Ideën III

867.

Maar ik spreek op dit oogenblik niet van de zydelingsche gevolgen dezer opdringery. Ik vraag nu: welke zyn de rechtstreeksche rezultaten van ons dwangsysteem? Ze zyn nietig.

[p. 279]

Indien 't mogelyk ware alles opteschryven wat we te danken hebben aan de school, zouden we ons ergeren aan de geringe som zilverlingen, waarvoor 't genot en de nuttigheid van 't onafhankelyk waarnemen, aan ons jong gemoed ontfutseld werd.

Wie achtslaat op 't peil van algemeene, kennis, zou byna in verzoeking komen te gelooven dat onze jeugd zich steeds onbelemmerd had mogen overgeven aan 't bestudeeren van blauwvliegen. En de graad onzer geschiktheid tot waarnemen van wat de Natuur ter beschouwing aanbiedt, geeft recht tot den eisch dat we volleerd zouden wezen in persoonlyke tusschenwerpsels, bedryvende voegwoorden, of wat dies meer zy.

Maar noch 't een noch 't ander is het geval. De Natuur laat zich niet bespotten. Wie háár versmaadt, bereikt niets.