Volledige werken. Deel 23. Brieven en dokumenten uit de jaren 1884-1886

[22 maart 1885
Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

22 maart 1885

Brief van Multatuli aan G.L. Funke. Dubbel velletje postpapier, geheel beschreven. (M.M.)

[p. 325]

Nieder Ingelheim 22 Maart 1885

beste Funke! De oorzaak van m'n spoedig afbreken gister, was dat de jongen (knechtje, bursch) z'n zondagsuitgang had en ik wilde hem niet laten wachten. We wonen nl. vry ver van de post, en 't is altyd 'n soort van uitrekening om de kommissies in 't dorp te regelen. Reeds eergisteravond was ik m'n brief aan U begonnen. Toen werd ik gestoord (we hebben logés) en gister weer. Dit gebeurt meer, door oorzaken^1. van uit- en inwendigen aard. Soms vergaat me (in ons huisje dat er door z'n afgelegenheid van 't ‘gewoel der wereld’ zoo rustig uitziet) hooren en zien. We hadden byv. in de laatste weken weer 'n agitatie van byzonderen aard. Verbeelje, we kregen bericht dat er 'n neef van Mimi was gestorven die schatryk moet geweest zyn. Hy had vrouw noch kinderen, en geen broers of zusters. Alzoo erven! Nu rekenden de medebelanghebbenden (voorgelicht door 'n notaris) wel uit dat elk Schepeltje^3. maar aanspraak had op 1/96 deel, maar de man was zóó ryk dat ieders aandeel toch zeker over de 10/m zou bedragen. Wy aan 't overleggen. (Gy kwaamt er by te pas!) Om ingeval van myn of onzen dood iets natelaten voor Woutertje, en ook om als ik sterf de italiaansche inmenging wat te breken - kortom, ik zou by U aangeklopt hebben om ons van dat geld (of ¾ er van) te ontlasten.

En... allerlei plannen! Mimi wou Algiers graag zien. Ik zou me vry maken van Robbers. Ik zou, ik zou... kyk we speelden de Perrette van Lafontaine^4..

Maar... er kon 'n testament zyn! (Tot nogtoe niet gevonden).

Maar... zyn rykdom kon minder groot zyn dan men meende? O neen. De vent schynt nòg meer bezeten te hebben dan men dacht. En toch... toch... toch de historie van Lafontaine's melkmeisje! Want zie, het deel dat elk der Schepeltjes zou toekomen was ⅙ van 't aandeel hunner (harer) moeder die met verschillende andere familieleden tot de naaste bloedverwanten behoorde en voor 1/16 zou opgekomen zyn als ze nog in leven geweest was. Maar... in dit geval is er geen ‘plaatsvervulling.’ De Schepels komen niet op

1. oorzaken: oorspr. stond er redenen.

3. Schepeltje: lid van de familie Hamminck Schepel.

4. Perrette van Lafontaine: hoofdpersoon uit een der fabels: een melkmeisje dat op weg naar de markt zo droomt van grote verdiensten, dat de kan van haar hoofd valt.

[p. 326]

voor hun overleden moeder! Alzoo die dooie neef was, wel bekeken, 'n dooie musch.

Dat ik zoo oneerbiedig over hem schryf heeft z'n gronden. 't Was 'n onhebbelyk être, 'n nuttelooze ellendeling. Enfin, 't was 'n malle val uit de koets.-

En zulk soort van dingen komen telkens voor, of althans iets dergelyks dat me bezig houdt, ontstemt, irriteert. Ik verbeeld me u wel 100 dingen te zeggen te hebben, en al zy 't nu niet zóó veel, toch is 't waar dat het leven vermoeiend vol kan zyn, vooral wanneer men zich alles (te veel?) aantrekt.

Zéér trek ik me aan, 't bericht van uw onwel zyn! Ja, dit was de hoofdindruk dien Uw brief op me maakte. En beste hartelyke kerel, uw toon is treurig, moedeloos. In U wil dit wat zeggen! Gy zoo flink en sterk altyd. Ik ben er zeer bedroefd over.

Had ik 't eer geweten - neen! Wat had het geholpen of ik U gewaarschuwd had tegen chinine! Ik zeg U dat dit gif - wat baat het nu. Wie dáármee begint komt nooit van koortsen af. Chinine verdryft een^2. koorts, maar veroorzaakt koortsen. Hoe ge 't nu moet aanleggen om van dat verderfelyk middel aftekomen, weet ik niet. Het kàn zyn dat ge 't gebruik niet op-eens moogt opgeven, maar ik houd het voor zeker dat 'n geleidelyke afwenning gewenscht is. M'n oordeel over de thans regeerende ‘school’ onder de geneeskundigen begint hier en daar ingang te vinden, en jongelieden hebben kans de zegepraal daarvan te beleven.

Ja, ik ben zeer bedroefd over uw toestand. Als gy u neergeslagen voelt moet er 'n geldige oorzaak voor zyn. Gy noemt nog geen dag van vertrek, en ik zal dus nog wel nader van U hooren. Wilt ge U de moeite geven my eens zoo nauwkeurig mogelyk de geschiedenis van uw onwel zyn te vertellen? Och, had ik U mogen waarschuwen tegen de eerste chinine tegen 't eerste koortsje! Ja, asjeblieft, schryf me over 't ontstaan en den voortgang der ziekte. Hoeveel chinine gebruikt ge in den laatsten tyd...

(Weer gestoord! Ik schryf weer.)

Hartelyk gegroet beste Funke!

Uw vriend

DD

Zou 't hier niet goed voor U zyn? De lucht is zeer zeer gezond. Beter dan in Wbaden. Maar... met chinine geneest ge nergens! Dat 's onmogelyk!

2. een koorts: oorspr. stond er de koorts.