Volledige werken. Deel 7. Ideeën, zesde bundel. Ideeën, zevende bundel. Aleid. Onafgewerkte blaadjes

(1953)– Multatuli– rechtenstatus



[pagina 712]
Tweede bedryf Voor een studentenherberg. Zomermiddag.
Eerste toneel Aleid en Robert, beiden in rycostuum, treden op. Aan een tafel zit Van Possel te slapen. Robert Aleid, ik had je zó verzocht, me ginds Te wachten! 't Is geen plaats hier voor een dame! Aleid Geen plaats, geen plaats? Waarom niet? Robert Neen. Aleid Waarom niet? Robert 't Is een studentenherberg hier... ga heen! Aleid, hem nasprekende 't Is een studentenherberg! Juist daarom! Die wou ik zien! Robert Ik zeg je: 't past niet! Ga! Aleid Je bent een iezegrim. Robert Ga heen. Aleid Een brombeer! Robert Ga! Aleid Ik blyf. Robert Ik bid je, Aleid, wees toch verstandig! Je vader zal verstoord zyn en 't my wyten! Aleid Papa weet wel dat jy m'n voogd niet bent
[pagina 713]
En dat z'n lieve Aleid een voorbeeld is Van... van... en dat ze 'r eigen kopje heeft! Rondziende Ei, ei, is dat nu een studentenkneipe! Wel verbaasd! Is dat de voorhof van Minerva's tempel? Neem toch je muts af, Robert! Weet je wel Dat my een huivring van ontzag door al m'n leden... Robert Aleid, je hoort hier niet! Aleid Hier heeft er een De bolvorm bestudeerd in bierglaskringen. Robert Aleid! Aleid En hier... een vers! een lied van minne! Heis, mia, hen! Is dat een meisjesnaam, Verheven spe, spe, spes - hoe noem je 't? - patriae? Robert Ik bid je, ga toch! Aleid Kyk, daar zit er een! Zou dat nu zyn wat in romans de slaap Der onschuld heet? Robert Dat's geen manier, Aleide. Aleid Stil, stil hy droomt! Laat horen... Robert Neen, neen, neen! Ik ga! En... wil je blyven, blyf alleen! Maar je verantwoordt zelf het aan je vader. Aleid Wel neen! Jy draagt de last. Je bent de man... Robert Ik ben je man niet. Aleid Neen, goddank! Maar toch De man en dus het hoofd van... onzen wandelrit: 't Staat in de wet! Als ik dit ventje schaak, Word jy gevierendeeld en dan... gebannen. Robert Aleid, je bent weer onverdraaglyk! En... Ik pas er voor, je gekheid aan te zien.
[pagina 714]
Hy wil gaan. Ze treedt hem in den weg. Aleid Dat zet ik je, my hier alleen te laten In dezen bierpoel... afgrond des verderfs! Brr! 't Ruikt naar pik en zwavel hier! Daar Robert moeite heeft z'n lach te verbergen, wordt z'n gelaat iets vriendelyker. Kom, wees zo bar fatsoenlyk niet! Je lykt Precies een ouwe heer! Op Van Possel wyzende Is dát nu een student In functie? Ei, ei, ei! Zeg, Robert, ken je wel Dien schonen regel uit de Toverfluit: ‘Könnt ich mit diesem Jüngling leben...’ ach! Ze berst in lachen uit. Robert 't Is schande, Aleid! Aleid Neen, Bob, emancipatie! Robert Het is om dol te worden. Aleid Word dan dol! Ga jy je gang. Laat my den mynen gaan En met dien schonen jongling my vermaken. Zie eens wat eedle golving in dien jaskraag! Hoe sierlyk is de ronding van dien schouder! Z'n torso - kyk toch eens! - precies een S! M'n hart, m'n hart, m'n arm jonkvrouwlyk hart! Precies Apollo die een middagdutje doet. Zeg, vind je niet? Robert Is 't nu genoeg, Aleide? Aleid Genoeg? Chy kent de liefde niet, barbaar! O dierbre slaper, afgod van m'n ziel... Robert Ik wil niet dat je hier je zo tentoonstelt! Aleid Hoor dien professor eens! Dien blauwbaard! Ach! O ach! Ach o! Ik drink het zoet der min Met volle teugen!
