Max Havelaar. Deel 2. Apparaat en commentaar

[p. 196]

Hoofdstuk IV

	vierde hoofdstuk < [streep]     M^a Vierde Hoofdstuk. [streep]     M^b vierde hoofdstuk.     D^1-D^4
3-4	netjes. Ik heb hem aan 't kopyboek gezet < netjes; hij is aan het Kopijboek     M netjes; hij is aan het kopijboek     D^1-D^3 netjes. Ik heb hem aan het kopyboek gezet     D^4
6-7	hem borduren...voor den jongen Stern, meen ik. < den jongen Stern borduren.          M^a1 hem borduren, - voor den jongen Stern, - meen ik.     M^a2 hem borduren, - voor den jongen Stern, - meen ik.     M^b hem borduren, - voor den jongen Stern, meen ik. - D^1-D^3
10	van Sjaalman te brengen < te brengen van Sjaalman     M^a te brengen van Sjaalman M^b-D^3
11	stipt < strikt     M-D^3
13	las < zag     M^a1 las M^a2
14	niet naar 't ding geluisterd < naar dat ding niet geluisterd M-D^3
15	bemerkt < gezien     M-D^3
15	dit < dat     M-D^3
17	in de wereld omgaat < omgaat in de wereld     M-D^3
18	laatsten < vorigen     M^a1 laatsten     M^a2
20	van de moeder ligt < ligt der moeder     M-D^3 der moeder ligt     D^4
20	dit < dat     M-D^3
22	dit < dàt     M-D^3
23	kool of ooievaars < ‘kool’ of dergelijke,     M-D^4
24	gesproken, ook niet van den Volewyk, < gesproken,     M, D^4 gesproken; D^1-D^3
25	vind ik onbehoorlyk < behoeft ook niet     M-D^4

[p. 197]

27	dit < dat     M-D^3
28	wezen zal < was     M-D^3
29	het vers < dat vers     M-D^3
32	maar zie, daar < en daar     M-D^3
36	die zulke < die     M-D^3
36-37	onzedelyke < onzedige     M^a1 onzedelijke M^a2
37	had ook < had     M-D^3
37	zag nu < zag     M-D^3
38	aan, en < aan. Ik     M-D^3
47	ben. Dit < ben; dat     M ben: dat     D^1-D^3
49	eenig belang < belang     M-D^4
53	maar ik vond < maar     M-D^3
54	erken < beken     M-D^3
56	deze < die     M-D^3
57	de lyst der opschriften alleen was < was de lijst der opschriften alleen     M-D^3
58	reeds dat < dat     M-D^3
61-62	multa, non multum. Of: de omnibus aliquid, de toto nihil. < ‘de omnibus aliquid, de toto nihil’ of ‘Multa non Multum.’     M ‘de omnibus aliquid, de toto nihil’ of ‘multa non multum.’     D^1-D^3 ‘de omnibus aliquid, de toto nihil.’ Of: ‘multa, non multum.’     D^4
63	dit < dat     M-D^3
63	wrevel < boosheid     M-D^4
63-64	zekeren aandrang < de zucht     M-D^3
64	voor < er voor     M-D^4
65	precies meende < meende     M-D^4

[p. 198]

66	moest < moet     M
66	erkennen < bekennen     M-D^3
67	wel op < op     M-D^3
67-68	dat hy een groote soliditeit in zyn redeneeringen aan den dag legde < zijne groote soliditeit in zijne redeneringen te bezitten     M^a1 eene groote soliditeit in zijne redeneringen te bezitten     M^a2-D^3
70	van de < der     M-D^4
75	Ik vond < Er was     M-D^3
77	proteïne < de proteïne     M-D^3
80	cellulaire < de cellulaire     M-D^3
88-89	Christendoms. (Hè?) < Christendoms.     M-D^3
97	witte < de witte     M-D^3
99	Dat < dat     M-D^3 Dit     D^4
100	de rystkultuur < rijstkultuur     M-D^3
103	Dit < dat     M-D^3
105	Dit < dat     M-D^3
105	volstrekt niet < minder     M-D^3
109	successierecht, een der beste belastingen. < successieregt en de belasting daarop.     M^a1 successieregt.          M^a2-D^3
110	de uitvinding der kuisheid < kuischheid als uitvinding     M-D^3
110	Dit < dàt     M dat     D^1-D^3
111	Deze < die     M-D^3
111	klinkt < is     M-D^3
111	heel < zeer     M-D^3
112	in dit stuk < in     M-D^3

