Kronijk, of Aantekening der merkwaardige voorvallen binnen de gemeente Heeze en eenige omliggende dorpen en enkelde welken algemene belangstelling verdienen

[p. 97]

(1842-1843)

/ Pag. 107 / 1842 8 Julij circa 6 uren des morgens zon eclips waarbij dezelve omtrent ⅘ verduisterd was van de Zuidzijde, is hier vrij goed zichtbaar geweest. De verduistering begon om 5 en eindigde om 7 uren des morgens⁽¹⁾.

In de maand Julij voor het eerst gezien, dat men te Heeze van eene der drie takken aan den H. Kruisboom waarom heen men een ronden kring door de schil gezaagd had, zooals hier voor vermeld⁽²⁾, doch welken kring weder toegewasschen is, als nu de schil van af die kring aan de binnenzijde van den boom den ligtsten tak tot daar dezelve uit den stam spruit ter lengte van omtrent eene el en ter breedte van omtrent 3 palmen geheel afgesteken en afgeblekt heeft.

13 Julij is de Hertog van Orleans, kroonprins van Frankrijk⁽³⁾ uit zijn rijtuig springende waar van de paarden op den hol waren, op den steenweg te [Revolte] dood gevallen⁽⁴⁾.

16 Julij het huis van Jan van Asten te Heeze aan het Kruis⁽⁵⁾

/ Pag. 108 / sectie C No 2⁽¹⁾ des namiddags om half 3 uren afgebrand; de brand is na gissing in de schouw aangekomen; het meeste deel der goederen is daar uit gered; dat is het zelve jaar weder opgebouwd⁽²⁾.

25 Julij aanbesteding van het plafond in de nieuwe school⁽³⁾; aangenomen bij Dirk van Gestel Metselaar te Geldrop⁽⁴⁾.

1 Augustus is het optimmeren der afgebrande zwaan⁽⁵⁾ aanbesteed en aangenomen: het timmerwerk bij Peter van Deursen⁽⁶⁾ voor 46 gulden en het metselwerk bij Joseph Habraken⁽⁷⁾ de 1000 stenen aan 1.50.

3 October des namiddags om 5 uren is Mr Den Dubbelden Bischop van Emaus^(8)a, van Geldrop binnen deze gemeente gekomen.

4 October zijn door den zelven 350 kinderen van Heeze, 280 van Leende en 150 kinderen van Soerendonk gevormd⁽⁹⁾.

5 October heeft dezelve 500 kinderen van Budel en 200 van Maarheeze gevormd; dezelve dag des namiddags circa 4 uren is dezelve vertrokken na Asten⁽¹⁰⁾; meer dan 50 nationale als andere vlaggen waaren aan

(1) Zie voor de beschrijving van deze zoneclips ALMANAK VOOR DE PROVINCIE NOORD-BRABAND VOOR HET JAAR 1842. 's-Hertogenbosch, 1842.

(2) Zie de Kronijk 3 Mei 1652 Nota Bene.

(3) Ferdinand Philips Lodewijk Karel Hendrik Joseph, Hertog van Orléans, Kroonprins van Frankrijk, 3 September 1810 geboren te Neuilly-sur-Seine als zoon van Lodewijk Philips I en Maria Amalia, overleed te Revolte 13 Juli 1842; hij was op 30 Mei 1837 te Fontainebleau gehuwd met Helena Louisa Elisabeth, Hertogin van Mecklenburg-Schwerin, geboren te Ludwigslust 24 Januari 1814 als dochter van Groothertog Frederik Lodewijk en Carolina Louise, Hertogin van Saksen-Weimar-Eisenach, overleden 18 Mei 1858 te Richmond. W. JUTEN, Het Groothertogelijk Huis Mecklenburg, p. 112-113, 188-189. Bergen op Zoom, 1901-1902.

(4) Zie eigentijds bericht van dit ongeval in PROVINCIAAL DAGBLAD, 1842, n. 57

(5) Jan van Asten, gedoopt te Heeze 12 Augustus 1779 als zoon van Willem en Ma ria Petri Liebregts, en aldaar overleden op 1 Juni 1864, was 20 Januari 1811 te Heeze gehuwd met Antonetta Smulders, gedoopt te Heeze 31 Januari 1778 als dochter van Willem en Johanna Hollen, en aldaar overleden 28 Januari 1850.