[pagina 715]
Robert Kom je mee of niet? Aleid Nog een kwartiertje, Draco dat je bent! Hy droomt gewis van eeuwge liefde en trouw... Misschien ook van dictaten en van bier! Misschien... de jeugd is grillig!... Robert Ben je klaar? Aleid Nog twaalf minuten, Koenfoetsé! Hy droomt! Dit zie ik aan de harmonie der trilling Van 't linker-schouderblad of... zou 't een vlerk zyn Die zedig onder 't jasje zich verschuilt? Zie, elke trilling is een klop van 't hart... Een wiekslag... halve kracht nog... straksfull speed! Dan vliegt-i weg en neemt me mee, dat's zeker! Robert Hoe nu, Aleid? Nog langer? Aleid Tien minuten, Lykurgus, Solon, Plato, Seneca! 'k Ben met m'n liefde nog niet half gereed. O hemel, zie ik goed? Daar schittert iets, Ja waarlyk - dank, Cupido! - iets geleerds Door 't stopplig haar! Gelyk de kuise maan Het kreupelbos vervrolykt met haar glans, Zo ook - kyk, Robert, kyk! - zie daar die plek... M'n dierbre vriend is... ach, dat's van geleerdheid! Je moest je schamen, Bob, voor al je haar! Kyk hier, hoe deftig kaal! Ze kittelt Van Possel met de punt van haar karwats op 't hoofd. Robert, haar de karwats uit de hand rukkende, werpt die weg naar den linkerkant. Robert Dat gaat te ver! Aleid, toornig M'nheer! Robert Nu mee, terstond! Aleid Ik wil niet! Ze rukt hem de ryzweep uit de hand en werpt die weg naar den rechterkant. Dáár!
[pagina 716]
Robert Aleid, je haalt m'n zweep terug of... 'k zal... Aleid M'n karrewats terug, m'nheer, of ik zal... Robert Ik zweer je-n-op m'n woord van eer, dat ik... Aleid Ho, ho, ho, ho, en ik zweer op m'n woord... Robert Nooit wil ik weer je cavalier zyn, nooit! Aleid Wel, dat's verbazend treurig! En ik wil Je dame nooit weer wezen, nooit, nooit, nooit! Robert Voor 't laatst nu, haal je my m'n zweep terug? Aleid Haal my m'n karrewats terug! Zo neen... Robert Neen! Aleid Neen! Robert Neen! Aleid Neen! Robert Je kunt er vast op reeknen Dat ik je vader alles zeg! Aleid Daar zal je wel aan doen, Jy Grandison, jy deugdheld, brave Hendrik! Jy zeven wyzen uit éen stuk! Robert Als je my niet M'n zweep terugbrengt, dan is 't uit! Aleid Wát uit? Robert Met ons! Aleid Met ons? Het is nooit áán geweest! Robert Zeer wél! Aleid Je bent een... codex! Robert Wél, zeer wél! Aleid Een wandlend wetboek van fatsoenlykheid!
[pagina 717]
Robert Zeer goed. Wat meer nog? Aleid Een... Lucretia! Robert, op 'n tafel kloppende Ik weet wat my te doen staat. Aleid En ik ook! Vrouw Slummer treedt op.
Tweede toneel Aleid, Robert, Van Possel (slapende), Vrouw Slummer. Robert Waar zyn de heren, vrouwtjen? Vrouw Slummer Och, m'nheer, Die komen meestal tegen vieren, weet u? Aleid, op Van Possel wyzende En die daar? Vrouw Slummer Die? Ja... zo... dat is Van Possel. M'nheer Van Possel... in z'n tiende jaar. Aleid Z'n tiende jaar? 'k Zag hem voor ouder aan! Vrouw Slummer Z'n tiende jaar filosofie, juffrouw! Dat hoort om zo te zeggen by z'n naam: ‘Van Possel in z'n tiende’ hiet het hier. Aleid Hoe heerlyk wordt z'n kaalheid hier verklaard! Robert Aleid! Aleid Wat blieft? Robert Ik bid je... zeg, juffrouw, De heren Keltenaar... Vrouw Slummer Die wacht ik straks Met de andre heren, tegen vieren! Robert Goed! Hy neemt aan 'n tafeltje plaats. Ik schryf een brief jen aan den oudsten, Willem...
