|
| |
Veldgezang op myn verjaren,
Den 2den van Somermaand, 1696.
ARéte ontmoet hier Asthenéa, vol gepeinzen,
Op haar' geboortedag; zy spreektze opwekkend aan.
Die meld haar levens loop, gulhartig, zonder veinzen,
Tot datse in d' avondstond al pratend huiswaart gaan.
VInde ik u hier zoo stil in schaduw, Asthenea?
'k Ontmoete u onlangs ook in 't veld, datge uw Elea
| |
| |
Een bloemkrans vlogt op haar' verjaardag 's morgens vroeg,
Die 'k nevens u en Philadelpha tot haar droeg,
Daar goedige Eelhart al ons wenschen kwam verzellen.
Hy had zyn veldfluit juist op uwen toon gaan stellen,
Tot ons vermaak; wanneer de Nimfen zoet en bly,
En broeders ook haar wensch en gaven bragten by,
Van Waarmond nog op 't laast besloten en gezegend.
't Is of die blyde luim my weêr op 't nieuw bejegend,
Nu 'k hier in schaduw van een digte lindelaan
Myn oog laat over 't veld en 't grasryk weiland gaan,
Daar geite en koeien met haar vollen uier weien;
De haage en eglantier haar' zoeten reuk verspreien,
En d' akoley, viool en tyloos, wit en geel,
Staan bloeien; 'k zie de roos op haren groenen steel
Eerst knoppen, wyl de blaauwe en roode korenbloemen,
Gering van vorm en geur, op schoone verwe roemen.
De stille beek verstrekt een glas van kristallyn,
Daar bloemen, boomen, lugt en heldre zonneschyn
Zig spieglen; en al 't graan, in halmen opgesloten,
Veel vrugt belooft, zoo mild uit 's hemels schoot gegoten.
Zo word het oog rondom verlokt, daar 't lieflyk dwaald,
Als 't heuvels opstygd of weer in de laagten daald.
Hoe aangenaam is 't dan hier buiten stil te wezen!
Als wysheids glans in 't hert maar regt is opgerezen,
Verschaffen veld, geboomte, en kruid en ryke stof
Tot lugte blydschap, en verwekken tot Gods lof,
Wanneer de ziel, van d' aarde en 't zienlyk opgestegen,
Gods liefde in 't schepsel smaakt, en, vrolyk om den zegen,
Dien Christus schenkt, aanmerkt, dat nu al 't aardyk is
Geheiligd, en een snoer van Jesus erffenis,
Wiens waarheid en genâ reikt tot de hoogste wolken,
Nu 't hemels heiligdom staat op voor alle volken.
Wel hem die, vast geplant, in 's Heeren voorhof groeid,
En 't eigen hert van dorre en kwade ranken snoeid.
| |
| |
Hier zien weetgierige ook een reex van zinnebeelden,
Die al van ouds een schat van wysheid mededeelden.
Des werelds omloop in 't gemeen of ieder deel
Schetst ons het landgewas, als in een tafereel.
Jehova heeft het al met wysheid zoo geschapen.
Daar leerdmen, zig niet dwaas aan hoogheid te vergapen,
Dewyl verandring en gevaar de grooten raakt,
Veel eer als kleinen, door 't geval niet groot gemaakt.
Schud niet een felle orkaan den hoogen steilen ceder.
Tot dat hy kraakt en scheurd, en stort al ploffend neder
Ter aarde, en rukt somtyds den stam en wortel uit;
Terwyl de laage myrt, het gras, kamil en kruid
Geen onheil treffen, en, schoon met de voet getreden,
Weêr 't hooft opbeuren na een korte poos geleden?
Zoo word een onderdaan ligt in zyn staat hersteld,
Als heerschers eens voor al ter aarde zyn geveld.
Gelukkig dan het stil, opregt en vreedzaam leven,
Door 's werelds ebbe en vloed, nog heerzugts wind gedreven,
Daar d' eigenziel tuin, nat bedaauwd van 't hemels geest,
Geen zeelugt, honigdaauw of noordsche buien vreest.
De tarwenakker, daarmen 't onkruid meê ziet bloeien,
Schetst of, hoe goede en kwade in een gemeinschap groeien.
De volste korenaar buigd alderlaagst het hoofd,
Gelyk zoo nedrigheid de meeste vreugd beloofd,
Daar 't brandkoorn, zonder vrugt, te weelig opgeschoten,
Een ydel hard verbeeld, vol valsch en roem gegoten.