(1) Ter plaatse genaamd ‘De Vaarten’ en thans vernummerd tot Sectie C 2237 (eigend. Johannes van den Heuvel, Kruis 12 te Heeze).

(2) Volgens kadaster vermoedelijk rond 1865 herbouwd door Wilhelmus van Asten (zoon van Jan voornoemd).

(3) Zie Kronijk op 24 Augustus 1841.

(4) Vermoedelijk identiek met Hendrik van Gestel, gedoopt te Nuenen 1 Mei 1778 als zoon van Adriaan en Johanna Sleegers, overleden te Geldrop 26 December 1851, gehuwd 13 Mei 1810 te Stratum met Maria Leijten, geboren te Stratum 14 Juli 1782 als dochter van Egidius Leijten en Anna Maria Vermeulen, overleden te Geldrop 13 Januari 1849.

(5) ‘De Zwaan’ te Heeze, kadastraal bekend als Sectie F 276 oud en Sectie F 2449 nieuw. Zie de situatietekeningen in het Supplement, Aanhangsel B, Heeze, nrs. V A en V B.

(6) Peter van Deursen, geboren te Heeze 31 October 1818 als zoon van Peter en Maria Melchioors, overleden aldaar 18 Februari 1843, ongehuwd.

(7) Joseph Habraken, geboren te Heeze 26 September 1814 als zoon van Adriaan en Maria Geenen. Vermoedelijk uit Heeze vertrokken.

(8) Zie Kronijk op 1 Mei 1831.

a Hs.: Emous.

(9) Zie de Kronijk op 17 en 18 Juni 1834.

(10) Parochiearchief St. Martinus te Heeze, Losse aantekening Sacramentum Confirmationis fuit administratum a Rmo Administratore H.D. Dubbelden prima vice Anno 1834 Junii 18va; item Anno 1842 4ta & quinta Octobris.

[p. 98]

/ Pag. 109 / de huizen aan de Kapel tot aan het bruggetie bij Arnold Hendrik Scheepers⁽¹⁾ uitgestoken, zijnde ook met het gelui der Roomsche kerkklok binnengekomen en vertrokken.

13 October is te Cromvoort overleden de E.H. Johannes Baptista de Zeeuw, pastoor aldaar en gewezen pastoor dezer gemeente, in den ouderdom van 59 jaren 9 maanden en 15 dagen⁽²⁾.

18 October Gijsbertus Carolus Petrus Ghijsens geneesheer te Someren, geboren te Tongeren, in den ouderdom van [39] jaren aan eene uittering overleden^(3)a.

24 October is door den onderwijzer Cornelis van Heuven voor de eerste maal school gehouden in de nieuwe school⁽⁴⁾.

25 October is de Bischop van Algiers⁽⁵⁾ met het ligchaam van den H. Augustinus, dat hij te Pavia afgehaald heeft⁽⁶⁾, dat hem van Z.H. de Paus is vereerd, vergezeld van verscheiden Fransche Bischoppen na Bona in Africa⁽⁷⁾ overgestoken, ten einde het zelve naar Algiers over te brengen⁽⁸⁾.

16 December eene commissie uit de staten te Someren geweest ten einde een verschil dat ontstaan was tussen de Hervormde gemeente als eigenaars der Parochiale kerk ter eenre⁽⁹⁾

(1) Arnold Hendrik Scheepers wielmaker en landbouwer had nabij zijn huis op de weg naar Asten een brug.
Arnold Hendrik Scheepers, te Heeze gedoopt 29 Januari 1767 als zoon van Hendrik en Johanna Marcelli Bluijsen, overleden te Heeze 13 September 1843, was 22 Januari 1804 te Heeze gehuwd met Johanna van Rutten, te Heeze 27 September 1771 gedoopt als dochter van Jan en Goverdina Deelen, aldaar overleden 26 Januari 1850.

(2) Zie Kronijk op 3 Maart 1819.

(3) Giesbert Karel Pieter Ghijsens, gedoopt te Tongeren 28 Januari 1803 als zoon van Hendrik en Anna Maria Moers, overleden te Someren 18 October 1842, was 7 October 1841 te Someren gehuwd met Wilhelmina Verberne, gedoopt te Someren 20 November 1807 als dochter van Joannes Gerardi en Joanna Rooijmans, overleden te Someren 26 Augustus 1859. 12 Juni 1844 huwde zij te Someren met Hendrik Joannes de Mol, geboren te Duisburg 6 Februari 1818 als zoon van Jan en Christina Muller. Ghijsens werd als heel- en vroedmeester geadmitteerd te Den Bosch 12 Mei 1830, als heelmeester ten platte Lande te Den Bosch 13 November 1833 (PROVINCIAAL BLAD VAN NOORD-BRABAND, 1842, n. 23, p. 9, 12, 16).

a De aantekening van 18 October 1842 later door kronijkschrijver toegevoegd.