[pagina 718]
Je kent hem? Vrouw Slummer Ja, o ja! Robert En zeg hem dat z'n neef Hier was. Aleid En ik. Robert Dat hoeft niet. Neen, volstrekt niet. Je spreekt alleen van my, van jonker Robert. Aleid En zeg dat ik... Robert Niets, niets. Aleid Dat ik niet hier Geweest ben en dit zelf gezegd heb. Want ik vind Het vreeslyk onfatsoenlyk hier te komen. En daarom... ai, een wesp! Och, lieve juffrouw... Ze houdt de hand aan den hals en roept Vrouw Slummer naar den voorgrond. Het grootste deel fluisterend ‘Daar links, vlak naast je huis... versta je me?’ Vrouw Slummer Maar, lieve juffrouw, 'k zie geen wesp... Aleid Ja, ja, Daar is een wesp, zie goed, een grote! ‘Luister! Die wesp is gekheid. Luister je?’ Ai, ai! Wat heeft zo'n beest eraan, me zo te steken! ‘Nu, luister goed! Daar ligt een zweep in 't gras, Een herenzweep, versta je? Ik wou... neen, hy... Wy beiden... 't was een grap! Wy wilden zien Wie 't verste gooien kon. Bewaar die zweep...’ Wel, heb je 'm? Sla hem dood, zo'n Socrates, Zo'n pretbederver! Heb je 'm? Vrouw Slummer Neen, juffrouw! Aleid ‘Bewaar die zweep. Ik kom hem halen... mondje toe!’ Wel, wat verbeeldt zich wel zo'n wesp! Zo'n censor! My, 't liefste meisjen uit den omtrek en De aanminnigste van ons geslacht. ‘Een zweep, Een herenzweep, versta je, daar in 't gras!’ Hy bromt en gromt en snort en mort en knort
[pagina 719]
En bonst en gonst en hangt den wysgeer uit... Zo'n wesp! Zeg, als je 'm vangt... ‘een herenzweep In 't gras daar, raap hem op!’ Ja, als je 'm vangt Trek hem 'n paletootjen aan van zwart fluweel En zeg hem dat - hy heer der schepping is... Hy zal 't geloven ook! Robert Ben je eindlyk klaar? Aleid Ja, heer en meester! Robert Dezen brief alzo Aan jonker Willem Keltenaar! Adieu! Aleid, zich naar Van Possel wendende Slaap wél, beminnelyke jongeling, slaap wél! Het u gewyde hart... tot Vrouw Slummer ‘'n herenzweep!’ Blyft hier! Robert Aleid! Aleid tot Robert Ja, kannibaal, terstond! M'n teder hart blyft hier en m'n karwats! Ze volgt Robert die het toneel verlaat, doch ylings terugkeert.
Derde toneel Robert, Van Possel (slapende), Vrouw Slummer. Robert, snel Hoor, luister, ginds in 't groen, dáár, links, Daar ligt 'n dameszweepje, 'n karrewats... Vrouw Slummer Nu wil m'nheer me foppen! 'n Dameszweep! Of ik niet beter wist! Robert, driftig Een Dameszweep, Zeg ik je! Luister toch! Je zoekt hem op En je bewaart hem tot ik kom, versta je? Het zal je scha niet wezen, gauw, gauw, gauw! af Vrouw Slummer, alleen Een herenzweep, een dameszweep, een wesp? Die jongelui, die jongelui, die jeugd! Frits treedt op.

