terug van 'n mug in letters gespeld. Het Publiek dat ... niet zeer braaf is, toont zich bégueule - misschien wel juist omdat het niet veel deugt! - zoodra men...

Och, ik kan nu daarover niet aan 't verhandelen gaan. (Kopie!)

Ook in dit opzicht kan uw stuk gunstig werken. Het wekt tot denken op! Dat is veel gewonnen.

Verbeeld u, ik ben m'n uitgever 'n Blyspel schuldig. En ik kan maar niet beginnen: Ik durf

[p. 185]

niet! Dit is de zuivere waarheid. Nu moet men daarby weten dat de ‘Comédies’ (????) van Molière my niet bevallen.

Van den Bergh's ‘Neven’ ook niet. En ik zie tot nog toe geen kans de dingen die me daarin niet aanstaan, beter te maken of te vermyden. Daarom kan ik in waarheid zeggen dat ik niet durf.

Wees hartelyk gegroet en bedankt! Ik ben er zoo groots op, dat ik terstond uit het kleine stukje over dat Wonderkind, bemerkte dat ge dacht! [Caecilia 15 Okt. 71.] En dat sobere vind ik zoo schoon. Neen, voor broodschyver deugt ge niet! Hoe drommel maakte 't Pythagoras met z'n slachtersrekening, na 't vinden van dat bewysje? Bayle beweert dat de 100 ossen maar in effigie werden geofferd. Dat laat zich hooren!