[p. 199]

113	een < als een     M-D^3
114	Dit < dàt     M dat     D^1-D^3
116	Dit < dat     M-D^3
127	heeten te zyn < zijn     M-D^3
127	het niet < niet     M-D^3
131	van de < eener     M-D^4
141	Dit < Dàt     M Dat     D^1-D^3
142	van vóór < vóór     M-D^3
148	hiermee < daarmede M-D^3
148-149	niet. Nu, zoo is er meer!) < niet)     M niet.)     D^1-D^4
158	Dit < dat     M-D^3
173	Dat < dit     M-D^3 Dit     D^4
175-176	menschen. (Een infame leugen!) < menschen.     M-D^4
178	dat < dit     D^4
180	het gebrek < gebrek     M
186-187	in de nabyheid van Banda te zyn < te zijn in de nabijheid van Banda     M-D^4
196	Dit < dàt     M dat D^1-D^3
197	begrippen < denkbeelden     M^a1 begrippen     M^a2
198-199	wereld. (Bespottelyk! Hy zegt dat ieder zyn eigen rechter moet wezen. Waar zou dat heen?) < wereld. M-D^4
203	Het < dat     M-D^3
203-204	daar goedkoop leven zyn < goedkoop leven zijn, daar M-D^4

[p. 200]

209	^Dit < dat     M-D^3
210	der Maleiers < van den Maleijer     M^a1 der Maleijers     M^a2
212-213	omtrent < van     M-D^3
213	God. (Alweer een goddeloos stuk!) < God.          M-D^3 God. (Een goddeloos stuk!)     D^4
216	Dit < dat     M-D^3
218	gevoel, gevoeligheid, sensiblerie, empfindelei, enz. < gevoel engevoeligheid (‘sensiblerie’, ‘empfindelei.’)     M gevoel en gevoeligheid. (‘sensiblerie’, ‘empfindelei.’)     D^1-D^3
219	het verwarren < de verwarring     M-D^3
227-228	schrift. (Hy zegt dat een pasgeboren kind teekenen kan!) < schrift.     M-D^4
231	tusschen < der     M^a1 tusschen     M^a2
231	en < met     M^a1 en     M^a2
233	van de < der     M-D^4
233	Dit < dat     M-D^3
238	ter-zy < op zij     M-D^3
239	beweert < zegt M-D^3
252	sagopalm. (Die worden, zegt hy, gegeten...bah!) < Sagopalm.          M sagopalm.          D^1-D^3 sagopalm. (Die worden gegeten...bah!)     D^4
259-261	(Alweer een infaam stuk! Daarin kwam een gedicht voor, dat ik zeker allerschandelykst zou gevonden hebben, als ik 't uitgelezen had.)^5 < [ontbreekt]          M-D^3 (Alweer een infaam stuk! Daarin kwam een gedicht voor, dat ik zeker allerschandelykst zou gevonden hebben, als ik het uitgelezen had.)^4          D^4 (Alweer een infaam stuk! Daarin kwam een gedicht voor, dat ik zeker allerschandelykst zou gevonden hebben, als ik het uitgelezen had.)^5          D^4a

[p. 201]

263	velerlei < alle M-D^3
268	zeker plan te hebben < iets in het oog te hebben     M het oog op iets te hebben     D^1-D^3
273	toeschenen < voorkwamen     M^a1 toeschenen     M^a2
274	erkennen < bekennen     M-D^3
276	dit < dat     M-D^3
277-279	houd. Ook gelukte 't me niet het weer zóó te sluiten dat er van 't openen niets blyken kon < houd, en vruchteloos beproefd had het weder te sluiten, juist zoo als het geweest was          M^a1 houd, en vruchteloos beproefd had het weder te sluiten, juist zoo als 't geweest was          M^a2-D^3 houd, en vruchteloos beproefd had het weer te sluiten, juist zooals het geweest was          D^4
279	mag < kon     M-D^4
282-283	meer’ maar dit doe ik niet - < meer’)     M-D^3
283	meer, zeg ik, < meer     M-D^3
288	hebben zou < zou hebben     M^a zou hebben     M^b-D^3
288	begon me nu te spyten < speet mij nu     M-D^4
297	terugkwam < weêrkwam     M weêr kwam     D^1-D^3
298	zeker < al zeer ligt     M-D^3 al zeer licht D^4
298-299	vorderen. Niets < vorderen, want niets     M vorderen; want niets D^1-D^3
303	bezoeken < bezoek     M^a1 bezoeken     M^a2
303	van de < der     M^a1 van de     M^a2
304	dit is < dat is     M-D^3