[pagina 720]
Vierde toneel Van Possel, Vrouw Slummer, Frits. Frits Zeg, is m'n broer hier? Vrouw Slummer Neen, nog niet, m'nheer. Maar daar zit wel m'nheer Van Possel. Frits Ah! Zeus! Hei! Wat heb je daar? Een brief? Voor wien? Vrouw Slummer 't Is voor m'nheer z'n broer. Frits Hei, hei, sta op! Van Possel O goddelyke fi... filo... sofie. Ben jy daar, Ganymeed? Frits Wie heeft die brief Gebracht? Vrouw Slummer Een heer. Frits M'n neef? Vrouw Slummer Ja, met een dame. Van Possel Een dame hier? Vrouw Slummer Ja, hier. Van Possel Wie, wie? Vrouw Slummer M'nheer, Je vraagt me meer als ik je zeggen kan. Ze zag er snoepig uit. Van Possel En ik... ik sliep! O wrede anankè! Frits Was ze vlug? Vrouw Slummer Als water! Frits Ondeugend? Schelms? Vrouw Slummer Ja, ja, dat komt wel uit! Frits Het was Aleid, m'n zuster! Van Possel En ik sliep!
[pagina 721]
Frits Wat zei ze? Vrouw Slummer Allerlei! Een wesp... een herenzweep... En dat ze... zo verliefd was op m'nheer. Van Possel Wat zeg je, mens? Frits Het was Aleid! Van Possel Wat zeg je? Vrouw Slummer Ja, puur verliefd! Ze zei, ze liet haar hart En... nog iets by m'nheer! Van Possel En nog iets? Wat? Een zak met geld? Een portemonnaie? En ik... Ik heb geslapen, Ganymeed! Me miser! Frits Ga naar je kast en treur daar uit! Ik moet Een uurtje hier alleen zyn... Van Possel Ja, ja, ja. Maar eerst... wát liet ze hier? Vrouw Slummer Haar hart, m'nheer. Van Possel Nu ja, maar 't andre, 't andre? Vrouw Slummer Dat's geheim. Ze hadden... om het verst gegooid, begrypt u? En toen ik haar vertelde van m'nheers Filosofie... in 't tiende jaar... Van Possel Ga voort! Vrouw Slummer Toen werd ze als dol verrukt! Van Possel Ik sliep! O gruwzaam noodlot! Zy verrukt... en ik, Ik ezel, Holofernes... ik... ik sliep! Frits Dat komt van 't bier! Van Possel Ja, juist, jy weet het! Tot Vrouw Slummer Nu, hoor je niet? M'nheer vraagt bier... ik ook! Vrouw Slummer neemt het glas en gaat.

[pagina 722]
Vyfde toneel Van Possel, Frits, later Vrouw Slummer. Van Possel Och, Ganymeed, m'n jongen, troost me... of neen, Zeg, wil je my een dienst doen, my, je Zeus? Frits Ja, ja, maar gauw dan! Ik heb haast en wil Een uurtje hier alleen zyn... een besogne! Van Possel Dáár stond die fee, die engel, en ik sliep! Och, Ganymedes, och! Frits Nu, haast je wat! Wat wil je van me? Van Possel Och, schop me dood... ik sliep! Frits Goed, goed, ik zal het doen by de eerste occasie. Maar ga nu heen... ik heb hier iets te doen... Ik moet Vrouw Slummer voor me laten knielen, Precies, vier uur... op klokslag... ga nu, ga! Van Possel Vrouw Slummer? Knielen? Hier? Voor jou? Vier uur? Frits Ja, ja... en 't zal gebeuren... by m'n baard. Het is een weddingschap, dit vat je! Van Possel O jeugd! Frits Ga, ga, ik moet alleen zyn... neen... Van Possel wil gaan, doch wordt door Frits teruggehouden, die 'n mes jen uit z'n zak haalt, hem dat aanbiedt en den rug toekeert. Frits Sny af! Van Possel Sny af? Wat? Wat? Frits Dien knoop. Van Possel Dien knoop? Frits Ja, gauw.
