Volledige werken. Deel 20. Brieven en dokumenten uit de jaren 1879-1880

[p. 473]

[14 juli 1880
Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

14 juli 1880

Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch. Dubbel velletje postpapier, geheel beschreven. (M.M.)

Geisenheim 14 Juli 1880 beste V.d.B! Nog even over myzelf en dan niet meer. Wat ik reeds voor vele jaren had moeten doen, is heden geschied. Ik verzocht de h.h. Van der Hoeven & Buys te Rotterdam een annonce te plaatsen waarin ik alle verantwoordelykheid voor de handelingen van myn zoon van my afwerp. Dit schynt voor Holland niet meer noodig, maar toch doe ik 't nu 1^o om 'n eind te maken aan den vloed van klaagbrieven waarmede ik overstroomd word, 2^o om een exempl. van de courant waarin die waarschuwing staat, aan den holl. consul te Londen te zenden. Ik gis namelyk dat hy naar Engeland gegaan is, en trachten zal daar dupes te maken onder de hollanders. Sedert jaren doet hy zich by vyanden van my voor als 'n door my verwaarloosde zoon. By aanhangers of vrienden van my keert hy 't blaadje om, doch in beide gevallen bedriegt hy de menschen die zich met hem inlaten. Dit moet uit zyn! Ik had het vroeger moeten doen, doch ge begrypt dat zoo'n maatregel pyn veroorzaakt, en dat men daartoe niet dan langer geperst overgaat. Na m'n laatsten brief van myn dochter kan ik ook dat kind nu beschouwen als verloren. De smart dáárover is nu zwaarder te dragen dan de grief over Eduards gedrag. Sedert vele jaren wist ik dat hy reddeloos verloren was. Maar altyd had ik gehoopt Nonni terugtekrygen. Zy is lief en goed. En 't zou gelukt zyn als niet die

[p. 474]

verloving met D^r Bassani haar volkomen van my vervreemd had. Over Eduard gevoel ik slechts verontwaardiging en woede. Dat hy by dat alles ook dom is, en als 'n krankzinnige handelt, verandert den toestand niet. Hy is tot alles in staat! Ik zou hem niet in huis durven nemen. By de minste ongesteldheid van vrouw of kind zou de gedachte aan mogelyke vergiftiging terstond in my opkomen. De heer V.D. Hoeven te Rotterdam die hem nu heeft leeren kennen, moet toestemmen dat ik hierin juist oordeel. Wat ik sedert 10, 12 jaar door dien jongen geleden heb, is niet te beschryven, en de gevolgen blyven! -

In Uw brief staat: ‘sedert wy elkander 4 Maart hier ontmoetten, hoorde ik niets van U.’ Wáár en gegrond is de (aan-)klacht. Zeker zoudt gy en onze beste Iterson wèl van my gehoord hebben als ge in nood waart geweest en ik U had kunnen helpen. Maar de vermoeiende preoccupatie waarin ik leef maakt me zoo stom. Meen toch daarom niet dat ik koud ben of onverschillig omtrent uwe aangelegenheden.

Kan een abces in den rug 't gevolg van typhus zyn? Ik heb zeer weinig vertrouwen in de heeren van de fakulteit, en zou U staaltjes van hun onkunde kunnen meededen die de haren doen te berge ryzen. Het geval-zelf van Uw zoon is weer 'n bydrage. Nadat de medicatie ophield is de beterschap begonnen. Ja, Munster a/S^1. ken ik. Dicht daarby ligt het (stam?) slot van Franz von Sickinghen^2.. 't Is nu 'n àl te moderne ploertig-riddermatige restaurant. Sic transit gloria mundi^3.. Waar ik hier zit heb ik 't gezicht op den Johannisberg, thans Metternich^4. behoorende. Ook dàt huis (‘Schloss’ noemen zy 't, maar 't lykt weinig op 'n kasteel) ook dàt heeft al veel beleefd. Over weinig dagen, hoop ik, zult ge 't uit m'n venster zien. De wandeling er heen (¾ uur, denk ik,) is nauwelyks de moeite waard. -

Ge zult ons huisje aardig vinden. Maak dat ik weet wanneer ge komt dan haal ik U òf hier òf te Rudesheim van den trein. Ik schreef u reeds dat veel treinen niet stoppen te Geisenheim. In dat geval moet men te Rudesheim aussteigen^5. en 'n trein afwachten die wèl te Geisenheim stopt, of van Rudesheim p^r as naar G. gaan. Mocht het U niet schikken my te prevenieeren, laat U dan te Geisenheim aanwyzen:

1. Münster a/S: Münster am Stein.

2. von Sickingen: Frans von Sickingen (1481-1523), duits ridder, die binnen het Rijk tal van sektarische oorlogen voerde. Stamslot: de Ebernburg bij Kreuznach.

3. Sic transit gloria mundi: zo gaat de roem van de wereld voorbij, (lat.)

4. Metternich: oud duits adellijk geslacht, sedert 1803 Reichsfürsten, met bezittingen in Bohemen, Moravië, aan de Rijn (Johannisberg o.a.) en aan de Bodensee.

5. aussteigen: uitstappen (du.)

[p. 475]

das Haus ganz am Ende der Webergasse, wo früher herr Obrist von Untzer gewohnt, der jetzt in Amerika ist.^6.

Of laat U aan 't stationnetje door een der spoormannen den weg wyzen of iemand meegeven. Aan de spoor kennen ze myn naam wèl, en de straatmenschen misschien niet. Geisenheim is 'n miserabel nest, en toch is de weg van de station naar myn huis niet makkelyk te vinden. -

De oorzaak waarom ik niet vroeger een Vorstenschooltje zond, staat al weer in verband met m'n tegenzin in schryven. Ook myn besten nobelen Funke had en heb ik verwaarloosd. Dat drukte my en ik wou hem geen verzoek doen. Eerst voor 5 dagen heb ik dat doorgebeten, en hy zendt me terstond 'n heel pak, zoodat ik heden een Vorstenschool en Bloemlezing aan Uw adres op de post doe. (Duitsche pakketpost, Holl. v. Gend & Loos.) Misschien zend ik de boekjes afzonderlyk om zeker gewicht niet te boven te gaan, en (meen ik) daardoor 't openen aan de grens te voorkomen.

Nu, kom spoedig hier. Gy zult met open armen ontvangen worden. Reken er s.v.p. in uw reisarrangementen op dat we behoorlyk ruimte hebben voor logeeren, ook voor uw zoon. Alles zeer modest maar voor vriendelyk oordeelende gasten voldoende. En ik ben bly dat ge myn vrouw zult leeren kennen!

Wees intusschen hartelyk gegroet van

Uw liefh. DouwesDekker

gewone post is toch beter. Dat openen aan de grens, of de risque dat ze 't doen, is 'n vervloekt werk. Schoon 't inschriftje zeer kleurloos is, kòn 't echter zyn dat ge de^7. twee pakjes gaarne rechtstreeks van den besteller aannaamt. Ze volgen morgen met gelyke gelegenheid als deze vandaag.

6. das Haus enz.: het huis helemaal aan het eind van de Weberstraat waar vroeger de heer O. von U. gewoond heeft die nu in Amerika is. (In duitse schrijfletters)

7. de: oorspr. stond er het.