Volledige werken. Deel 15. Brieven en dokumenten uit de jaren 1872-1873

[10 september 1872
Brief van Multatuli aan Funke]

10 september 1872

Brief van Multatuli aan G.L. Funke. Dubbel en enkel velletje postpapier, geheel beschreven. (M.M.)

De namen, in andere hand achter de adressen toegevoegd, betreffen de tussenpersonen voor de verzending.

de annonce: zie 18 september.

W.v.E.: Werdmüller von Elgg, de bediende van Funke die Multatuli een pakje had gebracht.

tant bien que mal: zo goed en zo kwaad als het gaat (fr.)

Wiesbaden 10 Sept^r 1872

Waarde Funke, ik ben druk aan 't werk, en stelde de beantwoording van uwen laatsten uit, omdat ge toch te Londen waart.

Eigenlyk moest ik u niets anders zenden dan kopie. Ik heb wel, maar ze bevalt me niet. Ik werk alles wel zesmaal over, tot het knoeierige toe, dit moet ik erkennen. Niemand zal ooit begrypen wat me m'n werk kost. De hoofdoorzaak is, dat m'n gedachten elders bezig zyn. Ik bén geen schryver.-

Intusschen is 't noodig, andere zaken af te doen. Hierby de annonce die ik u vriendelyk verzoek te doen plaatsen in de bladen die gy goedvindt.

De reden dat ik met dat ding zoo draalde, is de vrees dat het daarmee niet uit is. Het papier is geduldig. Niets belet de M. Comm. iéts te repliceren, wat dan ook! En al raakt dit dan kant noch wal, dan moet ik weer iets doen, ophelderen, pleiten, oude zaken ophalen die me 'n rilling op 't lyfjagen! Zulke dingen kunnen my, door 't bederven van m'n stemming, te staan komen op maanden werkeloosheid. Het zyn entr'actes van dien aard, die byv. U moeten doen denken, dat ik toch eigenlyk weinig voortbreng. Eigenlyk moest ik van v. Lennep, Werth^m. Plettenberg &c &c &c, honorarium ontvangen voor al de vellen druks die ik door hun schuld, niet geschreven heb!-

Plettenberg is langen tyd hier geweest. Misschien is-i er nog. Voor vele weken vraagde hy my, in een briefje, te spreken. Ik bestelde hem,

[p. 334]

na wat weifelen, op zeker uur. Hy kwam niet, doch verantwoordde zich. (Een neef die te ffort ziek lag, liet hem roepen. P. zond me de telegram.) Daarop hoorde ik langen tyd niets van hem. Eindelyk klopte hy weer aan, maar ik antwoordde ditmaal: neen! En daarby is 't gebleven.

Of hy nog hier is, weet ik niet. Ik zie of spreek niemand, en kom nergens dan op m'n Adolfshöhe.-

Ik ben nu aan 't werk, en hoop dit te blyven. Vandaar m'n tegenzin in alle andere bemoeienis. Er zyn maar zeer weinig aanrakingen die me geen pyn doen. By 'n zieke noemt men dat ‘doorgelegen.’-

In den Herdruk zult ge gezien hebben, dat ik uwen wenk over die noot (get. G.L.F.) ter-harte nam. Ik zie in, dat uw oordeel over zulke dingen meer kans heeft op juistheid dan 't myne. Dat gebeurt meer. - Ja, ik broei op m'n drama. Maar neem 't nog niet aan, als afspraak. Wél dat we den heelen Vⁿ bundel aan Woutertje wyden. Dat 's gezegd. - Het door Mimi vertaalde stuk heet: ‘Cesare Cesarini, herinneringen van een dansmeester.’ Maar by Fanny L. is dit slechts de ondertitel van een bundel verhalen: ‘Villa Reunione.’-

O zeker, zy en ik begrypen, dat gy moet te-rade gaan met uw budget. Het zou noch haar noch my verwonderen, dat ge in 't geheel niets kondet afzonderen, daar toch alle functien bezet zyn. Haar doel is: iets te werken, iets voorttebrengen. Misschien ook zich voortebereiden, iets te verdienen als ik dood ben. Ze is zeer werkzaam. Ze kookt (harde boonen, byv.) wascht, naait, doet boodschappen, den ganschen dag, en in de snipperuren ‘kuischt’ ze haar vertaling, zooals de Vlamingen zeggen zouden. 't Hollandsch zal goed zyn, daar ben ik zeker van. Kunt ge iets voor haar afzonderen, zonder boven uw kracht - en dus buiten uw pligt - te gaan, doe het dan. 't Zou haar moed geven. Maar juist daarom: ga niet boven de werkelyke waarde van 't geleverde. Over 2 dagen zal ik 't u zenden. Denk dan nog niet dat het kopie voor de Ideën is.-

Ik begryp niets van v. Helden. Ik houd veel van hem. Maar... hy moet toch werken, dunkt me.-

Ik ben zoo vry, u 't lystje te zenden der present-exemplaren van bruid d.b. en IV bundel Ideën.

