Brieven. Deel 9. Te Wiesbaden 1870-1875

Aan den heer Mr. I.N. van Hall.

I.

Wiesbaden 28 Octr. 1872.

Zeer geachte Heer van Hall!

Ik betuig u myn dank voor dat stuk in de Caecilia, dat me dubbel... neen, drievoudig genoegen deed. Eerst verheugde my de vriendelykheid van 't zenden, toen uw gunstig oordeel over myn streven - want het is wáár dat ik tracht optewekken tot zelf denken - en ten derde deed my uwe manier van schryven een byzonder groot genoegen. Ik zie daaruit - wees niet

[p. 180]

boos over de soort van myn lof - dat gy lezen kunt!

Om niet mal verwaand te schynen moet ik dit ophelderen. 't Kon schynen alsof ik beweerde: ‘die Mr. van H. pryst myn geschryf, dus kan hy lezen.’ O, neen, m'n ‘dus’ ligt niet dáárin. Ik vind in uw zoo kort stukje het verband aangetoond tusschen zaken die aan 99/100 der lezers disparaat voorkomen. Ik wed byv. dat zeer weinigen de reden van bestaan zullen inzien, van 't woordje ‘daarom’ waarmee uw laatste regel begint. Men is zoo gewoon aan ingesmokkelde ‘want’ en ‘maar’ s, dat... enz.

Ja, enz! Ik behoef ù m'n grief over 't byna algemeen verslonsen van denkvermogen - myns inziens de éénige onzedelykheid! - niet te verklaren. Dit kan ik in gemoede betuigen, myn hart springt van vreugd op, als ik logische gedachten-werking ontwaar.

Misschien verrast het u eenigzins, dat ik deze opmerking maak naar aanleiding van dat II^de nummer uwer Leekegedachten.

[Leekegedachten door Fantasio in de Caecilia van 15 October 1871.]

Zoo ja, dan ligt het hierin, dat gy toevalligerwyze niet gelet hebt op 't hand-over-hand toenemen van wawelpraat, en op 't genoegen nemen

[p. 181]

daarmee, 't Is daarmee als met de munt, voor uw oom (?) die in orde bracht. Men was zoo gewoon aan versleten stukken, dat niemand er op lette. Bovendien, men wist dat elk stuk, hoe onwichtig ook, weer aan den man kon gebracht worden.

Zoo gaat het ook met de schryvery. Onze kranten doen er veel kwaad aan. ‘De heer John Lemoinne ... de heer Louis Blanc ... de heer Chose’ zegt iets. Dat zeggen van dien Chose beduidt nu wel niet veel, misschien zelfs is 't 'n onwaarheid, qu'importe! 't Opgeraapte dubbeltje kan even goed in de wandeling gebracht worden als men 't van Chose aannam, en Publiek slikt het! Wie nu, in zoo'n stand van zaken, wel acht slaat op stempel en gewicht, wie zich niet schikken kan in de algemeene slender, is 'n onaangenaam mensch, 'n twistzoeker.

Ik, ongeloovige, vond nu en dan goede munt by Veuillot, en ik was bly dat ik me daarover verheugen kon! Ge weet hoe ik oordeel over ‘mooivindery’. Welnu, zelden ontving ik een pluimpje dat me aangenamer was dan 't geschenk van de Geyter te Antwerpen: ‘Les odeurs de Paris’.

‘Dàt zal je bevallen!’ schreef m'n antwerpsche vriend. Zyn er veel lezers die 't begrypen welke punten van aanraking er kunnen zyn tusschen

[p. 182]

den zelotischen ultramontaan en my? Zeker niet.

't Spreekt vanzelf, dat daarby behoort het oordeel des onderscheids om te bepalen waar zulke sympathie ophoudt. Dat is by zulke dingen sous entendu. Even als de Siècle byv., begryp ik niet waarom Veuillot 'r een docter op nahoudt, daar hy toch te Lourdes of Salette beter terecht kan.

........................