Brieven. Deel 1. Eerste periode tot 1846

XI.

Poerwakarta 15 Nov. 1845.

Gisteren beloofde ik u aanstaanden postdag meer, lieve Everdine, en ik maak vandaag een begin; myn postpapier is op. Ik verzoek u derhalve met dit leelyke papier dezelfde consideratie te willen gebruiken die gy voor my hebt, door namelyk om de hartelykheid, de gebreken over het hoofd te zien, en hartelyk zal ik schryven, dat beloof ik u. Hoe zoude ik anders kunnen? Maar lieve engel, gy hebt wel gelyk dat het ontvangen van een brief ons niet altyd pleizierig stemt. Ik lees uw brief, tel als het ware de keeren dat gy zegt: ik heb u lief. Dan roem ik

[p. 260]

uwe hartelykheid, en toch ben ik knorrig omdat de omstandigheden my dwingen my met zulke insignifiante dingen als ik hier onderhanden heb, op te houden. Menschen van jaren (de heer J. van der Hucht, byvoorbeeld) zouden dit zeer afkeuren, en my berispen dat ik met meer warmte aan u dan aan myn werk dacht. Zy zouden zeggen: ‘wat het zwaarst is moet het zwaarst wegen.’ Ik zeg dit ook. Het komt er maar op aan wat men het zwaarste noemt. Gy weet wel, lieve bruidje, wat my het zwaarste weegt. Maak u echter niet ongerust, over myne werkzaamheden. Ik zal maken dat ik er met eer afkom, voor zooverre er aan de Krawangsche knoeiboel eer te behalen is. Het is nog al gelukkig dat die officieele rommel heel goed met een half hoofd geklaard kan worden. Wat zal ik goed werken als wy getrouwd zyn. Dan zou ik my om uwentwil er op toeleggen om my te onderscheiden. Het is waar dat het ook op het oogenblik zaak voor ons is. Gy beschuldigt u zelve van kinderachtigheid. Misschien troost het u te hooren dat ik ook zoo kinderachtig ben. Ik heb er wel eens het land over. Van middag dronk ik thee alleen in myne kamer. (Naast my logeert de heer Phitsinger, een allerliefst jong mensch, een neef van den ass.-resident). Terwyl ik inschonk dacht ik er

[p. 261]

aan dat gy op dat oogenblik ook aan het theedrinken waart, ik verbeeldde my zoo vast u by my te zien, dat ik inderdaad een gesprek met u begon, hetgeen nog lang zoude voortgeduurd hebben als Ph. niet by my was gekomen. ‘He, zeide hy, ik dacht dat je iemand by je had, ik hoorde u spreken.’ Is dat niet kinderachtig? Waarlyk, ik geloof dat het niet goed voor my wezen zoude, nog heel lang te moeten wachten. Ik doe alles ten halve. Gy geeft u aan uw gevoel over, zegt ge; ik doe het ook al te veel. Verbeeld u eens lieve beste, als wy eens gedwarsboomd werden, ik zoude razend worden, ik wil er niet aan denken. Ik forceer my dikwyls om vrolyk te zyn, maar dat gaat moeyelyk. Ik kan wel spotten en anderen doen lagchen, maar zelf blyf ik ernstig en denk aan u. Ik kan u niet goed beschryven hoe zonderling tusschenbeide myn uiterlyk met myne gedachten in stryd is. Onlangs was ik op Tjilangkap, een land dat zeven paal van hier ligt. Daar was meer gezelschap. Ik zat op eene distantie te praten, toen de dokter naar my toekwam en vraagde: ‘Ik vertelde daar aan Mevrouw Rooyaards dat gy geëngageerd zyt, Zy vraagt my met wie?’ Op dat oogenblik was ik juist op Parakan Salak met myne gedachten, en ik had van het discours met den heer Leys-

[p. 262]

sius die by my zat byna niets gehoord. De dokter wachtte op antwoord, en zoudt gy het gelooven dat ik de gekheid had van een gezicht te zetten alsof ik my bedacht: ‘Myn meisje... myn meisje ... ja... dat weet ik waarlyk niet... ik geloof ... neen, toch niet... ik weet het niet!’ En toen liep ik heen. Zy keken my allen aan, en dachten zeker dat ik gek was. Ik amuseer my dikwyls door alles juist anders te zeggen dan ik meen, ik heb nog dienzelfden avond beweerd dat liefde zotterny was. Lieve hemel, dan ben ik wel heel zot, want ik heb u met myn geheele hart lief, myne Everdine.

18 November. Cateau heeft niet met den resident kunnen vertrekken, waarschynlyk gaat zy over eenige dagen met eene andere gelegenheid, daar haar vader een huisje op Batavia huren zal en haar daar dan zal trachten te ontvangen. Zy is zeer ongelukkig en tot overmaat van ramp heeft men zyn best gedaan haar haren goeden naam te ontnemen, hetgeen schandelyk is. Ik ken haar geheel en al, ik weet geloof ik alles wat er in haar omgaat, en ik heb haar zeer naauwkeurig geobserveerd. Zy is in het geheel niet fyn, maar zy is wel braaf, ik ben hiervan vast overtuigd, maar toch, het was nooit gezelschap voor u.

19 November. Myn papier is geheel op. De

[p. 263]

resident heeft beloofd van Batavia te zullen medebrengen. Ik heb zeer veel te doen. Ik schryf zaturdag weer, al is het maar een klein briefje. De brief aan uwe grootmama wacht er op dat ik papier kryg. De tyd myner terugkomst begint mooi optekorten, maar hoe langzaam voor myn hart. Vaarwel lieve beste Everdine, gy zyt al myn geluk. Duizendmaal gekust van

Uwen Eduard.