Volledige werken. Deel 15. Brieven en dokumenten uit de jaren 1872-1873

[p. 55]

[26 januari 1872
Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

26 januari 1872

Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli. Dubbel velletje postpapier, tot bovenaan blz. 4 beschreven. (M.M.)

Bertillon: Adolphe Bertillon (1821-1883), frans arts en statisticus.

die Elmineezen: de nederlandse kolonie Elmina aan de Goudkust, in 1594 en 1637 veroverd, werd 1872 aan Engeland overgedragen, waarna Nederland de vrije hand kreeg op Sumatra benoorden de evenaar.

Lord Clive: de engelse generaal en staatsman Robert Clive (1725-1774), grondlegger van de britse macht in India.

Herschel II: Sir John Frederick William Herschel (1792-1871), engels astronoom.

torpor: verlamming, verslapping (lat.)

Br., 26/1 72

Waarde Dekker! Een paar dagen na de verzending van mijn' vorigen brief ontving ik de Grundzüge enz. Vriendelijk dank! Zeg maar, wanneer Gij het boek terug wilt hebben. Ik heb er nog niet genoeg van gelezen om U te mogen tegenspreken, maar wat ik er van las doet mij verwonderd zijn, dat gij den schrijver uwe hand zoudt weigeren. Gij zijt toch de laatste om u tegen iemand te doen innemen door het ongewone van zijne beweringen. De man schijnt overtuigd en welmeenend. En ‘pudeur’ verlang ik in zulk een boek evenmin als in een tijdschrift over verloskunde. Nu ik ben zeer verlangend naar 't geen gij er in 't openbaar van zeggen zult. In 't Fransch is 't werk ook reeds vertaald. Onze preutschheid zal het wel den toegang tot ons land afsluiten.

Dewijl ik in een' vorigen brief aan De Locomotief omtrent uw oordeel over Lion (Mill. Stud.) gezegd had, dat al zeer weinigen dit beamen zouden, heb ik gemeend in een volgenden de bepleiting van uwe meening te moeten reproduceeren, zonder echter U te noemen. Ik heb een' vriend sprekende ingevoerd, die aldus begint: ‘Gelijk Multatuli veracht ik L. geen grein meer dan’ enz. Het zal mij wel niet mooglijk geweest zijn u voor oplettende lezers te verbergen, maar Gij stopt toch ook uwe meening niet onder stoelen en banken.

Wat ge van Pahud zegt, is zeer waar, maar hij had ééne zeldzame eigenschap: hij was niet partijziek. Hij benoemde mij tot spoorwegingen^r, ‘in 't belang der zaak’ (op voordracht van Stieltjes), ofschoon ik heftig tegen hem geschreven had. Thorbecke daarentegen noem-

[p. 56]

de, in weerwil van zijne achting voor Stieltjes' bekwaamheden, hem, in zijne afwezigheid, in de Kamer een ‘zoogenaamd deskundige’, omdat hij van Rochussen de zending naar Java had aangenomen! Plettenberg blijft besluiteloos. Onmiddellijk deed ik hem 't voorloopig antwoord van v d Linde en Feringa kennen, maar hij heeft zich nog niet rechtstreeks tot deze heeren gewend. 't Zou treurig zijn, zoo die geest altijd in de courant bleef heerschen. Zoo 't niet tegen uwe overtuiging aandruischt, beweeg hem dan, mondeling of schriftelijk, mij meer verantwoordelijkheid en honorarium dan van een Belgisch corresp^t. in dat Weekbl. toe te kennen, b. v mij ook te belasten met het ‘Wekelijksch overzicht’. en andere bepaalde onderwerpen. Als ik meer aansprakelijk was voor 't orgaan, zou ik er natuurlijk nog meer hart voor hebben. Wat is hijzelf? Gérant? Hij schijnt niet noodig te hebben om 't geld een baantje bij eene courant te bekleeden. En ik begin minder sanguinische verwachtingen te koesteren omtrent het schitterende van de door Loudon te schenken voldoening - Heeft 't Weekbl. een' ‘hoofdredacteur?’ Nu ik de Locomotief heb opgezegd (al de Europ. medewerkers, minus M^r van H., zijn met Nieuwejaar vervangen!!), moet er wat in de plaats komen, dat mij in staat stelt te Brussel te blijven. Nu, als Ge meent, dat ik bij 't blad wat goeds kan doen, zult Ge wel warm pleiten.

Zijt van ons drieën vriendelijk gegroet met een hand

Uw vriend

RvE

Gij deeldet mij mede eene lofrede op 't huwelijk te hebben geschreven. Volgens de statistische becijferingen van Bertillon is de sterfte onder de célibataires het dubbel of 1½ maal die der echtgenooten, de criminaliteit, verstandsverbijstering en zelfmoord ook het dubbel. - Wat misdadige verkoop van die Elmineezen! Lord Clive zeî, dat men nooit traktaten moest sluiten dan met de hand aan 't gevest van den degen. Wij doen 't met den hoed in de hand. Die kwâjongen van een Thiers! En die Gamin moet aanblijven faute de mieux! Dat teekent den toestand. Adieu!

Hebt Gij ons studenten-Weekblad gelezen? De geheele jaargang misselijk.

Herschel II nam waar, dat wij ons met ‘torpor’ voortplanten. Vergelijk Amsterdam met Berlijn. - Vale. Het Nieuw Kerkelijk Weekblad (modern) laakt vooral in D^r Kroner: ‘de propaganda van het atheïsme’, dus omdat hij Zijne kinderen geen nonnen laat worden!