En s.v.p. aan ‘de Taal is gansch het Volk’ ook nog: bundel III. Dit namelyk was verzuimd, en ik vond onlangs in m'n koffer dat ik ‘Correspond.’ of ‘eere-’ lid van die Maatschappy ben. Ik wist het

[p. 335]

niet. Daar ik nu ook Exx. van alles van ‘Crombrugghe's Genoots.’ zend (ook te Gent) is dit wat stuitend.

Als ik te veel vraag, debiteer me dan. Ik zal 't zeer goed vinden, en begryp dat men in ‘zaken’ stipt moet zyn. Dit geldt ook voor bestellingen die ik doe. 't Is myn eigen belang dat ge ‘solide’ te-werk gaat. Wilt ge op de present-Exempll. laten zetten:

Pres. Exempl. v.d. schryver.

Wees van ons beiden hartelyk gegroet, en geloof my

t.a.v.

DD.

Verzoek den heer W.v.E. niet boos op my te zyn. Het spyt me zoo. Hy moet me voor heel lomp houden.-

Het zenden aan die heeren in Belgie, geschiedt gedeeltelyk in 't belang der zaak.-

Roorda's adres vraag ik heden.-

Huisman is de gewezen uitgever van de gewezen... Toekomst. Het zou hem zeer hard zyn geen Ex. te ontvangen.-

En... ik ben byna beschaamd iemand optegeven wiens adres aan Asmodee moet gevraagd worden (Buys). Maar ik zond hem vroeger myn werken, en hy heeft geen geld ze te koopen. Bovendien, hy is de eenige die zich nu-en-dan verwaardigt my te noemen. Dat is iets... in Holland!-

Wilt ge na de verschyning van V.S. me goed op de hoogte van wat er over gezegd wordt? Van m'n IIIⁿ bundel heb ik byna niets gehoord. In den modder gesmoord!

Ook daarom is 't nu goed V.S. naar Belgie te zenden, omdat men 't daar waarschynlyk, tant bien que mal, spelen zal. Dan moet men 't in Holland ook doen, en men is genoodzaakt my te noemen, dat al veel is.-

Feringa en Schook (schoon Dr & Mr) hebben geen geld om m'n werken te koopen. En ze zyn trouwe verdedigers.-

In allen geval, als ik onbescheiden ben, debiteer me. Ik zal 't zeer goed vinden.

Present Exemplaren Bruid d.b. en IV bundel Ideën

den Heer J. de Geyter, te Antwerpen. (Scheefhals)

den Heer Max Rooses, te Gent (Rhoggé)

den Heer J. Vuylsteke, te Gent (Rhoggé)

[p. 336]

den Heer Hoogl. Heremans, te Gent (Rhoggé)

den Heer Aug. van der Ghinst, te Brugge (Rhoggé)

den Heer S.E.W. Roorda van Eysinga, (adres volgt later. Hy verhuist naar Zwitserland.) per post

den Heer A. Buys, te Amsterdam. (ik kan waarlyk z'n adres niet opgeven. Laat het s.v.p. vragen aan 't bureau Asmodee)

den Heer H.H. Huisman, Amsterdam. adres bakkerstraat, boven...??

den Heer Ferdinand Jongen, by den Heer Coolen, weendstraat n^o 29 Rotterdam. (Nygh en v. Ditmar)

Aan de Rederykerskamer Gysbert Japickx, te Sneek (via Druk. Bleeker)

Aan het Studenten-dispuut Vrye-Studie te Delft. (Waltman)

Aan Crombrugghe's Genootschap, te Gent (Rogghé)

Aan het Studenten-Genootschap παντα νοητα te Utrecht. (Beijers)

Aan de Maatschappy ‘de taal is gans het Volk’ te Gent. (Rogghé) N.B. aan dit adres ook s.v.p. de III bundel, 't geen ik vroeger verzuimde.

Aan den schryver der stukken, getiteld: ‘Het Nederlandsch Toneel’ in de N. Rott. Courant. adres: de Heeren Nygh en Ditmar te Rotterdam.

Den Heer Dr. F. Feringa, oosterstraat Groningen.     P. Noordhoff

Den Heer Mr. W.F. Schook, Balk/Friesland     via Druk. Bleeker