[pagina 723]
Van Possel En dan? Frits Dat's myn zaak, sny! Van Possel doet het. Frits Geef hier. Ga heen! Van Possel gaat heen, doch keert terug. Maar jongen, wees discreet! En maak vooral Geen misbruik van je charmes! Frits Ga toch heen. Van Possel als boven Denk aan haar naam, m'n jongen, en aan de eer Des huizes Slummer... Frits Ja, ja, ja! Ga heen. Van Possel als boven Grootmoeder is ze! Heb toch deernis, Frits, Het vrouwlyk hart is zwak! Denk aan haar kleinkroost! Hy gaat. Frits op z'n horloge ziende Vrouw Slummer knielen... hier, op deze plek! Zal 't lukken? Sakkerloot, het moet! Van Possel keert terug Frits Alweer? Van Possel Ik kan niet zó van hier gaan, Ganymedes, M'n beste Ganymeed! Frits Wat nu weer? Van Possel Och, Hier stond zy en ik... sliep! Eén dienst, m'n jongen. Heb ik van groen je niet tot mens gemaakt? Frits Ja, ja, je hebt me zwaar gekoejoneerd. Van Possel 't Was tot je best, m'n jongen! Heeft ooit een Der veteranen zo fideel je kast bezocht? Frits Dat's waar, Zeus. Niemand sloeg den boel zo stuk. Van Possel 't Was tot je best, m'n jongen! Heb ik jou
[pagina 724]
Niet uitverkoren, jou alleen, tot de eer Me wat te helpen aan m'n dissertatie? Frits Hm! Helpen is het woord niet. Ik alleen... Van Possel 't Is tot je best, m'n jongen! Zeg, ben ik je Zeus En jy m'n Ganymeed? Eén dienst dan! Kyk... Hier stond zy en... zó zat ik! Zet je dáár En zie eens goed. Beschouw en inspecteer me! Hoe is wel de indruk dien ik maak? Frits Heroïsch! Studentikoos, verleidlyk, majestetisch! Van Possel Is 't heus waar? Frits By m'n baard! Van Possel Zweer liever by Wat anders, jongen! Frits Goed! By... wat je wilt. Je ziet er prachtig uit! Van Possel En... kyk eens goed. Tien jaar filosofie - ja, 't is geen gekheid! - Hy wyst op z'n achterhoofd dáár! Kan zy van daar gezien... Frits Die kale plek? Onmogelyk! Want ik... ik zie hem ook niet! Ik weet niet eens wat je bedoelt... geen haar! Wees daar gerust op, Zeus! En nu, ga heen. M'n weddingschap... ik win of sterf. De zaak Is van belang, dat zie je! Van Possel Kan misschien M'n vaderlyke zegen je van dienst zyn? Frits O ja... leg daar maar neer. Van Possel Zeg, als je soms Genie te kort komt... Vrouw Slummer treedt op en brengt twee glazen bier. Van Possel treedt haastig op haar toe en drinkt in een teug 't glas uit. ...drink dan vooral geen bier!
[pagina 725]
Niets dat de hersens zo verstompt als bier! Vrouw Slummer af Maar wil je slagen, plaag dan eerst een ploert, Dat scherpt den geest! Geloof me, 't is probaat! af Frits alleen Die raad kan goed zyn. Op z'n horloge ziende. Nog een hallef uur. Dan moet je 'r aan, Vrouw Slummer! Eerst een ploert! Hy tikt met 'n glas op de tafel. Kwik treedt op.
Zesde toneel Frits, Kwik, later de stem van Vrouw Slummer. Kwik Wâ blief, m'nheer? Frits Treed naderby... nog nader! Geneer je nu voor al de majesteit Die uit m'n blikken straalt, vandaag eens niet, En ook niet voor m'n rotting. 'k Ben vandaag Zo goedig als een nieuwgeboren kind Dat pas verleden week gebiecht heeft. Luister! Attentie! Kwik Heit m'nheer geroepen? Frits Neen! Geroepen niet, uilskuiken, Midas! Neen, Geroepen heb ik niet! Hoe laat is 't? Kwik Wel, Ik denk zowat op slag van hallef vier. Frits Begin terstond je dan te schamen, man, En zorg dat je uitgeschaamd hebt, voor de klok... Of meet jy soms je overbodig leven Aan 't melankolisch druppen des klepsuders? Kwik, willende heengaan M'nheer, ik was aan 't glazen spoelen. Heit M'nheer geroepen? Bier?
