Volledige werken. Deel 19. Brieven en dokumenten uit de jaren 1878-1879

[11 april 1878
Ingezonden Stuk in de Bredasche Courant]

11 april 1878

Ingezonden Stuk in de Bredasche Courant, no. 29. (M.M.)

[p. 458]

Ingezonden stukken.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)

Aan de Redactie der Bredasche Courant.

‘Een vijand van fetichisme’,^1. wien het om waarheid te doen is, vestigt de aandacht van 't Multatuli aanbiddende publiek op de beoordeeling van E.D.D., ‘gezegd Multatuli’, voorkomende in De Levensbode,^2. 10de deel, 1ste stuk, en hoopt, dat ‘deze merkwaardige beschouwingen’ den lezer tot gids mogen strekken.

Merkwaardig inderdaad is die kritiek. Ze is nog meer. - Ze is nuttig, vermakelijk en bedroevend tevens.

Nuttig, niet alleen als goudmijn voor cacographische^5. oefeningen, maar vooral, wijl zij ons den maatstaf voor de ontwikkeling en belezenheid van vele be- en veroordeelaars in handen geeft, die in weerwil van hunne voorname houding telkens aan zekere lui met lange messen herinneren. - Vermakelijk, 1^o. wegens hare holle phraseologie, die van weinig onpartijdige studie, maar van verbazend veel pedanterie getuigt, en 2^o. wegens de geestigheden, die de schrijver - schijnbaar kampioen voor zedelijkheid, recht en waarheid - ten koste van zijn arm slachtoffer (!) met tragi-komische blufferigheid debiteert.

Bedroevend eindelijk, 1^o. omdat zij 't merk van drieste kwaadwilligheid draagt, en 2^o. dezen of genen onnadenkende of bevooroordeelde zou kunnen verleiden tot lof en berisping, waar ze 't allerminst te pas komen.

't Is hier de plaats niet, meer tot bijzonderheden af te dalen. Bovendien moet men Don Quichot zijn om tegen windmolens te gaan schermen. Ook heeft de heer H. de Raaf in 't Schoolblad van 1 Jan 1878^3. op afdoende en ridderlijke wijze zijne geringschatting van 't Geschreibsel des heeren P.R.... d uitgesproken, dien hij niet schroomt met een ‘echten mouchard’ te vergelijken, ‘die enkele woorden opvischt, welke hem dienstig voorkomen, om eigen vonnis te rechtvaardigen en dat van anderen uit te lokken.’

't Mag niemand na grondige kennisname van die would-be kritiek verwonderen, dat de schrijver er van zich achter initialen

1. Zie bij 7 april 1878.

2. Zie V.W. XVIII, blz. 748 e.v.

5. cacografie: vuilschrijverij.

3. Zie bij 1 januari 1878.

[p. 459]

verschuilt (Ideeën 998);^4. maar bevreemden moet het alleszins, dat dr. Van Vloten niet geaarzeld heeft, dat onedele stuk in zijn Levensbode op te nemen, daar dit een tijdschrift is, ‘waarmede men voor den dag kan komen’. (B. Huet, Nieuwe Litter. Fant. I, p. 191).

De reden, M. de R., die mij de pen heeft doen opvatten, is eensdeels de vrees, door sommigen voor een aanblaffer van Multatuli, voor een geestverwant of wel - de Hemel beware ons! - voor een bewonderaar van den heer P.R.... d. en zijner handen werk te worden aangezien, - anderdeels, dat de aanbeveling van de bewuste kritiek door goedgeloovigen als ernstig gemeend mocht worden beschouwd. De ontevredenheid, die des heeren P.R.... d product bij mij heeft opgewekt, ontspruit o.a. uit de diepgevoelde overtuiging, dat eene ongemotiveerde vereering in elk opzicht verre te verkiezen is boven eene ongemotiveerde verguizing, uit de volkomen instemming met De Genestet's Leekedichtje over 't ‘Autoriteits-ongeloof.’

Breda, 8 April 1878.

J. Leopold Hz.

Aan deze regelen eene plaats gevende, merken wij tevens op, dat in het stuk, onderteekend ‘Een vijand van fetichisme’, en opgenomen in het vorig n^o., tot ons leedwezen eene zeer hinderlijke drukfout is ingeslopen. Er staat namelijk: die enz. waarheid leiden kan. Dit moet natuurlyk wezen: die enz. tot waarheid leiden kan.

De Redactie.

4. Zie V.W. VI, blz. 257.