Volledige werken. Deel 23. Brieven en dokumenten uit de jaren 1884-1886

[maart 1886
Verschijning van La Restauration de la Royauté van A. von Daehne van Varick]

maart 1886

Het staatkundig essay La Restauration de la Royauté Légitime à Rome van A. von Daehne van Varick verschijnt in Parijs. (M.M.)

Multatuli ontvangt een present-exemplaar met op de titelpagina een opdracht van de schrijver:

[p. 572]

Aan Multatuli van den schryver Z.O.Z.

en op de verso-zijde:

Aan mijn Vriend den hooggeachten Multatuli (p. 96, n)

A. Daehne v Varick

Een fragment op blz. 96:

(....)

La passion de l'or a dévoré la gloire des Espagnes. Elle a terni la grandeur et l'énergie de la Hollande. Elle consume les entrailles de la vigoureuse Angleterre. Le régime colonial de ces trois puissances fut une malédiction, et sous peu il n'en restera peut-être autre chose qu'un souvenir, qu'un remords, qu'un titre d'opprobre dans l'histoire^1.. (....)

1. Un Néerlandais d'un génie admirable par son horreur de l'injustice, M. Douwes Dekker, dont les écrits ont été traduits dans plusieurs langues, s'est fait, sous le pseudonyme significatif ‘Multatuli’, le champion des opprimés de l'Insulinde. Déjà son prophétique flambeau jette sur l'heure présente de sinistres lueurs.

Vertaling

(Titel:) De Restauratie van het wettelijk Koningschap te Rome.

De hartstocht voor goud heeft de roem van de Spanjaarden vernietigd. Hij heeft de grootheid en de kracht van Nederland verzwakt. Hij verteert de ingewanden van het machtige Engeland. Het koloniaal bewind van deze drie machtige landen was een vloek en binnenkort zal er wellicht niets van overblijven dan een herinnering, een gevoel van berouw en een reden voor schaamte over de geschiedenis.^1.

1. Een Nederlander met een bewonderenswaardige aanleg voor afkeer van onrecht, de heer Douwes Dekker, wiens geschriften in verscheidene talen zijn vertaald, heeft zich, onder het veelbetekenend pseudoniem ‘Multatuli’, tot voorvechter gemaakt van de onderdrukten in Insulinde. Zijn profetische fakkel werpt op het huidig moment al een afschrikwekkend schijnsel.