Zoo zegt de veldtym, die gekneust eerst geurig word,
Dat godsvrugt ook in druk de meeste kragt uitstort.
Hier konme een keten van verbeeldingen ophalen,
Uit bloemen, bosschen, bron, gebergte en donkre dalen,
Daar ieder voorwerp naar zyn aard wat nieuws ververst;
Dog 't waar te lang uw oor en lydzaamheid geperst.
| |
| |
Gy schynt in eenzaamheid hier iemant te verwagten,
Of liever, bezig met bestendige gedagten,
Ontvliedge 't woelen tot verkwikking van de ziel,
Die 's werelds last en list lang onverdraaglyk viel;
Gelyk zoo 't vlugtig hart, vervolgt van felle honden
En jagers, daar 't byna gevat was en geschonden,
Een steile rots opspringt, en legt zig zagt op zy,
Daar 't zwoegend adem schept, van zyn vervolgers vry.
Zoo rukt zig onze geest ook eens van 't aardsche woelen,
Om stil in eenzaamheid een zagte rust te voelen,
Voor al, zoo dan de ziel, verderf en druk ten trots,
Op Jesus rust, om, van die ongeschape rots
Weêr lieflyk ondersteund, met aandagt en vertrouwen,
Al 't wisselvallige en verganklyke aan te schouwen
Met geestlyke oogen, en met onverschrokken moed
Des werelds wellust, schat en glory onder voet
Te treên, om 't eeuwig goed, dien zuivren schat, te vatten,
En al het tydlyk op zyn regten prys te schatten.
Hier is dan eevenaar en toets, die effen gaat,
Geen eigen oordeel, maar Gods wil en wyze raad.
Vriendin Areta, mag my weêr 't geluk gebeuren
U hier t' ontmoeten? 'k zouw uw redenen niet steuren,
Al had gyze eens zoo lang, ja driewerf uitgestrekt:
Te noodig word de geest verkwikt en opgewekt.
De dwaasheid is aan 't hert met keetnen als gebonden,
En sleept ons weg, we zyn in 't dwaas gewoel verslonden;
Eer datmen opmerkt, hoeme al slytend heenen glyd,
Zoo lydmen schade aan 't beste, aan wysheid, rust en tyd.
Tot overdenking diend wel eenzaamheid gekoren.
De wysheids reednen moetme in stilte en aandagt horen,
Wiens oordeel maar ter loops de zaken overvliegt,
Word ligt door kennis, schyn en waan in slaap gewiegd.
| |
| |
'k Heb daarom, hier ontrent in stilte nêergezeten,
Veel uurtjes in gepeins en overleg versleten.
De holle bergrots, diege ginder in 't verschiet,
Regt langs de pynboomlaan, dien akker over ziet,
Verstrekte my somtyds een schuilplaats voor den regen
En heete zonstraal, als ik moede, om rust verlegen,
Daar in week, en doorliep al 't landschap met myn oog,
Dat zig met lust verloor in 't aangenaam vertoog.
'k Zag daar ons leven met al zyn verwisselingen
Verbeeld in 't jaarsaizoen met zyn veranderingen.
Aréta, deezen dag is juist myn jaargety.
Ik overdagt nu, hoe de jaren, ligt voorby
Gevlogen, als een pyl of snelle jagersschepen,
Geen voetstap zelfs van al 't voorleden na zig sleepen.
De tyd, die in Gods dienst en liefde is doorgebragt,
Word slechts behouden, en met vrugt weêr overdagt.
Ook vlied al 't tydlyk weg; gelyk een snellen arend
Zyn wieken slaat, en snord, en in de hoogte opvarend
Uit ons gezigt raakt, zo vervliegt ook schoonheid, kragt,
Gezondheid, voorspoed en wat meer is hoog geagt.
Wat is myn leeftyd ras en vrugtloos heen gegleden!
't Is tweeenveertig en net zeven jaar geleden,
Dat 'k aan den Amstel eerst het lieve zonligt zag.
Hoe zynwe sederd niet den blyden, droeven dag
Elk op zyn beurt ontmoet, naar 't godlyk welbehagen,
Nu voorspoed; zonneschyn, dan onheils donkre vlagen!
Maar steeds bescheen my Gods genadig aangezigt,
Die 't duister opklaard, en den zwaarsten last verligt,
En doed ons vreugd en druk half slapende vergeeten.
Vier eerste jaren heb ik hier aan 't Y versleten,
Tot datwe in 't landschap, daar de Zwartewaters vlied
By Genemuidens hoek zyn kruik in zee uitgiet,
Nog driemaal zeven jaar heel aangenaam verkeerden,
Zoo lang geen oorlogsramp ons vee en akkers deerden.