(4) Zie Kronijk op 4 October 1839 en 24 Augustus 1841.

(5) Antoine-Adolphe Dupuch eerste bisschop van Algiers van 1838 tot 1846. Zie LAROUSSE DU XXe SIÈCLE, t. II, p. 1005. Paris, 1929.

(6) Hij ontving slechts een gedeelte van het gebeente.

(7) Zie J. SCHMIDLIN, Papstgeschichte der neuesten Zeit, dl. I, p. 668. München, 1933.

(8) Oprigting bisdom Algiers (DE GODSDIENSTVRIEND, dl. XLI, p. 158-168. Grave, 1838).

(9) De oude of grote kerk van Someren bekend als Sectie A 860 werd bij de sloping van het schip vernummerd tot Sectie A 1613 terwijl het priesterkoor werd Sectie A 1612; rond 1894 wordt ook dit restant van de oude kerk gesloopt en het geheel der kerk A 1612, A 1613 en de oude begraafplaats worden tot Sectie A 1957. In 1934 wordt bij dit perceel getrokken begraafplaats worden tot Sectie A 1957. In 1934 thans Sectie A 2298 en wordt omschreven als begraafplaats, lijkenhuisje, erf en weiland (eigend. Nederlands Hervormde Gemeente van Someren).

[p. 99]

/ Pag. 110 / en de Burgerlijke gemeente ter andere zijde als eigenaars van den toren⁽¹⁾, omtrent de toegang tot het gemeenten horologie, welke door eerstgenoemde belet wierde zoo dat het gemeentes horologie de tijd van zeven jaren niet opgewonden is kunnen worden, en dus stil gestaan heeft te termineeren, dat dan ook geschied is.

Het geheele najaar 1842 is bijzonder zacht geweest, zoo dat zich geen vorst heeft doen gevoelen; altoos droog, zonder buijen of storm; de landman heeft zijn vee kunnen voeden van het gene op den akker stond, dat zeer goed te pas kwam, terwijl er dit jaar niet veel stroo, hooij, of dergelijke opgeleverd heeft; granen zijn er dit jaar ook niet veel gewassen, zelfs telde men over het algemeen een derde minder dan gewonelijk, doch dat er gewasschen is, was van kwaliteit zoo goed, dat bij menschen geheugen, dergelijk niet

/ Pag. 111 / gegroeid is, bijzonder de rogge welke men vat tegen vat verwisselde tegen tarwe⁽¹⁾.

1843 28 Januarij des nachts een sterken storm uit het Noordwesten welke veel stroo van de daken gevlogen is; te Leende zijn 2 roeijen van den meulen van Willem Maas te Oosterik afgewaaijd⁽²⁾.

(1) De toren der kerk oorspronkelijk bekend als Sectie A 862. Tegelijk met de kerk werd hij gesloopt en het terrein werd opgenomen in Sectie A 1614 de begraafplaats (vereniging dus van het oude kerkhof A 861 en de toren A 862). Omstreeks 1879 wordt op dit terrein een lijkenhuisje gebouwd en het perceel vernummerd tot A 1731. Dit perceel wordt in 1934 aangekocht door de Nederlands Hervormde Gemeente van Someren, en later opgenomen in A 2298.
Zie voor de geschiedenis van deze kerk L. SCHUTJES, Geschiedenis van het Bisdom 's-Hertogenbosch, dl. V, p. 660. St. Michiels-Gestel, 1876; DR. IR. ST. LEURS, De oude kerk van Someren (BOSSCHE BIJDRAGEN, dl. V, p. 327-333); P. NOOR DELOOS. De Restitutie der kerken in den Franschen Tijd, p. 524. Nijmegen-Utrecht, 1937. Zie de afbeelding van kerk en toren in het Supplement, Aanhangsel A n. 6; zie de situatietekeningen in het Supplement, Aanhangsel B, Someren, nrs. I A-I C.