[p. 202]

309	en < want     M-D^4
315-316	de som van byna vyftien duizend gulden genoten heeft < genoten heeft de som van bijna vijftienduizend gulden     M^a genoten heeft de som van bijna vijftienduizend gulden     M^b genoten heeft de som van bijna vijftien duizend gulden     D^1-D^4
316	dit < dat     M-D^3
317-318	zooveel < dat     M-D^3
318	deze < die     M-D^3
320	ik. Bovendien, hy < ik, hij     M-D^4
321	en < hij     M-D^3
323	maar dit < dat M-D^3
326	onze Bastiaans < Bastiaans     M^a Bastiaans     M^b-D^3
338	prullen < vodden     M-D^3
338	t'huis. Dit < t'huis, dàt     M, D^1 t'huis, dat     D^2-D^3
340-341	op de lange tafel voortgeschoven < voortgeschoven op de lange tafel     M-D^3
344	dit < dat     M-D^3
348	ben < ben om     M^a1 ben M^a2
350	meetellen < tellen     M-D^4
350	jaargeld < een jaargeld     D^1-D^3
352-353	altyd terstond < dadelijk     M-D^3
354	Gaafzuiger. Zoo heet < Gaafzuiger, dat is     M^a Gaafzuiger, dat is     M^b-D^3
358-359	onzen Bastiaans < Bastiaans     M^a Bastiaans     M^b-D^3
375	daarvan < er van     M^a1 daarvan     M^a2

[p. 203]

378	gek. Dit < gek, dat     M-D^3
381	deze < die     M-D^3
382	niet eens < nog niet     M-D^3
383	nadeurs. Dit < ‘nadeurs’ dat     M ‘nadeurs’ dat     D^1-D^3
385	dit < dat     M-D^3
385-386	ieder die met schelmen te doen heeft, zich zoo kort mogelyk van de zaak afhelpt < als men met schelmen te doen heeft, men er zich zoo kort mogelijk afhelpt          M-D^3
387	raffinadeurs dan < rafinadeurs     M-D^3 rafinadeurs dan     D^4
390	dit < dat     M-D^3
395	zonderling toch < het is zonderling     M-D^4
397	hen die < wie     M^a1 wien     M^a2 hen, die     D^1-D^3
398	de menschen die < wie     M^a1 wien     M^a2 hen, die     D^1-D^3
399	slachters < slagers     M-D^3
403	Hiertegen < Dááraan     M-D^3 Hieraan     D^4
404	zaak < zwak     M
405	dit < dat     M-D^3
405	't < dit     M-D^3
405-406	vandaag nog < nog heden     M-D^3
408	dan < daar     M-D^3
409	geholpen < gebragt     M-D^3

[p. 204]

409-410	dit hemzelf < hemzelf dat     M hem zelf dat     D^1-D^3
411	dit < dat     M-D^3
413	de taal < het Hollandsch     M^a1 het hollandsch     M^a2-D^4
421	kan alles < kan     M-D^4
421	schryven. Dit < schrijven; dat     M-D^3
423	aan zyn < zijne     M^a1 aan zijne     M^a2-D^3
424	zeden < de zeden     M-D^4
424	fatsoen < het fatsoen     M-D^4
425	toen de beide jongens < de beide jongens toen     M-D^4
427	veel < alle M-D^3
428	niet zeer < niet     M-D^3
433	veel liever < liever     M-D^3
433	omklemd te zien < te zien omklemd     M-D^3
434	dit < dat     M-D^3
442	nu-en-dan een hoofdstuk schryven zou < het regt zou hebben van tijd tot tijd een hoofdstuk te schrijven     M-D^3 het recht zou hebben, van-tyd tot-tyd een hoofdstuk te schryven     D^4
444	wezen < zijn     M^a1 wezen     M^a2
454	zoo beweerde hy < naar hij beweerde     M-D^3
455	worden < werden     M-D^3
456	zeer sterk < zeer     M zeer sterk     D^1-D^3
458	groote haast < haast     M-D^3
461	op < naar     M-D^4

