Volledige werken. Deel 11. Brieven en dokumenten uit de jaren 1862-1866

[p. 13]

Nota

[p. 14]

Bij verwijzing naar de uitgaven waaraan enige tekst moest worden ontleend, is gebruik gemaakt van de volgende korte aanduidingen:

Brieven VI: Brieven van Multatuli. Bydragen tot de kennis van zyn leven. Gerangschikt en toegelicht door Mevr. Douwes Dekker, Geb. Hamminck Schepel. 1862-1863. - Amsterdam W. Versluys, 1892.

Brieven VII: idem. Multatuli-Busken Huet 1866. - idem 1893.

Brieven VIII: idem. Multatuli-Busken Huet 1867. - idem 1893.

Brieven WB VI: Multatuli. Brieven. Bydragen tot de Kennis van zyn Leven gerangschikt en toegelicht door M. Douwes Dekker-Hamminck Schepel. Tweede herziene uitgaaf. Zesde deel. 1912. Uitgegeven door de Maatschappij voor goede en goedkoope Lectuur. Amsterdam.

Brieven WB VII: idem. Zevende deel.

Brieven WB VIII: idem. Achtste deel.

Pée Tine: Brieven van Mevrouw E.H. Douwes Dekker-Van Wijnbergen aan Mejuffrouw Stéphanie Etzerodt, later Mevrouw Omboni. Met een schrijven van de laatste en enkele aanteekeningen uitgegeven door Dr. Julius Pée. 's-Gravenhage Martinus Nijhoff 1895.

De vier Kopieboeken met de uitgaande tekst van R.C. d'Ablaing van Giessenburg, zowel inzake zijn buitenlandse boekhandel als zijn uitgeverij onder de firmanaam R.C. Meijer, werden als bron beschouwd en de teksten daaraan ontleend zijn dus ook zonder sterretje afgedrukt, hoewel het hier afschriften betreft die niet altijd door d'Ablaing zelf maar kennelijk vaak door bedienden zijn vervaardigd. Er is overigens met deze kopieboeken iets vreemds aan de hand: ze zijn niet gelijk van omvang, nr. 3 is véel dunner, en ze sluiten chronologisch niet bij elkaar aan. Toch maakt het niet de indruk, dat er een systematisch onderscheid is in de aard van de correspondentie.

[p. 15]

Vooral in de franse teksten zitten veel fouten; maar liever word ik van slordigheid verdacht, dan verplicht telkens sic te drukken.

De delen omvatten de navolgende perioden:

Kopieboek 1: van 23 oktober 1857 tot en met 23 maart 1864;

Kopieboek 2: van 8 juli 1862 tot en met 30 september 1863;

Kopieboek 3: van 26 maart 1864 tot en met 2 september 1868;

Kopieboek 4: van 15 maart 1866 tot en met 12 maart 1867.

De aandacht wordt voorts gevestigd op de volgende punten:

Mimi: aanduiding van Maria Frederika Cornelia Hamminck Schepel, van 1875 af de tweede echtgenote van Eduard Douwes Dekker.

Multatuli: aanduiding van Eduard Douwes Dekker.

Stéphanie: aanduiding van Tine's vriendin Stéphanie Omboni-Etzerodt.

Tine: aanduiding van Everdina Huberta Douwes Dekker-van Wijnbergen, de eerste echtgenote van Eduard Douwes Dekker, overleden 1874.

A.M.V.C: Archief en Museum van het Vlaamse Cultuurleven, Antwerpen.

I.I.S.G.: Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, Amsterdam.

K.B.: Koninklijke Bibliotheek, 's-Gravenhage.

L.M.: Letterkundig Museum en Documentatiecentrum, 's-Gravenhage.

M.M.: Multatuli-Museum, sinds 1 maart 1975 gevestigd Korsjespoortsteeg 20, Amsterdam.

U.B.: Universiteitsbibliotheek; met vermelding van de plaats.

V.W.: Volledige werken van Multatuli (Amsterdam 1950 etc.); met vermelding van het deel.

Typografie: in de teksten is niet gepoogd het origineel met typografische middelen na te bootsen. De tekst is diplomatisch afgedrukt, met dien verstande dat bij de punten iedere reeks is weergegeven door een drietal, en bij de streepjes iedere reeks door een tweetal. Indien een punt aan het einde van een zin, dus bijv. vóor een nieuwe hoofdletter, ontbreekt, is deze stilzwijgend toegevoegd.

Wanneer gebruik is gemaakt van een authentieke tekst, wordt geen enkele eerdere publikatie vermeld.