Ideën VI
(1878)– Multatuli–
Auteursrechtvrij1152.- Zóó vlamde ze! Aan de armen droeg ze witte leeren handschoenen tot den schouder toe. Eén ervan ligt nog altyd in 'n doosje by de Staten-overzetting. 't Lykt wel 'n kinderkousje. Want haar vingers waren klein, maar... kracht had ze daarin, kyk! En op 't hoofd 'n toren van poeier... net 'n grooten sneeuwbal! Maar 't gezichtje was lief, dat moet ik zeggen! En ik was 'n beetje... bedonderd, omdat ze zoo glom. Ik wist waarachtig niet wat ik in m'n schuit had, en of ik moest vloeken of siveplé-spelen. Maar ze wachtte daar niet op, en voor ik recht wist hoe ik 't had, pakt ze me-n-'n-riem, en zet m' flink tegen den wal, en zet af. Ik dacht dat ze buitelen zou by 't uithalen, want het ding zat wel half-blads in den modder, en 't zóóg als de bliks... lager. Maar ze liet 'm steken, en viel op den doft neer, en lachte. En daar dreven we! Maar ik was kwaad as 'n spin, en zei - met 'n vloek, want ik vloekte nog in dien tyd - dat ik baas op m'n jol was. Ja, dat zei ik.
- Ich rudern! riep ze. Want, kinderen, haar hollandsch was miserabel. En ze greep naar m'n anderen riem. Maar dáár was ik als de kippen by!
- Houd je gemak! riep ik. Ken je wrikken?
Dit verstond ze weer niet. En ze wou me den riem uit de handen nemen, maar weetje wat ik zei? Ik zei: m'n vader | |
[pagina 168]
| |
is geen breeuwer, zei ik, en ik hou m'n riem! Ga naar voetnoot* Want ik bedankte-n-er voor, om daar op den Amstel te liggen draaien als 'n tol! Alle menschen keken er naar. Ze liet den riem los, en grabbelde-n-in haar tasch - 'n fluweelen ding met gouden knip, dat met 'n haak in haar middel zat - en ze haalde-n-er 'n stuk geld uit, en wees het me. Toen gaf ik haar den riem... om 't geld, weetje, dat ze me wees, want, dacht ik, wat kan 't my schelen of de menschen lachen aan-wal? 't Kon m'n dag nog goedmaken, als ik dat geld kreeg. 't Zag er uit als 'n dukaat, maar 't ding was meer waard. Dat heb ik later gemerkt toen ik 't wisselde op den Vygendam... met al de anderen, want ik kreeg er meer. Dat zal jelui hooren. Ja, niet waar, wat zou ik doen? Aan zeilen kon niet meer gedacht worden, en aan roeien ook niet, en aan fooien ook niet. Dus... ik liet haar begaan, maar zei dat ze wrikken moest.
- Rücken? riep ze.
- Wrikken, riep ik. Kyk... zóó! Ga naar voetnoot†
En ik wou 't haar wyzen. Maar 't ging niet. Want... dit weet jelui ook wel, er zyn altyd tien roeiers te krygen tegen één wrikker. Ik wees haar hoe ze d'r beenen moest zetten. Ze had witsatynen schoentjes aan, en voetjes niet grooter dan 'n vuist, maar ze liep er goed op. Dat heb ik later gezien. Ze was als 'n kievit zoo vlug. Maar wrikken kon ze niet! Ik was beschaamd voor den wal, want ieder kende de jol van de Jachthaven, dat begryp jelui wel. En als ik m'n hand aan den riem sloeg, werd ze kwaad, en wou me wegdringen. Gut, op vechten af! Waar ze-n-eigenlyk heen wou, begreep ik niet. Als ik 't vroeg, riep ze: ‘rücken, rücken!’ Ja, dacht ik, ruuken, ruuken, dat geeft wat! 'n Mensch moet toch weten waar-i heen wil! We sukkelden stroom-af - meest gatje-voor! - en nader- | |
[pagina 169]
| |
