Volledige werken. Deel 17. Brieven en dokumenten uit de jaren 1874-1875

[2 april 1875
Mina Krüseman te Antwerpen]

*2 april 1875

Mina Krüseman draagt te Antwerpen haar Kunst en kritiek voor, met het onderstaande als ‘voorwoordje’. (Leven III, blz. 66.)

Dit voorwoordje heb ik hem (D.D.) natuurlijk terstond gezonden. (Idem, voetnoot)

Vgl. ook blz. 739.

Mijn eerste optreden in Antwerpen gaat gepaard met vele moeielijkheden, waarvan zeker de grootste is dat ik beloofd heb te zullen spreken over Multatuli's Vorstenschool.

Wie ooit met algeheele toewijding gestreden heeft voor het meesterstuk van een doodvijand, zal begrijpen hoe zwaar de taak is welke ik mij zelve opgelegd heb en die ik volbrengen zal, zoo niet mét den schrijver, dan zónder hem, ja zelfs, nu 't zóó wezen moet, tégen hem.

De Vorstenschool is een litterarisch meesterstuk, zoo als wij er in onze taal op 't oogenblik geen tweede bezitten en, welke fouten er ook als dramatisch product in wezen mogen, de taal is zoo schoon en de strekking is zoo nuttig, dat men den genialen schrijver gerust een enkel tooneelzondetje vergeven mag, ter wille van 't vele schoone dat hij ons te genieten geeft en dat in alle opzichten populariteit verdient.

De grootste vijand van dit meesterstuk is dan ook niet het Publiek, dat avond aan avond én den auteur én de tooneelspelers met

[p. 598]

eerbewijzen overlaadt, noch de pers, die machteloos is tegenover zoo veel toejuiching, neen, het is de schrijver zelf, die als Douwes Dekker vergeet, wat hij aan Multatuli verschuldigd is.

De man schimpt zelf op zijn werk en op de tooneelisten die het vertolken, op mij vooral, zeker omdat ik er 't meest voor gestreden heb en de ondankbaarste rol op mij genomen heb... neen, daarom niet, maar omdat...

Neen, ik zal niet zeggen, waarom, want

‘La vie privée doit être murée’

heeft Multatuli eenige dagen geleden te Delft gezegd, alwaar hij een lezing hield over zich zelven.

‘La vie privée doit être murée.’

Misschien zou deze fraze, gebezigd door een ander, nog te verontschuldigen zijn geweest, maar uitgesproken door den geniaalsten man van Nederland, door hem die zich een voorganger noemt, een leider, ja zelfs een Christus...?

(....)

Ik ben maar een vrouw, maar ik zou mij schamen als er één dag in mijn verleden was, waarop ik de smeekbede van Multatuli toe moest passen:

‘La vie privée doit être murée.’

Neen, la vie privée van een groot man moet groot zijn als zijn werk. De man die openlijk strijdt voor waarheid, heeft het recht niet zijn eigen leven tot een leugen te maken en zich dan weg te schuilen achter de fraze: ‘La vie privée doit être murée.’

Welnu, qu'elle soit murée. Ik zal aan zijn verlangen voldoen en Douwes Dekker met stilzwijgen voorbijgaan om straks nog even stil te staan bij 't meesterstuk van Multatuli.