|
| |
| |
| |
VII.
Coblenz, 15 Aug. 1866.
Waarde heer Huet, Ik heb een paar dagen nagedacht over uw hartelyk voorstel. Natuurlyk ben ik geroerd over uwe welwillendheid, maar... 't kan niet. Het zou u bezwaren en nadeel doen zonder my te helpen, vooral daar ik daarna toch niet weten zou wat aantevangen. Ik zie geen kans in korten tyd (en zoo als ik nu gesteld ben zelfs niet in langen tyd) zoo te werken dat ik my genoeg uit den nood help om voor myn gezin te zorgen. Het verblyf by u zou my bezwaren, zooals nu reeds de verleende hulp my bezwaart. Ik dank u hartelyk maar mag u eigenlyk niet meer schryven over myn omstandigheden om te voorkomen dat ge 't weer zoudt doen. Dat zal ik dan ook niet.
Als bykomende, geen hoofdreden dat ik uw treffend aanbod niet aanneem, is ook dat ik in geen geval voor de Gids zou kunnen schryven. Ik weet dat die heeren my zeer ongenegen zyn. Dat bleek me uit de vry lompe terugzending van eenige schryvery die myn uitgever hun ter aankondiging had toegezonden.
En er zyn meer redenen. Ik ben verbonden
| |
| |
door voorschot aan van Helden. Als ik in staat ben wat te leveren, komt dat hem toe.
[Op denzelfden dag in den winter van 1865-66 waarop multatuli by verstek tot twee maanden gevangenis veroordeeld werd, ontmoette ik hem des avonds in Keulen. Ik bracht eenig geld mee en hy had een plan om dat te vertien-, ja, te verhonderdvoudigen, en zoo te voldoen aan al zyn verplichtingen.
Sedert in de Millioenen Studien bewezen is dat wie speelt verliezen moet, en ook alvorens dat daar bewezen was: iedereen weet dat spelen een dwaasheid is. Maar ik hoopte dat multatuli het onvindbare gevonden had (was niet juist dàt genien-werk?) en luisterde met de grootste belangstelling toen hy my zyn systeem uitlegde.
Kyk, zeide hy, je kent de gelykheid van de kansen, niet waar? Rood of zwart, volgende of niet-volgende, bij 't spelen op even of oneven serien, altyd staan de kansen als gelyke tegen elkaar. Het tegendeel zou ongerymd zyn. Als één kans duurzaam voorheerschte dan was het spel geen spel meer en de banken konden niet bestaan. Stel je speelt op de kleuren, dan kan je er vast op rekenen dat rood en zwart even dikwyls zullen voorkomen. De afwyking moge grooter of kleiner zyn, korter of langer standhouden, ten slotte, en dikwyls zeer spoedig - ook weer naar vaste wetten! - halen ze elkaer in. De som van hun verschillen is telkens en telkens weer gelykheid. En juist hierop berusten alle berekeningen en ook de speelmanier die ik nu meen dat tot ons doel
| |
| |
moet leiden. Als je met de geometrische reeks op eenige kans speelt, 1, 2, 4, 8, 16, 32, 64 enz. dan is 't wel waar dat je met elken gehaalden zet al de voorafgaande verliezen doodt plus één winst, maar al by den 13den zet ben je 't maximum van de bank te boven en hoe dikwyls waren er niet serien van 20, 24 en zelfs meer. Al hadden we dus geld genoeg voor deze methode dan zou 't onpraktisch zyn haar toe te passen, daar het door de bank gestelde maximum belet ze vol te houden. Ook de arithmetische reeks, telkens één opgaande by verlies, één dalende by winst, past niet voor ons, noch eigenlyk voor iemand. Want al zouden we niet, zooals by de geometrische reeks springen by een serie van 13 verliezers, we liepen de kans van veel grooter afwykingen en konden al spelende reeksen van één tot 40 of 60 ten achter geraken.
By beide deze wyzen van spelen zouden we als we de methode konden volhouden, een halve mise per zet winnen. (Men zie hierover Millioenen-Studien, hoofdstuk: Systemen). Het spreekt van zelf dat we met veel kleiner winst tevreden zouden zyn, als we daar tegenover dan ook gewapend waren tegen de afwykingen van de gelykheid die niet kunnen uitblyven. Daarom heb ik er nu iets anders op bedacht.
Je kiest een kans waarop je spelen wilt, het doet er niet toe welke en speelt daarop één mise, de eenheid van je zetten, een louis, een 5 fr. stuk, wat je wilt, één mise dus. Dat doe je tot je 3 maal een mise verloren hebt. Intusschen heb je waarschynlyk gewonnen ook, goed, dat is je winst, maar je speelt door tot je 3 maal
| |
| |
een mise verloren hebt. Zoodra dit het geval is, zeg je: wacht, die 3 verloren zetten wil ik goed maken door twee winnende zetten, elke zet van twee mises. Je zet dus 2 en wel zoolang tot je 2 keer 2 gewonnen, òf 4 keer 2 verloren hebt.