den de Jachthaven. Goddank, dacht ik, straks kryg ik m'n dukaat, en de grap is uit. Maar jawèl! Op-eens houdt ze met wrikken op - 't zweet liep haar by droppels van 't gezicht! - en leî den riem op den doften. Toen wou ik 't ding grypen, omdat ik 'n eind aan de zaak maken wou. Maar dat verkoos ze-n-ook alweer niet. Wat ze dan eigenlyk wèl wou, kon ik eerst niet begrypen... ik zal 't jelui maar zeggen, ze wou te-water! Ik schrok er van! 't Mensch was dóór en dóór van zweet. Maar... ze wou! Er was niets aan te doen. En ze hield weer zoo'n moffendukaat in de hoogte. Op den Vygendam by Everts kreeg ik drie ryers voor 't stuk, en de man zei, als ik er meer had, kon ik altyd by 'm te-recht. Dáárvan is 't zilver beslag op de Staten-Overzetting. Jelui ziet dat ik de waarheid vertel. Ook 't gouden ooryzer van m'n oudje - dat nu jeluî Grietje-meu draagt - is van dien tyd. Zoodat ik zei, ga jy je gang! Als je dan asseluut ziek worden wilt, of sterven, of rimmetiek krygen... Ze trok 'r schoentjes uit, en 'r satynen kleed, en meer nog. Maar ze hield wat ondergoed aan, dat moet ik zeggen. En ze gooide haar pruik af, en dit mocht wel want ze had eigen haar genoeg, en ze schudde-n-'t hoofd als 'n paard dat de wei ruikt. En ze sprong... kyk! ik had nog nooit zoo-iets gezien... van 'n vrouwmensch, weet jelui? Flink koppie-over! Eerst was ik bang voor 'n ongeluk. Want, dacht ik, zwemmen kan ik niet, en als 't mensch koppie-onder gaat... wat zal ik doen? Maar 't hoefde niet, want zy zwom wel. Als 'n eend! Of liever als 'n paling, want ze kronkelde-n-onder m'n jol door, en schoot weer op aan de-n-andere zy... als 'n dobber, hoor! 't Speet me toch evel dat ik niet ook zoo thuis was in 't water, maar jelui weet, dat is by ons in Holland zoo de gewoonte niet. Zy was zeker uit 'n land waar de menschen niet zoo zindelyk zyn als by ons, en daarom alle dagen te-water moeten gaan. Maar dat tot dááraan toe! De jol dreef tegen de jachthaven, en zy was er ook. Ik hielp haar op den styger, en er stond veel volk te kyken. Dit beviel haar niet. Ze greep m'n pyjekker die in de jol lag, en sloeg zich 't ding om de schouders. Toen keek ze-n-even rond, zag 'n open deur van een der jachthuisjes, en vloog er in. Net 'n wilde kat. Ik pakte haar spullen by-elkaar, en wou haar die brengen. Maar ik durfde niet binnengaan, omdat het 't huisje was van m'nheer Kopperlith op de Keizersgracht, weet jelui? Die zou 't heel kwalyk hebben genomen dat ik met zoo'n vreemd | |
[pagina 170]
| |
schepsel in z'n jachthuisje gekomen was. Want, dacht ik, dat je nu met my zoo familjaar omgaat, dat kàn - om den dukaat, weetje - maar... m'nheer Kopperlith woont op de keizersgracht. Dàt scheen ze niet eens te weten. Hoor eens, kinderen, wat opvoeding en fatsoen aangaat... geen land boven Holland, dat's maar zeker! Maar... binnen wàs ze! En ik durfde-n-'t bruggetje niet over, met haar satynen japon op den arm, en al de andere japonnen, en die fluweelen tasch, en haar schoentjes, en haar witte pruik. En daar stond ik! De menschen van de brug riepen: ‘dat is 't huisje van m'nheer Kopperlith, denk er om!’ Ja, dacht ik, daar denk ik wèl om, maar wat zal ik doen? Juist begon ik me te bezinnen om de policie te roepen, toen m'n dochter Geert kwam aanloopen, jelui Geertje-meu, weetje, die ook al dood is... Maar toen was ze-n-'n knappe jonge meid van zoowat achttien. En ze zei:
- Vader, laat 'r in òns huuske! Daar kan ze zich klaren.
Hieraan had ik ook wel gedacht, maar ik was bang voor de Direktie van de Jachthaven. 't Kon my m'n ontslag kosten als ik rare dingen deed. Want de heeren houden niet van vreemdigheid in de huisjes. Terwyl ik hierover zoo nadenk, krygt onze bruinvisch die me-n-al lang had staan wenken om haar kleeren, onze Geertje-meu in 't oog. Ze vliegt 't huisjen uit, pakt Geert by den arm, en loopt met 'r heen. Ik achterna met de plunje, dat begryp je! Onze Geert bracht haar by moeder, en ik dacht: in godsnaam! Ja, wat zou ik doen, niet waar? Maar... 'n rare dag wàs het! O, ik ben nog lang niet klaar! Weet jelui wat ik altyd zeg? Ik zeg altyd: niemand weet of z'n dag goed is, voor bedtyd! |
|