(1) PROVINCIAAL BLAD VAN NOORDBRABAND. 1843, n. 112, p. 87-88.

(2) Zie Kronijk op 28 Januari 1840.

[p. 100]

3 Februarij sterk gestormd, een ooijevaar en onderscheiden zeemeeuwen wierden door den wind in de lucht geslingerd.

16 Februarij de gehelen dag en volgende nacht gesneeuwd, zoo dat de sneeuw op den gelijken grond tot 4 palmen dik lag.

3 Maart is te Ommelen op Asten, des morgens om 9 uren voor de eerste maal na de Reformatie dienst gedaan door den Hr. Pastoor van Asten, Bartholomeus Kemps, geboren te Leende⁽³⁾.

/ Pag. 112 / 1843 17 Maart des avonds naar zonnen ondergang heeft zich in het Westen, beginnende aan den gezichteinder en opklimmende naar het Zuiden, ter hoogte van circa 40 graden eene lichtstraal vertoond, iets helderder dan den zogenaamde melkweg, hebbende de breedte na gissing van 8 à 10 graden, welke bij heldere lucht tot circa half negen bleef staan, wanneer dezelve verdween, dat gedurende de maand Maart heeft voortgeduurd doch wordende hoe langer hoe flauwer van licht. Dit luchtverschijnsel dat onderscheide sterrenkundigen voor eene commeet of startsterre, waarvan de pit of star zich onder den horizon bevond, werdt aangezien, is in allen de hoofdsteden van Europa op den 17 Maart het eerst gezien, behalven in Madrid en Lissabon, waar zij op den 16 Maart het eerst is ontdekt⁽¹⁾.

27 Maart heeft de plaatselijke ontvanger dezer gemeente Jan

/ Pag. 113 / van den Berg⁽¹⁾ te s Bosch op het commissiekantoor van den Heere Schoenmakers de gelden ontvangen wegens de door gemeente verkogte slands effecten tot f 7899,35, waar mede de kapitalen ten lasten der gemeente zijn afgelost, behalven slechts een eenig.

28 Maart is te Heeze het zoontje van Antonie Verberne genaamd Godefridus^(2)a door het molenluijk naar beneden gevallen van den windmolen aldaar, zonder eenig letsel te bekomen.

5 April des namiddags om 5 uren in het Noord-Westen zich eene bijzon vertoond⁽³⁾.

6 April des morgens circa half 6 uren heeft zich eene aardbeving door geheel Noord Braband doen gevoelen, doch voornamentlijk te Vegchel waar het onderscheiden schoorsteenen heeft doen neder storten, stenen van gevels tot 9 ellen afstand heeft afgeworpen, de huisbellen doen schellen, voor -

(3) Bartholomeus Kemps, geboren te Leende den 2 April 1787 - gedoopt 2 April 1787 als zoon van Tieleman en Joanna Catharina Hertrooijs -, gedurende 44 jaren Pastoor te Asten, en aldaar overleden in het 54 jaar zijns Priesterschaps den 12 Mei 1863 (Bidprentje). L. SCHUTJES, Geschiedenis van het Bisdom 's Hertogenbosch, dl. III, p. 155, 160. St. Michiels-Gestel, 1872. - [D. KOOLEN], O.L. Vrouw v Ommel onder Asten. Geschiedenis en Handboekje voor de Pelgrims, p. 44-45. Asten, 1912²

(1) Waarschijnlijk komeet Faye, aldus guste Etienne Albans Faye (1814-1902). genoemd naar haar ontdekker Hervé Au-

(1) Zie Kronijk op Mei 1835.

(2) Zie voor Antonie Verberne Kronijk op 3 Mei 1829. Vermoedelijk deed zijn zoontje Godefridus genaamd deze ongelukkige val; geboren te Heeze 22 December 1830 en 2 Mei 1857 in het huwelijk getreden met Catharina Verduijn.

a Hs.: Gerard.

(3) Zijnde een halo-verschijnsel.

[p. 101]

/ Pag. 114 / werpen van schoorsteen mantels en kassen doen afvallen, en de kanaaldijk aldaar doen verzakken⁽¹⁾; te Heeze is het ook gevoeld, doch niet zoo erg; te Someren is aan het huis bewoond door Hendrik Frunt⁽²⁾ de voormuur welke geheel uit zijn lood stond, gevallen; te Maarheeze, Budel en Soerendonk, gelijk ook in de geheele provincie Limburg heeft men dezelve niet gevoeld⁽³⁾.