[pagina 726]
Frits O gruwel! Schaam je Dat jy 't verschil niet hoort, 't intens verschil Van tonen die deez' eedle borst ontgalmen En 't schor gebons op deze herbergtafel Van 't beiers-bierglas! Neen, rampzaalge, neen! Geroepen heb ik niet... ik heb getikt. Kwik M'nheer vraagt bier? Frits Apage, Satanas! Mag jy de jeugd bederven met je bier? De prille jonglingschap het pad der deugd Nog nauwer maken dan het uit den aard Der zaak reeds is? Kwik M'nheer, ik dacht... Frits Hy dacht! Dat denkt, o goden! Kwik Heeft m'nheer nog iets? Want heus, m'nheer, ik moet m'n werk doen. Ik Moet messen slypen, brandhout kloven... Frits Zwyg En wacht en luister naar de wysheid Die van deez' lippen stroomt. 't Is dure waar. Kwik M'nheer, ik word zo waar geroepen... ik... Frits O tydgeest! Blyf, zeg ik je, en luister goed. Zeg me eens of de filosofie van Kant Jou ooit te pas kwam by je brandhout-kloven? Kwik Gut nee, m'nheer, maar... waarlyk... Frits Laat me voortgaan. Ik zal je 't naar geheim dat deze borst Tot berstens toe... Kwik M'nheer wil zeker bier? Frits Neen, onglukzalig wezen, neen, geen bier! Wacht tot m'n mond je 't diep geheim ontdek Dat in deez' boezem... ben je griffermeerd?
[pagina 727]
Kwik Jawel, m'nheer! Frits Heel goed! Dat mag je blyven! Stel dit verlof op hogen prys. En zeg me nu Precies hoe oud je bent? Precies! Kwik M'nheer, Met Leidse kermis word ik drie-en-veertig. Frits Ik vraag je niet wat jy met kermis wordt, Ik vraag je wat je bent of meent te zyn? Kwik Op veertien dagen na... Frits Je bent een ezel! Kwik Op veertien dagen na... Frits Je bent een ezel Op niemendal na! Kwik Ja, m'nheer! Frits Een ezel! En nu, steek de oren op! Je ziet dien tak? Kwik Dien... ene? Frits Neen! Dien andren. Kwik Ja, m'nheer, Ik zie dien andren. Frits Ben je 'r zeker van? Kwik O ja. Frits Welnu, steek de oren op tot aan dien tak En luister. Luister je? Kwik Ja, ja, m'nheer. Frits We zyn hier veilig? Kwik Veilig? Frits Ja, dít vraag ik: Je weet het of je weet het niet, en als Je 't weet en my niet meedeelt wat je weet Dán...
[pagina 728]
Kwik Gut, m'nheer, ik zal. Frits Ik zal! Wát zal jy, misgeboorte, wanproduct, Paskwil op 't mens-zyn? Zeg, wie gaf Jouw vader en je moeder 't recht deez' aard' Die zoveel duizend jaar al draait En slingert - arme tobster! - te bezwaren Met jou, met jou, met jou? Zeg, weet je 't? Kwik M'nheer, ik weet het niet! Frits Dat weet-i niet! Maar, kerel, als je dát niet weet, hoe kan Je dan daar staan als of je 't wist en drukken Den armen grond met honderd pond gewicht? Je heet? Kwik Jan Kwik. Frits Zeg liever: Jan Philister En hang je-n-op vóór Leidse kerremis. Kwik Heeft soms m'nheer iets anders te bestellen? Frits Ja, als ik zeker ben dat niemand ons Beluistert, dat we veilig zyn en dat Je nooit aan iemand zult verraden, wat ik zeg. Je moet een eed doen, zweer! Kwik Goed, goed, m'nheer. Frits Zweer dat je nooit, nooit, nooit! Kwik Ik zweer, m'nheer. Frits Wát zweer je? Kwik Dat ik nooit... en nooit. Frits Nu, wat? Kwik Ik zweer, ik zweer al wat m'nheer verkiest. Frits Heel goed. Welnu... staat niet daar ginds... Kwik Ik zie
[pagina 729]