'k Was veeltyds aan de Vegt by speelnood Galathee,
Een aardig meisje, zoet van zeden, en dat meê
| |
| |
Een veldlied naar de maat met heldre stem opdreunde,
Daar ik my stads gewoel nog droevig zorgen kreunde.
Ons meeste wandlen was by d' eik en populier,
Digt aan de Vegt geplant; zy zogtme door haar' zwier
En geestig zingen mee ten zangberge op te trekken;
Dog al vergeefs; haar toon kon mynen geest niet wekken.
Zy zong van Flakkus en meer andren, die ik nooit
Gekend heb, daar 't gerugt veel van heeft uitgestrooit.
Maar voor dat groots gedreun koos ik een herdersriedje
Of slegte veldfluit, met een zoet eenvoudig liedje.
'k Meen zeker, had dat volk geleefd in onzen tyd,
Wis haddenze ons dien staat en zagte rust benyd.
Doe 't Munsters Bisschopsheir, voor vierentwintig jaren,
Met trotsen Luidewyk en Keulens magt kwam paren,
Bedektenze al het land, gelyk een watervloed;
Dat dee den landman, ang bezorgd voor lyf en goed,
Zyn stulp verlaten en op vaster schuilplaats denken.
Daar geen soldaat zyn koorn en melkkoe zoude krenken.
Doe nam Elëe en ik uit Zallands versche lugt
En vrugtbare akkers hier naar Amstelland de vlugt.
Daar zynwe al vry gesold van 't noodlot, dat ons praamde;
Dog niet by toeval, wyl 't Gods wysheid zoo beraamde
Tot onzen beste, dien ik alles over geef,
En dank, dat ik hier stil met haar in vrede leef.
Nu 't woelend oorlogsvuur, alom zoo fel aan 't branden,
Al 't landgewas verwoest in zoo veel andre landen,
En wy, die van 't verschil wel zyn 't voornaamste deel,
Zien op nabuuren erf geplant den oorlogsstoel.
Aretë, ik kon in 't eerst dit landschap niet gewennen;
'k Dagt steeds aan d' oude buurt; ik moet het ront bekennen.
De groente en vryheid lag my nog te na aan 't hert,
Aan Philadelpha dagt ik nimmer zonder smert.
Myn zanglust doofde ook uit, die naaulyks was begonnen.
Dat losse draatje wierd te haastig afgesponnen.
Dog naderhand zag ik myn schâ met winst vergoed
Door vriend en buuren, wier godvrugtig wys gemoed,
| |
| |
Een vrugtbaar voorbeeld aan myn doffen geest verstrekte,
Zoo dikmaal my haar woord of werk tot deugd opwekte.
Ook kreeg myn digtkonst door haar welgestelde lier
Weêr lust, en vaster toon, en volgde 't hemels vier
In haar gezang verspreid: zoo raakte ik zoet aan 't neuren,
En zong my zelfs in rust, na 't stil en zwakke treuren.
Ik word de toonen van haar ruischpyp nimmer moe,
Terwyl de landjeugd staat en luisterd vlytig toe.
Maar hoe of ik zoo lang in 't praten om mag dwalen?
'k Vergeetme altyd, als ik 't voorleden op ga halen.
Ik zat, en overdagt nu eens myn levens tyd,
En met hoe weinig winst ik 't meeste deel ben kwyt.
'k Sta vast gereed myn voet in 't naaste jaar te zetten
Op d' alderhoogste trap, hoe staat me nu te letten,
Dat ik myn tyd voortaan zorgvuldig overzie,
Wanlustig dutten, en onnodig spillen vliê,
En dankbaar my verheuge in 's Allerhoogsten hoede,
Of 't laatste stapje nog 't voorgaande wat vergoede?
'k Heb meê een klein gedigt van deze stof gemaakt.
't Is d' eerstemaal, dat ik aan 't rymen ben geraakt
Op myn' geboortedag; gelieft gy 't eens te hooren?
Ja Asthené, 'k leen graag tot vrienden werk myn ooren.
Maar lieve Areta, 't is heel weinig van waardy;
'k Ben meest wat treurig op myn eigen jaargety,
Myn geest heeft maar gewerkt met afgebroken dwingen:
Elëaas dag dee my uit ruimer borst opzingen.
'k Hief nu dien toon weêr aan, dog 't lukte niet met al,
Ik doe 't slegts haar en Philadelpha te geval.
|
|
Auteursrechtvrij