Heb je 2 keer 2 gewonnen, dan verreken je daarmee je 3 verloren eenheden en je begint van voren af aan.
Heb je daarentegen 4 keer 2 verloren dan zeg je: halt nu met het spelen van 2. Eerst myn 4 verloren tweeen gedood door het winnen van drie drieen. Enz. Het doel is om
| elke groep van 3 eenheden te dooden door 2 tweetallen, |
| elke groep van 4 tweetalle te dooden door 3 drietalle, |
| elke groep van 5 drietalle te dooden door 4 viertalle, |
| elke groep van 6 viertalle te dooden door 5 vyftalle, |
enz. enz. Zoodoende win je op elke groep een mise, en je moet ten slotte bykomen, daar je elke groep inhaalt met een zet minder dan het aantal zetten der verloren equivaleerende groep. Heb je vyf vyftallen gewonnen dan speel je vier. Verlies je zes vieren, dan zyn de vyven weer aan de beurt, maar win je vier maal vier, dan ga je terug tot de drieen en de tweeen, en je bent by, voor dat het aantal der winnende zetten gelyk is aan dat der verliezende.
Dek was enthousiast over zyn gevonden systeem en ik met hem. Wel wantrouwden wy het in 't algemeen, maar dan gingen wy zitten cyferen en cyferen, en telkens bleek het deugdzaam en bracht ons door allerlei afwykingen terug tot de laagste mise. Dan juichten we, en
| |
| |
gaven toe in illusies. Tine niet meer in nood, geen dreigende wissels meer in omloop! Al zyn schulden afgedaan, die aan schuldeischers en die aan vrienden. Dan een dagblad opgezet! Daaraan zou hy voor redactie en administratie zyn trouwe vrienden plaatsen ieder naar zyn aard, en hy zou de chef zyn! Dat blad moest iets heel byzonders worden; het zou hem stem geven in den staat en gewicht en macht... macht om goed te doen. Dan ging hy de lucht in...
De eerste twee drie weken te Homburg hield het systeem wat het beloofde. Dek zond toen byna dagelyks een honderd-frank-biljet aan Tine die daarmede verschillende schulden betaalde, en hy hoopte door grootere mises weldra alle brusselsche crediteuren te voldoen, maar eer het zoover was leerden wy de keerzy van deze speelmanier kennen.
We sprongen of nagenoeg. Nu hadden we geen ressources, en daar kwam nog by dat Dekker niet naar Holland terug kon keeren. Als alles goed was gegaan zou hy met genoegen zich hebben aangemeld om zyn gevangenisstraf te ondergaan; zoo twee maanden cellulair, alleen met zyn eigen gedachten, met rust en kalmte om door te denken, dit had hy gaarne gedaan; zelfs is zoo iets altyd een soort illusie van hem geweest. Maar nu, zonder rust en met de pynigende gedachte aan den nood van vrouw en kinderen, was 't ondoenlyk.
Peinzende aan wat hem thans te doen stond besloot hy den uitgever van Helden, die hem in Amsterdam bezocht had, om voorschot te vragen op een werk dat hy be- | |
| |
loofde voor hem te schryven. Nadat toch de heer Meyer eigenaar was geworden van den Isten en IIden bundel Ideen - zie blz. 58. - stond het by multatuli vast dat hij de relatie met dien heer wilde afbreken. Van Helden nu gaf gevolg aan zyn verzoek, maar van schryven kwam in de eerste maanden nog niets. Er werd weer gespeeld. Geslagen in onze hoop en met zeer weinig geld kwamen wy in Juny te Coblenz aan.]
Ik was nu onlangs met hem [van Helden] overeengekomen dat hy my maandelyks boven het genotene van ik weet niet regt hoeveel per vel f 10 per vel zou bybetalen. Dit met de f 50 van den Haarlemmer had ik willen gebruiken om in 't leven te blyven. Zoodra ik dan myn schuld by van Helden had aangezuiverd had ik wat ruimte gekregen en kunnen zorgen voor 't noodige in Italie. Nu door de te verwachten afzegging der HH. Enschede is dat uitzigt vernietigd want door voor van Helden alleen te schryven kan ik niet in 't leven blyven. Enfin! Ik zit natuurlyk te bedenken wat ik doen moet, en zal zoodra ik wat licht bespeur in myne omstandigheden u daarvan mededeeling doen als een klein blyk dan slechts van myn dankbaarheid voor uw fidele hulp. Bedank ook uwe vrouw die natuurlyk aandeel heeft in uwe vriendelykheid. Het ware geen kleinigheid geweest my zoo in huis te nemen. Och, ik zou
| |
| |
't zoo prettig gevonden hebben te komen, als ik 't minder had noodig gehad.
Wees intusschen vriendelyk gegroet en geloof dat ik uwe lieve handelwyze op hoogen prys stel. En wilt ge dit ook aan uwe vrouw zeggen? De berigten die ik uit Italie kryg zyn in zooverre goed, maar myn vrouw heeft het niet gemakkelyk.
De uwe
Douwes Dekker.
|
|
Auteursrecht onbekend