Geen sterv'ling daar. Frits Geen geest, geen spook, geen schim? Geen fee, geen kobold, geen kabouterman? Kwik Gut nee! Frits Welaan dan, luister! En als je ooit verraadt Wat in dit plechtig uur m'n mond ontglipt, Dan waar 't je beter dat je 'n halve maand Vóór Leidse kermis in een zak genaaid In de oceaan op twintig graden breedte En honderd twintig graden West van Greenwich - Of reken jy van Tenerif, hier in je kroeg? Kwik Ik reken niemendal, m'nheer! Frits Dat staat je fraai! Hy rekent niemendal! 't Is prachtig, niemendal! Wat niemendal? Wat noem jy niemendal? Ben je atheïst? Zeg, loochen je alles? Alles? Ook den duivel? Kwik Gut neen, m'nheer! Frits Goddank! Welnu, die duivel, Diezelfde duivel zal je platslaan... als jy ooit Het diep geheim... Zweer nog eens. Kwik Goed, m'nheer. Men roept. Frits Kleingeestig schepsel, op 't geroep van ploerten Verlaat hy 't heiligdom. Je bent niet waard Dat ik je meedeel wat m'n borst beklemt. Maar 't zy zo. Men roept. Hy houdt Kwik tegen, die gaan wil. Kwik, sta vast! Een plechtig uur Is aangebroken in je miserabel leven. Tot nog toe was je niets, nietwaar? Let op, Je zult van nu af... niemendal zyn, weet je? De lucht is zoel... de bloemen kwynen. 't Oost Is zwanger... Kwik Gut, m'nheer!
[pagina 730]
Frits Van buien! 't Zwerk Schuift heen en weer... je ziet daar Aeolus? Kwik Ja, ja! Frits Welnu, hy schudt de kaart! En straks Zal donder 't firmament verlichten... neen! De bliksem ratelt... neen! En jy staat daar Met allebei je handen in den zak! Is dat een houding, schaapskop? Wangedrocht, Ellendig onkruid! Schandekroost, geboren Uit 't zondig paren van een vleermuis en een slak! Kwik Wat wil m'nheer toch? Frits op z'n horloge ziende Tien minuten nog. Wel, dat je dezen knoop Vrouw Slummer geeft! En roep haar hier met naald en draad en met Haar vingerhoed en... yver en haar bril! Begryp je dát niet, mensen-parodie? Ga, scheer je weg, Kees Kwik, en haal me bier En doe je dienst! En sta niet hier je tyd Zo labberlottig te verbabblen, kerel! Kwik wordt geroepen. Hy wil telkens den knoop grypen, dien Frits hem nog altyd niet geeft. Ik word geroepen! Frits Ga dan! Deze knoop... Kwik Ik kom, ik kom! Frits hem altyd belettende den knoop te grypen Je moest je schamen, kerel! Het lieve mens schreeuwt zich de keel uit lid! Kwik Ik ga, m'nheer, ik ga! Frits hem in den weg tredende Ja, dat mankeert nog Dat je nog langer hier bleef staan en my Verveelde met je zotteklap! Je bent Al twintig maal geroepen. Deze knoop... Kwik Ik ga, m'nheer!
[pagina 731]
Frits En zeg haar... schaam je toch! Die goeie lieve hoogbejaarde engel! Hoor, hoor eens hoe ze roept: Kwik, Kwik! En jy, Jy blyft maar hier en laat den boel den boel En stoort je niet aan 't roepen van je meester! Je brandhout wacht op 't slypen van je messen, Je messen op het spoelen van je glazen, Je glazen op het kloven van je brandhout! M'n paletot wacht op z'n knoop! Op jou Wacht de eedle moeder Slummer met haar bril En ik wacht op Vrouw Slummer en m'n bier. Vertrek of sterf! Maak dat je wegkomt, kerel! Vergeet m'n bier niet! Hy geeft Kwik den knoop. De knecht snelt heen en Frits valt op 'n stoel neer Oef! Op z'n horloge ziende Nog vyf minuten! Dáár zal ze liggen, dáár, de klokke vier!