7 April des avonds circa 11 uren heeft zich de aard schudding, doch in minderen graad dan de voorgaande, op onderscheiden plaatsen in Noord Braband doen gevoelen, als te Helmond, Vegchel, St. Oedenrode, Gemert &c.⁽⁴⁾.

7 April zijn de eerste zwaluwen weder gekomen.

9 Julij des morgens om 9 uren is den Heer Jan Diederik Baron van Tuyll van Serooskerken^(5)a, Heer van Heeze, Leende en Zes Gehugten⁽⁶⁾, Ridder van den

/ Pag, 115 / Nederlandschen Leeuw⁽¹⁾, Lid van de 2 Kamer der Staten Generaal⁽²⁾, Houtvester in het 3 District⁽³⁾, Lid van de Commissie van landbouw⁽⁴⁾, District Commissaris van Oorschot⁽⁵⁾ &c&c. in den ouderdom van 69 jaren 11 maanden aan de gevolgen van een hernia of breuk overleden, nalatende zijne vrouw Johanna Catharina van Westrenen⁽⁶⁾, 2 zoons waarvan een onnozel is⁽⁷⁾, de andere gehuwd zonder kinderen⁽⁸⁾ en twee ongehuwde dochters⁽⁹⁾.

(1) PROVINCIAAL BLAD VAN NOORDBRABAND, 1843, n. 112, p. 45-46.

(2) Gelegen te Someren Sectie F 947 (de Ooyevaartsrijt), thans opgenomen in Sectie F 1320 (eigend. Jan Michiel van Deursen, Vaarselstraat 8, Someren). Hendrik Frunt, gedoopt te Beek en Donk 12 Augustus 1769 als zoon van Henricus en Margaretha Kilsdonk, overleden te Someren 26 Januari 1854, huwde 14 Februari 1843 te Someren Joanna Maria van Rijt, gedoopt te Someren 17 November 1796 als dochter van Hendrik en Ida Smeijers, aldaar overleden 17 April 1857. Hendrik Frunt huwde de eerste maal met Maria Maas, die te Someren overleed 6 November 1841. Joanna Maria van de Rijt huwde de eerste maal met Judocus Maas op 3 Juli 1814, overleden te Someren 4 Januari 1832.

(3) F. VAN RUMMELEN, Overzicht van de tusschen 600 en 1940 in Zuid-Limburg en omgeving waargenomen aardbevingen en van aardbevingen welke mogelijk hier haren invloed kunnen hebben doen gelden, p. 81-82. Maastricht, 1945.

(4) Niet in F. VAN RUMMELEN, Overzicht van de tusschen 600 en 1940 in Zuid-Limburg en omgeving waargenomen aardbevingen, en van aardbevingen welke mogelijk hier haren invloed kunnen hebben doen gelden. Maastricht, 1945.

(5) Zie Kronijk op 23 October 1828.

a Hs.: van Tuyl van Serooskerken.

(6) Heer der heerlijkheid sedert de verhefacte van 18 Mei 1785 (Familiearchief Van Tuyll van Serooskerken te Heeze in N. Br., B 9); Jonkheer 28 Augustus 1814, Baron 25 April 1822 (Mededeling A. van Ette te Rotterdam).

(1) Geridderd 3 September 1820.

(2) Van 1811 tot 1814 lid van het Corps Législatif van het Franse Keizerrijk; van 29 November 1814 tot September 1815 van de Staten-Generaal (die toen uit één Ka mer bestonden); van 21 September 1815 tot 16 October 1820 en van 7 November 1828 tot 9 Juli 1843 lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Cfr. PROVINCIAAL BLAD VAN NOORD-BRABAND, 1843, n. 112, p. 7.

(3) Benoemd bij besluit van de 25e Juli 1814, n. 19. Cfr. VERZAMELING VAN BESLUITEN, AANSCHRIJVINGEN EN BEKENDMAKINGEN VAN DE PROVINCIALE AUTORITEITEN VAN NOORDBRABAND OVER 1814, n. 101, p. 195. 's-Hertogenbosch, 1815.

