Volledige werken. Deel 12. Brieven en dokumenten uit de jaren 1867-1868

[p. 11]

Nota

[p. 13]

Bij verwijzing naar de uitgaven waaraan enige tekst moest worden ontleend, is gebruik gemaakt van de volgende korte aanduidingen:

Brieven viii: Brieven van Multatuli. Bydragen tot de kennis van zyn leven. Gerangschikt en toegelicht door Mevr. Douwes Dekker, Geb. Hamminck Schepel. Multatuli-Busken Huet 1867. - Amsterdam W. Versluys, 1893.

Brieven WB viii: Multatuli. Brieven. Bydragen tot de Kennis van zyn Leven gerangschikt en toegelicht door M. Douwes Dekker-Hamminck Schepel. Tweede herziene uitgaaf. Achtste deel, 1912. Uitgegeven door de Maatschappij voor goede en goedkoope Lectuur. Amsterdam. (= Wereldbibliotheek).

Pée Multatuliana: Bij de vijftigste verjaring van Dekkers dood. Overdruk uit ‘De Vlaamsche Gids’, 25e Jaargang No. 5, Februari 1937.

Pée Tine: Brieven van Mevrouw E.H. Douwes Dekker-Van Wijnbergen aan Mejuffrouw Stéphanie Etzerodt, later Mevrouw Omboni. Met een schrijven van de laatste en enkele aanteekeningen uitgegeven door Dr. Julius Pée. 's-Gravenhage Martinus Nijhoff 1895.

In al deze gevallen waarin geen vergelijking met de autografen mogelijk was, is de datering voorzien van een asterisk.

De Kopieboeken met de uitgaande tekst van R.C. d'Ablaing van Giessenburg, zowel inzake zijn buitenlandse boekhandel als zijn uitgeverij onder de firmanaam R.C. Meijer, werden als bron beschouwd en de teksten daaraan ontleend zijn dus zonder sterretje afgedrukt, hoewel het hier afschriften betreft die niet altijd door d'Ablaing zelf maar vaak door bedienden zijn vervaardigd.

De delen 3 en 4 omvatten de perioden van 26 maart 1864 tot en met 2 september 1868; en van 15 maart 1866 tot en met 12 maart 1867. Vooral in de franse teksten zitten veel fouten; maar liever word ik van slordigheid verdacht, dan verplicht telkens sic te drukken.

[p. 14]

De aandacht wordt voorts gevestigd op de volgende punten:

Mimi: aanduiding van Maria Frederika Cornelia Hamminck Schepel, van 1875 af de tweede echtgenote van Eduard Douwes Dekker.

Multatuli: aanduiding van Eduard Douwes Dekker.

Stéphanie: aanduiding van Tine's vriendin Stéphanie Omboni-Etzerodt.

Tine: aanduiding van Everdina Huberta Douwes Dekker-van Wijnbergen, de eerste echtgenote van Eduard Douwes Dekker, overleden 1874.

A.M.V.C.: Archief en Museum van het Vlaamse Cultuurleven, Antwerpen.

I.I.S.G.: Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, Amsterdam.

K.B.: Koninklijke Bibliotheek, 's-Gravenhage.

L.M.: Letterkundig Museum en Documentatiecentrum, 's-Gravenhage.

M.M.: Multatuli-Museum, Korsjespoortsteeg 20, Amsterdam.

U.B. Universiteitsbibliotheek; met vermelding van de plaats.

V.W.: Volledige werken van Multatuli (Amsterdam 1950 etc.); met vermelding van het deel.

Typografie: in de teksten is niet gepoogd het origineel met typografische middelen na te bootsen. De tekst is diplomatisch afgedrukt, met dien verstande dat bij de punten iedere reeks is weergegeven door een drietal, en bij de streepjes iedere reeks door een tweetal. Indien een punt aan het einde van een zin, dus bijv. vóor een nieuwe hoofdletter, ontbreekt, is deze stilzwijgend toegevoegd. In Multatuli's brieven wordt steeds y gedrukt ofschoon er in de handschriften soms en in de door anderen gedrukte teksten dikwijls een ij staat.

Wanneer gebruik is gemaakt van een authentieke tekst, wordt geen enkele eerdere publikatie vermeld.