Zevende toneel Frits, Vrouw Slummer, later studenten en Kwik. Frits Wél, dierbre juffrouw... Vrouw Slummer Ik? Frits Ja, jy, juffrouw! Ik heb van je gedroomd! En heeft die Kwik De boodschap goed gedaan? Vrouw Slummer Die knoop, m'nheer? Frits zich omkerende Ja juist. Kyk, hier mankeert-i! Maar de knoop, De ware knoop der zaak zit in dien knoop niet. Vrouw Slummer Als maar m'nheer z'n jas... Frits Uittrekken? Nooit! Dat's aangeboren kiesheid, weet je? O, de vrouw! De vrouw, de vrouw, de waardigheid der vrouw. 'k Trek nooit m'n jas uit in gezelschap van
[pagina 732]
Een vrouw. Ga zo je gang maar, juffrouw Slummer! Hy keert haar den rug toe. Zy wil beginnen. Hy ziet telkens op z'n horloge en keert zich haastig om. M'n eerbaarheid is wyd en zyd beroemd. Vrouw Slummer 't Zal zo niet gaan, m'nheer! Frits Beproef! Je weet: ‘Per ardua ad astra!’ En: ‘in magnis!’ Je ziel is voor 't gewone veel te groot, Leg je op het moeielyke toe, Vrouw Slummer! Vrouw Slummer Maar... als m'nheer maar stil wou staan! Frits O neen! Je kunt van alle filosofen horen Dat stilstaan achteruitgaan is, juffrouw! Ga nu je gang in eer en deugd. Ik kan Oprecht betuigen dat ik je vereer... Vrouw Slummer Is 't waar, m'nheer? Frits Het is de zuivre waarheid! Waarom te liegen? 't Hart ligt me op de tong En waarom zou ik anders van je dromen? Je bent m'n tweede moeder, neen, m'n eerste! Je bent m'n oudste zuster, neen, m'n jongste! Je bent om zo te zeggen zelfs m'n bruid. En als ik mondig was... Vrouw Slummer Kom, gekke snaak! Frits Gek, gek? Ik gek? Dat meen je niet, Vrouw Slummer! Je hebt me lìef! Vrouw Slummer Sta stil toch! Frits Goed, maar eerst Zeg dat je me onuitspreeklyk liefhebt... toe! Hy streelt haar. Vrouw Slummer Je bent een lieve jongen, maar... ondeugend! Frits Goddank! Die lof mankeerde nog! Nu is
[pagina 733]
M'n naam gevestigd en m'n reputatie! Vrouw Slummer Maar sta toch stil! Frits We slaan je man... morsdood! En ik, ik schaak je. Dan... naar Portugal. Een hutjen op den Chimborasso. Op z'n horloge ziende Twee minuten! Wel, ben je klaar? Vrouw Slummer Het gaat zo niet, m'nheer! Frits Wát zou niet gaan? Het móet! Eén hut, één ziel! Ik zal een ware vader voor je zyn. Droom je ook wel eens van my? Vrouw Slummer Gut nee. Frits Dat staat je lelyk, trotse schone! Klaar? Vrouw Slummer Maar als m'nheer niet stilstaat... Frits; hy ziet op z'n horloge Dat is waar! Het is op slag. Ziehier! Hy gaat dwars op 'n stoel zitten. Nu zit ik, lieve dame! Welnu, wat zeg je van m'n onbeweeglykheid? Nu kan je zeggen dat ik in je macht ben... Verlei me niet! Vrouw Slummer knielt. Frits Dat had ik eerder moeten doen, nietwaar? Vrouw Slummer Ja, nu zal 't lukken, lieve, lieve deugniet! Frits Daar slaat de klok... Men hoort zingen: Gaudeamus! Frits keert zich snel om en bukt in omhelzende houding naar Vrouw Slummer. Van alle zyden stromen studenten toe. Ook Kwik. Allen Hoera, hoera! Frits Gewonnen! Hy laat Vrouw Slummer niet opstaan voor den roep van allen.
[pagina 734]
Allen Gewonnen, ja! Gewonnen, ja! Gewonnen! Frits haar de hand reikende Sta op nu, eedle dame van m'n hart! Kwik Dat had ik van Vrouw Slummer nooit gedacht!

Vorige Volgende

Tweede bedryf

Eerste toneel

Tweede toneel

Derde toneel

Vierde toneel

Vyfde toneel

Zesde toneel

Zevende toneel