Volledige werken. Deel 17. Brieven en dokumenten uit de jaren 1874-1875

[24 november 1874
Artikel van J. van Vloten in Het Schoolblad]

24 november 1874

Artikel van J. van Vloten in Het Schoolblad, Derde jaargang, nr. 50. (U.B. Amsterdam; fotokopie M.M.) Fragment.

Het artikel richt zich tegen eerdere artikelen van Cosijn en Verwijs, en tegen ‘den leidschen spellingswijze’ - M. de Vries - om plotseling te eindigen met een alinea tegen Multatuli.

Evenmin als geen nederlandsch kind noch mensch ter wereld er aan twijfelt, of de e in ezel wordt scherp uitgesproken, al wordt ze als de stomme e van gezel en gerel geschreven; evenmin is 't ook voor ieder noodig, een taalgeleerd inzicht in de gronden te hebben, waarom het eene woord met e of o, het ander met ee of oo gespeld wordt. Men leert dat werktuigelijk op school aan, om het

[p. 128]

voor zijn gansche leven te weten. Doch het is wel wenschelijk, de woorden, hun vorming in aanmerking genomen, zooveel mogelijk van hun onderscheiden karakter en afkomst in hun spelling te doen blijken, gelijk dat maar ten deele in de Vrieziaansche spelling geschiedt.

Wat, ten slotte, de affectatie - want anders kan men 't niet noemen - van den vertoonzieken Multatuli betreft, om mens en zeit-i te schrijven; zij zou alleen een anderen naam dan dezen verdienen, wanneer de man dit beginsel niet op een paar woorden, maar doorgaande had toegepast. Dan kon men over de al of niet juistheid er van redeneeren, doch zou tevens weldra ook de onmogelijkheid der volledige toepassing blijken; thans is het niet meer dan een gril, om zich door een wansmakelijk vertoon van eigenaardig, maar ondoordacht, taalbegrip te onderscheiden.^*

Vermeenende hiermeê aan uw beleefd verzoek, zooveel de tijd mij toeliet, voldaan te hebben, verblijve, na groete, steeds

van harte de uwe

v. Vl.

Bl. 11 Nov. 1874.

* Niet minder onbekookt is zijn, thans ook door Stella Oristorio, geboren Kruseman, nageaapte manier, om alle ij's door y's te verdringen, in plaats van zich behoorlijk van beider onderscheiden aard en herkomst rekenschap te geven.