Brieven. Deel 8. Multatuli-Busken Huet 1867

Aan den heer Busken Huet.

XIX.

Keulen, 5 April.

Waarde heer Huet, zoo even sloot ik myn prachtig bulletin. Ja, 't is zwaarder dan ik dacht .... door de verveling. Maar toch blyf ik beweren dat de betaling hoog is, want die is voor 't werk, en de verveling kan niet in rekening gebragt worden, wyl de directie daarvan geene ahnung hebben kan. Anders was de geheele courant anders.

Myn tweede bezoek te Antwerpen heeft my

[p. 36]

zoo mogelyk nog meer voldoening gegeven dan het eerste. Ik heb in de ‘Libre Pensée’ gesproken over biologie. Nu, ik geloof u geschreven te hebben hoe ik denk over verhandelingen in 't algemeen, en de myne in 't byzonder. Ik ben er misselyk van. 't Kost me niets meer, en ik ben klaar terstond te spreken, 2, 3,4 uur lang, over wat ge wilt, maar ... 't is er naar. ‘Mes vers ne me coûtent rien ...’ C'est bien heureux, zei een ander, enz. Nu wilde ik gaarne eens iemand hooren die beter spreekt. Ik vrees, ik vrees dat ik 't betere, ja 't beste zelfs, ook slecht vinden zou. 't Is onmogelyk dat men waarheid die de moeite van 't zeggen waard is, kan geven by 't uur. By 't schryven kost me soms een zin meer.

Maar de goede gulle Antwerpenaars waren tevreden. Ze behandelden my als een bedorven kind. Ik werd overladen met geschenken, kussen, omhelzingen. Men hing my een horloge om, men pakte sigaren in myn koffertje, en zond me thee na, en rookvleesch ... ik ben er verlegen mee. De hartelykheid is niet te beschryven, en ik moet een zot figuur gemaakt hebben als een braminen pop. Die zien er ook altyd zoo dom uit. Ik heb gevloekt om my te ontdeftigen. Krom gepraat om te protesteren tegen letterkundery. Ik heb gehaakt aan een kinderborstrokje .... niets baatte. Oef!

[p. 37]

En ik had nog al gewaarschuwd tegen biologie! Zoo zie je, wat speeches waard zyn. Klank, klank, niets dan klank!

Men blyft aan de post volhouden dat uw brief terug gezonden is. Hadt ge hem van Haarlem verzonden? Dan moet hy daar zyn, en niet te Bloemendaal.

Prof. Scholten bezwraart me, en wel omdat hy al te ligt is. Hy is niet te wederleggen dan op de allerbanaalste wys. Zyn geknoei is zoo plomp dat hy eigenlyk maar een slag verdient en geen match waard is. Toch wil ik hem behandelen. De klip is de te groote gemakkelykheid. Ik had liever fyner werk. Maar 't vleit me dat gy 't my opdraagt, anders kreeg hy niets dan by de eerste gelegenheid een nootje, een zyslag. Waarachtig het is beneden critiek, en haast zou ik gelooven dat uw opdragt hoogmoed is, wyl gy zelf er u te goed toe rekent. En daarin hebt ge gelyk. Moet die man z'n studenten vertellen wie god is? Sakkerloot!

Ik verlang naar uw stuk in Nederland over ‘Een en ander’.

Doe my toch eens het genoegen my optegeven wat gy van my hebt? De minnebrieven? De vry-arbeid? De herdrukken? De ideen, compleet zoover ze uitzyn, d.i. twee banden?

[p. 38]

Ik houd niet van lezen, en ik gis gy ook niet. Maar ik kan niet gelooven dat gy myn later geschryf beneden Havelaar stelt, en daarom wou ik weten wat ge gelezen hebt.

Myn streven is myne vrouw weer te krygen en myn kinderen. Maar dat is heel moeielyk. Geld is weer hoofdzaak. De kinderen zyn wel. Hoe bitter 't my is hen te missen, toch komt vaak het denkbeeld by my op dat het hun voordeel is op te groeien zonder de pressie die ik (tegen myn wil) zou uitoefenen. Ze worden nu beter zichzelf. Myne vrouwr is uitstekend voor de opvoeding. Haar doorgaande systeem is: laisser aller. De kinderen kennen geen dwrang, en de heele opvoeding is nagenoeg: onthouding. 't Eenige is dat myn ventje wat speelsch is. Als gy wist hoe die ch's my vervelen! Ben ik dan de eenige die daaraan zoo'n hekel heb? Denk ook maar dat ik kippevel kryg by 't: De N. Rotterdammer doet opmerken etc. Correct is 't, ja! Correct als vroeger: ik haattede, gy haattedet... Nu, ik haattede altyd zoo'n correctheid.

Maar ... om regtvaardig te zyn moet ik in compensatie brengen al 't kippevel (kippenvel, zeggen ze) dat ik u zoo menigmaal veroorzaak, u en velen, door myn tuchteloosheid.

Tuchteloos? Zie eens wat al komma's ik in

[p. 39]

myn bulletintjes zet. 't Is om se pâmer d'aise voor den Haarlemmer.

Zyt ge, als ik, misselyk van de 2^de Kamer en van de dagbladen? Wat 'n seseur! En wat is die Fransen van de Putte plat! ‘Hoe smaakt u dat hapje?’ fidone. Zeker zou hy 't vreemd vinden dat ik over platheid klaag, ik die vaak ruw ben. Er is verschil. Ik ken wel drie latynsche spreuken daarover met licet en non licet, maar myn blaadje is vol. Is uwe vrouw wel, en uw zoontje? Hoe is hy? Groet HEd. en hem en geloof my hartelyk de uwe.

DD.

Te Antwerpen heeft men my meegenomen naar de Kinderdyk, waar een feest was. Ook daar ben ik zoo hartelyk ontvangen dat ik er verbaasd van was. ‘Mais le moindre grain de mil’ etc. Misschien echter komt er ‘mil’.