(4) Benoemd als zodanig 10 Februari 1815 voor het arrondissement uitmakende de kantons Asten en Helmond met uitzondering der Gemeenten Aarle-Rixtel en Stiphout. VERZAMELING VAN BESLUITEN, AANSCHRIJVINGEN EN BEKENDMAKINGEN VAN DE PROVINCIALE AUTORITEITEN VAN NOORD-BRABAND OVER 1815, n. 19, p. 53. 's-Hertogenbosch, 1816.

(5) Benoemd tot District-Commissaris vóór 2 October 1829. Cfr. PROVINCIAAL BLAD VAN NOORD-BRABAND, 1829, n. 126.

(6) Zie de Kronijk op 23 October 1828.

(7) Zie de Kronijk op 10 Augustus 1831 nota 4c.

(8) Zie de Kronijk op 25 Juni 1825.

(9) Zie de Kronijk op 10 Augustus 1831 nota 4a en 4b.

[p. 102]

13 Juli des morgens om 9 uren is dezelve in de kapel te Heeze in den grafkelder waar in slechts zijn vader⁽¹⁰⁾ en broeder⁽¹¹⁾ leggen begraven, hebbende daarbij geadsisteerd, behalven eenige mannelijke leden zijner famiele, Domine⁽¹²⁾, cappelaan⁽¹³⁾ en preponent⁽¹⁴⁾, Burgemeester⁽¹⁵⁾ en Assessoren⁽¹⁶⁾ & secretaris⁽¹⁷⁾ en ontfanger van Heeze⁽¹⁸⁾, Burgemeester⁽¹⁹⁾ Assessoren⁽²⁰⁾ en ontvanger van Leende⁽²¹⁾, Burgemeester⁽²²⁾ en Assessoren van de Zes-gehugten⁽²³⁾, de molenaars van Heeze⁽²⁴⁾ en Leende⁽²⁵⁾, Francis Pompen van Sterksel⁽²⁶⁾, 6 koninklijke jagers,

(10) Zie de Kronijk op 25 Juli 1780.

(11) Hendrik Reinout van Tuyll van Serooskerken, geboren 6 Februari 1776, overleden te Leende 18 Februari 1810, was gehuwd met Anna Baert Verspijck, geboren 20 Januari 1775, overleden te 's Gravenland, 20 December 1857. Zij was vermoedelijk een dochter van Samuel en Sara Maria Aardwijn.
Deze grafzerk is kort na 1900 geruimd.

(12) Zie de Kronijk op 13 Maart 1824.

(13) Joannes van der Heijden, geboren te St. Oedenrode 31 Augustus 1801 als zoon van Martinus en Maria Petri van de Meeracker, was sedert 1834 kapelaan te Heeze en werd in 1848 benoemd tot pastoor te Rosmalen, alwaar hij 17 April 1867 overleed.

(14) Vermoedelijk Jan Pieter Hendrik Reyers, predikant te Valkenswaard van 12 Mei 1833 tot 6 Juni 1847.

(15) Zie de Kronijk op 6 Mei 1820.

(16) Assessoren H. v.d. Berg en A.A. Scheepers.

(17) Hendrikus Godefridus van Moorse. Zie inleiding.

(18) Zie de Kronijk op Mei 1835.

(19) Zie de Kronijk op April 1808 en 17 December 1839.

(20) Assessoren J. de Loure en A. Bax.

(21) J. de la Geneste.

(22) F. Knapen.

(23) Assessoren A. van Lith en N. van Lidt.

(24) Molenaars van Heeze, Arnoldus Scheepens; Leonardus Josephus Verbeek (zie Kronijk op 21 Juni 1842); Roelof Wijffelaars?

(25) Erven Willem Maas en Hendrik van den Baart.

(26) Francis Pompen, geboren te Leende 8 October 1784 als zoon van Adriaan en Anna Dimphna van Engelen, overleden te Sterksel 9 Februari 1863, was te Leende gehuwd met Henrica Elisabeth van Asten, gedoopt te Leende 13 Maart 1788 als dochter van Jan Francis en Maria Elisabeth Kemps, overleden te Sterksel 3 Januari 1823. Zijn vader Adriaan Pompen had 16 Maart 1798 Sterksel gekocht van de adbij Averbode. Zie voor dit transport Rijksarchief 's-Hertogenbosch, R Sterksel Ia, fol. 25r-26v; Abdijarchief Achel, A.A. SCHILLEMAN, Korte Kroniek ener oude Heerlijkheid. Sterksel, 1950; DR. P.C. BOEREN, De abdij Averbode verkoopt haar gronden onder Sterksel (KERKKLOKKEN VOOR HET DEKENAAT GELDROP, 1937, n. 14). Cfr. De inleiding van de Kronijk.