[p. 205]

471-472	suikergoed < wat suikergoed     M-D^4
475	had < heeft     M-D^3
478	in de Lange-leidsche-dwarsstraat, op een achterkamer < op eene achterkamer in de lange-leidsche dwarsstraat     M op eene achterkamer in de Lange-leidsche dwarsstraat     D^1-D^3 op een achterkamer in de Lange-leidsche-dwarsstraat     D^4
480	schotels < schoteltjes     M-D^4
485	kwam < kwam voor     M-D^3
488	en dan < dan     M-D^3
488	uwee-d-er, want uwe komt er vanzelf < uwee-d-er     M-D^4
494	van haar < er van     M-D^3
495	bleek. Haar < bleek, en hare     M bleek en hare     D^1-D^3
495-496	vermoeidheid, en < vermoeidheid; zij     M vermoeidheid: zij     D^1-D^3
501	omsloot < insloot     M-D^3
502	dit < dat     M-D^3
504	het vreemde < de vreemdheid     M-D^3
506	zoo. Het mensch < zoo, en zij     M-D^3
507-508	volstrekt niet verlegen was over myn komst. Ze < zich aan mijne komst volstrekt niet stoorde; zij     M^a1 volstrekt niet verlegen was over mijne komst; zij     M^a2 volstrekt niet verlegen was over mijne komst: zij     D^1-D^3
509	niet, en < niet, in een woord, zij     M, D^1 niet, in één woord, zij     D^2-D^3 niet...in één woord, ze     D^4
510	van een deftig voorkomen < die er deftig uitziet     M^a1 van een deftig voorkomen     M^a2
517	ook ik < ik ook     M-D^3
518	dit < dat     M-D^3

[p. 206]

522-523	wilde. Wel ja, waarom zou ik omslag maken? < wilde.’     M-D^4
524	aan, en < en     M-D^3
527	volstrekt niet < niet     M-D^3
531	vroeg < vraagt     M-D^4
531	hy < hij mij     M-D^4
531	terstond < dadelijk     M-D^3
535	je < Uw’     M uw     D^1-D^3
536	denkje < denkt ge     M-D^3
537	en zoekt geld < om geld te zoeken     M-D^3
538	dit < dat     M-D^3
540	je < uwe     M-D^3
547	dit < dat     M-D^3
554	menschen! < menschen zeggen...     M-D^3
554-555	De juffrouw is beneden. Ze verkoopt schotels en priktollen < ‘jufvrouw’ is de vrouw beneden die schotels verkoopt     M ‘Jufvrouw’ is de vrouw beneden, die schotels verkoopt     D^1-D^3 Jufvrouw is de vrouw beneden, die schotels verkoopt     D^4
557	ik Stern meereken < ge Stern meêrekent     M^a ge Stern meêrekent     M^b-D^3
559	Dit < Dat     M-D^3
561	vond myn < vond     M-D^3 vond m'n     D^4
565	geweest, en wel naar < geweest naar     M-D^3 geweest, en naar     D^4
567-568	werd afgewezen < afgewezen was     M-D^3
568-569	teruggekeerd waren < terug waren gekeerd     M^a1 terug gekeerd waren     M^a2
569	omdat < wijl     M-D^4

[p. 207]

570	Zeker < Dat was zeker     M-D^3
571	dit < dat     M-D^3
571-572	Nu, hiervan wist ik meet dan zyzelf < Ik wist daar meer van dan zij     M-D^3
572	was < was bovendien     M-D^4
573	precies, dáárom < dáárom     M-D^4
577	zou < moest     M-D^3
578	dit < dat     M-D^3
582	kruier, dunkt me, < kruijer,     M-D^3 kruier, D^4
584-585	Bovendien ze scheen < Daarbij scheen ze     M-D^3
591	bevalt. Maar < bevalt, doch     M^a bevalt; doch     M^b-D^3
592	gevonden. Ik < gevonden; - maar ik     M-D^3
595-596	aan dezen < dezen     M-D^3
597	lezer < lezers     M-D^3