Cryptogram

Huwelijk uit noodzaak

De mooiste tijd om getrouwd te zijn is de vierjarige leeftijd. Zelfs de traagste kinderen hebben dan geleerd wat door volwassenen nauwelijks overtroffen kan worden, namelijk zich uit de voeten te maken en hun gevoelens en gedachten in woorden of gebaren te vertalen. Dank zij de overbevolking van ons land zijn zij nog te jong voor de kleuterschool, zodat zij zich de hele dag aan hun liefhebberijen kunnen wijden, waarvan de omgang met het andere geslacht er één is. Deze ideale leeftijd duurt niet lang: een winter, een lente en een zomer. Daarna begint de schooltijd, de ouderdom van de prilste jeugd, het afscheid van een kortstondige losbandigheid. Bij Adrienne vergeleken maakt Alissa op mij nu en dan de indruk van een grootmoeder, geplaagd door de zorgen van de oude dag.

Twee jaar geleden, in de herfst, ging Adrienne een huwelijk aan met een jongeman van haar leeftijd. De omstandigheden waren ideaal. Zij woonden schuin tegenover elkaar, met uitzicht op hetzelfde plantsoentje, waarvan zij de bomen kaal en weer groen zagen worden, dezelfde gracht waarop zij in de winter met hun verwonderde voetjes het ijs hebben geprobeerd. Zij liepen bij elkaar in en uit, zonder huishoudelijke verplichtingen waarmee volwassenen elkaar in hun greep houden. 's Avonds stapte ieder in zijn eigen bed, een hygiënische maatregel waarover de ouders het voor zichzelf nooit eens worden, babbelde nog wat na over de avonturen van de dag en viel in een slaap die wij gerust met een hiernamaals mogen vergelijken. 's Ochtends werden zij opnieuw geboren om te ontdekken dat het leven een spel is.

Het kostte de jongeman weinig moeite Adrienne te veroveren. Na de grote zomervakantie bleven zij alleen in de straat achter en waren op elkaar aangewezen. Het werd een huwelijk uit noodzaak, zoals zoveel echtverbintenissen tussen volwassenen, maar ook uit voorkeur en door een kleurverschil van ogen en haren. Zijn blonde persoonlijkheid voelde zich onmiddellijk onweerstaanbaar aangetrokken tot de brunette die Adrienne is. Van haar gevoelens was ik minder zeker, waarschijnlijk omdat ik haar beter ken. Zij is grillig en heeft de vrou-

[p. 72]

welijke gewoonte mannelijke liefde tegen haar aan te laten leunen, in een ijdele gestreeldheid waaronder misschien werkelijke genegenheid schuilgaat, voor zover men daarvan bij kinderen spreken kan. In elk geval accepteerde zij hem als haar wederhelft, haar voorlopige lotgenoot. Zij waren onafscheidelijk.

In het begin van hun omgang verscheen hij reeds voor dag en dauw aan ons raam, fris gewassen en gekamd en met zijn kinderontbijt al in de maag. Luidkeels gaf hij zijn tevredenheid te kennen. Terwijl zij nog met haar toilet bezig was en nuffig of opstandig haar haren liet kammen, voerde hij een paardans uit die door de gebrekkigheid van het vereiste instinct voornamelijk een komisch effect veroorzaakte. Het was amusant, maar toch schaamde ik mij een beetje, omdat hij zijn zelfvernedering, zo gevaarlijk in het gezelschap van vrouwen, overdreef. Met een zelfbewonderend lachje om de lippen sprong en huppelde hij in het rond. Aanbiedingen van andere meisjes uit de straat om met haar te spelen wees hij standvastig van de hand. Met de grootste onbevangenheid maakte hij de voorbijgangers deelgenoot van zijn liefde voor mijn dochter.

Het grootste deel van hun huwelijksleven speelde zich in de buitenlucht af, onder de groene bomen van het plantsoentje, op het trottoir waarover hun autopeds voorbijsuisden. Hij hielp haar bij het oversteken van de straat, hoffelijk en zorgzaam als een oude man die reeds een lang huwelijksleven achter de rug heeft, maar wiens liefde nog altijd niet is verflauwd. Soms zag ik ze in de schaduw van de bomen voorbijgaan, in een druk gesprek gewikkeld, dat ik graag had willen afluisteren. Waarover moesten zij elkaar zo dringend spreken? In elk geval niet over hun kinderen of over de inkomstenbelasting.

Een enkele keer werd er gekibbeld. Gescheiden door de volle breedte van de straat riepen zij elkaar, ieder van zijn eigen trottoir, de gruwelijkste scheldwoorden toe, als in een huwelijk van onvervalste volwassenen. Soms sloeg hij een dag over, omdat het regende of omdat hij verkouden was. Praktisch lijkt mij dat: je huwelijk te onderbreken vanwege de neerslag of een influenza. Zou de wereld er niet beter door worden wanneer wij zouden kunnen zeggen, dat onze vrouw en kinderen in het pand tegenover ons wonen, of in een huis om de hoek? Wanneer hij bij zijn grootmoeder logeerde, praatte hij ononderbroken over Adrienne. Van de snoepjes, die hij kreeg, bewaarde hij er altijd enkele voor haar.

Na de zomer was het met hun huwelijk gedaan. Op een ochtend

[p. 73]

werden zij aan de kleuterschool afgeleverd, onzeker en ongeduldig, en met twee dubbelgevouwen boterhammen in een zakje. Daarna begon een proces van vriendelijke vervreemding. Zij zullen elkaar nog jarenlang groeten, aanvankelijk met een blijde herkenning in de blik, maar allengs met de koele terughoudendheid die tot onze omgangsvormen behoort. Ten slotte zal hij haar vergeten, tenzij zijn moeder dit verhaaltje bewaart en het hem op zijn trouwdag, tot vermaak van de gasten en verlegenheid van zijn bruid, overhandigt. Ik zou er heel wat voor over hebben om te weten wat hij dan van Adrienne zal zeggen. Waarschijnlijk zal hij wijs glimlachen en zijn hand op de elleboog van zijn bruid leggen. Want hoffelijk en zorgzaam zal hij wel altijd blijven.