[p. 103]

/ Pag. 116/ 5 Marechaussee van Heeze⁽¹⁾ en eindelijk de overheid van de schutterijen der 2 van Leende⁽²⁾, der 2 van Heeze⁽³⁾ en van de 1 van de Zesgehugten⁽⁴⁾ welke een standaarddrager te paard bij zich had en welke schutterij de voortocht had; behalven boven vermelde geleiden allen de gereformeerde inwoonders van Heeze het lijk mede grafwaards; naar dat het lijk in den kelder was nedergelaten, werdt door Domine Kremer eene lijkrede uitgesproken, waarin de voornaamste deugden van den overledenen wierden aangehaald, en vastgesteld, dat hij naar betere oorden was overgegaan om zijnen verdienden loon te ontvangen.

24 Augustus de oogst begonnen die dit jaar bij uitnemendheid goed is uitgevallen, zijnde er zeker een derde meer van alle vruchten behalven aardappelen welken er niet zoo veel gewonnen

/ Page. 117 / zijn als het vorig jaar⁽¹⁾.

7 October des nachts van dien dag sterk gewaaijd en gedonderd.

11 dito de geheelen dag geregend en gestormd.

30 November in den nacht tusschen den 29 en 30 November heeft men beproefd door middel van een centerboor of effer⁽²⁾ bij den R.C. Pastoor⁽³⁾ in de pastorie⁽⁴⁾ door de vengsters te boren en alzoo binnen te komen; men had het hek van den tuin van den Burgemeester⁽⁵⁾ uit de duimen geligt en dat tot een ladder gebruikt om bij het vengster te klimmen, zijnde aan het twede vengster van de voordeur kerkwaarts, waar men de inbraak beproefd heeft; de pastoor eenig gerucht horende is des nachts opgestaan en heeft zonder te weten wat er gaande was met de huis of deurbel gescheld waar door de dieven de vlucht genomen hebben; des morgens naar het opstaan bespeurde men eerst wat er des nachts gebeurd was.

/ Pag. 118 / 1843 12 December is des voormiddags om 8 en ¾ uren te Berlijn subiet overleden Graaf Willem Frederik van Nassau, ex koning der Nederlanden⁽¹⁾; volgens algemeen gerucht na latende een fortuintie van 200 milioen Nederlandsche guldens⁽²⁾; dezelve is arm en berooijd, met

(1) Cornelis Gerardus Kamerling (van Breda), Brigadier; Stefanus Vermeulen (van Terheijden); Francis Vandermasen (van Oirschot - zie Kronijk op 19 Maart 1838); Jaspar van Vuuren (van Haaften); Andreas Bossy (van Dordrecht - zie Kronijk op 12 Juni 1825).

(2) Zie de Kronijk op 25 Juni 1825, nota 5.

(3) Zie de Kronijk op 25 Juni 1825, nota 6.

(4) Zie de Kronijk op 25 Juni 1825, nota 3.

(1) PROVINCIAAL BLAD VAN NOORDBRABAND, 1843, n. 112, p. 88.

(2) Ook genoemd agevaar.

(3) Joannes Gast. Zie de Kronijk op 3 Maart 1819.

(4) Zie de Kronijk op 26 April 1820.

(5) Adriaan Jan Deelen; zie de Kronijk op 6 Mei 1820. Hij woonde in de zogezegde huizing ‘De Kazerne’, aangekocht bij acte van veiling van 22 Juli 1840, bekend als Sectie F 296 en F 297, voor de som van 1730 gulden, thans Sectie F 2389, 2390 en 2391 (eigend. van Hendr. Boelens, Johanna Tausch en Adr. Maria van Schalen).

(1) PROVINCIAAL BLAD VAN NOORDBRABAND, 1843, n. 204; PROVINCIAAL DAGBLAD, 1843, n. 101. Zie de Kronijk op 7 October 1840. P. BLOK, Willem I (Willem Frederik), koning der Nederlanden (NIEUW NEDERLANDSCH BIOGRA FISCH WOORDENBOEK, dl. I, col. 1560-1566. Leiden, 1911).

(2) Bijeengebracht door gelukkige han dels- en industriële ondernemingen.

[p. 104]

schulden belast in 1813 eerst souverein vorst⁽³⁾ en later Koning der Nederlanden geworden⁽⁴⁾ zijnde in 1830 de Zuidelijke Provincien van hem afgevallen⁽⁵⁾ en vervolgens Koning van de Noordelijke Provincien gebleven tot 7 Oct. 1840 wanneer hij afstand gedaan heeft van de kroon ten behoeven van zijn oudsten zoon die onder de Naam van Willem 2 hem heeft opgevolgd⁽⁶⁾; is dus 15 jaren Koning der Nederlanden en 10 jaren Koning van Holland alleen⁽⁷⁾ geweest, makende te zamen een koningschap van 25 jaren, zoo dat gemelde vorst, van zijn goede ingezetenen

/ Pag. 119 / behalven de betaling der vroeger door hem te betalen schulden, en het houden van zijn koninglijk hof, niet alleen de onkosten daaraan verbonden en voortvloeijende, gedurende 25 jaren, per jaar heeft gekost 8 milioenen guldens; dezelve slands kas uitgeput ziende, heeft met zijn milioenties het land verlaten⁽¹⁾ en naar Berlijn vertrokken⁽²⁾; algemeen zelfs door zijne vrienden wordt dezelve als een geessel voor zijn geboorteland gehouden⁽³⁾.

24 December met de Christmis was het weder zo zacht, dat de termometer van Farenheid 47 graden en die van Reaumur 7 graden tekende; geheel het najaar 1843 is zacht geweest en zonder vorst noch buijen; de landbouwer heeft zijn vee tot Christmis uit den akker kunnen voeden.

31 December Zondag te Heeze door den Hr Pastoor op den preekstoel afgelezen, dat nu noch in het vervolg de omgang voor

/ Pag.. 120 / den Heer Capellaan niet meer plaats zoude hebben, aangezien dezelven eene toelage van het gouvernement ontvangen⁽¹⁾; het zelve heeft ook te Leende plaats gehad⁽²⁾; volgens schrijven van het Journal van Limburg van 30 Maart 1844 hebben er gedurende het jaar 1843 in Europa Asia en Afrika 47 aardbevingen zich doen gevoelen⁽³⁾.

(3) 2 December 1813 tot 16 Maart 1815.

(4) 16 Maart 1815 tot 4 October 1830.

(5) 4 November 1830 het Koningrijk der Nederlanden ontbonden; 19 April 1939 eerst door Nederland volledig erkend.

(6) Zie de Kronijk op 7 October 1840.

(7) Gewoonlijk aangeduid met de naam ‘Oud-Nederland’.

(1) Cfr. P. BLOK, Willem I (Willem Frederik), koning der Nederlanden (NIEUW NEDERLANDSCH BIOGRAFISCH WOORDENBOEK, dl. I, col. 1565. Leiden, 1911).

(2) En nam zijn intrek in het paleis ‘Unter den Linden’.

(3) Ten gevolge van de ontstane ontevredenheid. Ondanks dit alles was hij een groot vorst. DR. N. JAPIKSE, De Geschiedenis van het Huis van Oranje-Nassau, dl. II, p. 244-245. Den Haag, 1938.

(1) Parochiearchief St. Martinus te Heeze. Schrijven van Mgr H. den Dubbelden St. Michiels-Gestel 26 October 1843 Bij Koninklijk Besluit 30 December 1842 is de jaarwedde van den pastoor van Heeze verhoogd met f 250.-; dat van den Heer Kapelaan is gesteld op f 100.-. Zodat de Heer Pastoor geniet f 400.- & f 100.-. De Vicarius Apostoliek bepaalde ingevolge dit K.B.:
1) De omgang voor den Eerw. Heer Kapellaan genoemd Meeuwissen zal geheel ophouden (Deze was in opgave gerekend f 200.-).
2) Het kostgeld van den Eerw. Heer Kapellaan zal alsnu gevonden worden uit den vroeger geheel Pastorelen omgang ad f 0.30. Beraamd op f 160.-.
3) Uit deze zelfde collecte zal aan den Eerw. Kapellaan nog verstrekt worden 's jaars f 25.- vijf en twintig guldens. 4) Alles te rekenen van af primo Januarij 1843. Cfr. Kronijk op 13 Juli 1843, nota 13.

(2) Vermoedelijk nagenoeg een zelfde regeling.

(3) In genoemde krant niets gevonden op 30 Maart 1844.