Wat opa Rudi niet vertelde

[p. 42]

Joshua en de todo

Hij ziet nog niets, maar hoort iemand heel hard gillen. Joshua staat op een ton en loert over de muur naar het erf van de buurvrouw. Hij kijkt achterom. Niemand op zijn erf te zien. Als hij weer omkijkt ziet hij dat de buurvrouw uit haar huis is gelopen. Ze heeft een grote gekleurde doek om haar lichaam en witte strepen op haar donkerbruine gezicht. Mama heeft eens gezegd dat dat pemba is en buurvrouw een bonuvrouw is. Buurvrouw neemt een slok uit een koba en spuugt het uit alsof het heet water is. Joshua kijkt met grote ogen. Hij weet dat het niet mag van zijn moeder, maar hij is zo nieuwsgierig dat hij toch stiekem piept om te zien wat de buurvrouw doet. De buurvrouw houdt een vrouw aan de hand en gilt hard. De vrouw staat helemaal te beven en begint ook te gillen.

‘Joshua!’ hoort hij zijn moeder roepen. Mama mag niet weten dat hij naar de buurvrouw kijkt. Hij geeft nog geen antwoord en rent hard naar voren. Terwijl hij dat doet ziet hij een todo. Hij schopt de todo tegen de muur.

‘Ja mama, ik ben hier’, roept hij buiten adem.

‘Jongen, ik roep je, waarom geef je geen antwoord. Wat doe je?’

‘Ik speel met mijn auto's op het erf.’

[p. 43]

‘Ga even kijken of oom Theo er al is. Hij komt op bezoek. Blijf vooraan, dan ziet hij je.’

‘Oké ma’, roept hij lachend.

Joshua speelt voor op het erf als hij ineens weer een todo ziet. Hij wil deze ook schoppen.

‘Nee, hou op met vrijpostigheid, dat doet pijn’, hoort hij roepen. Joshua kijkt om zich heen. Hij ziet niemand.

‘Je hebt me pijn gedaan!’ hoort hij nu. Hij kijkt naar beneden.

Daar staat die grote vette lelijke todo naar hem te kijken. Hij zakt op zijn hurken en kijkt goed naar de todo. Had hij goed gehoord?

‘Waarom pier je je ogen zo voor me, jongen’, roept de todo.

‘Hoe...hoe k...k...kan het dat je p...p...praat’, zegt Joshua stotterend en kijkt met grote ogen naar de todo. Hij ziet een heel klein brilletje op zijn kop en boven zijn bek een zwarte snor met een paar grijze haartjes.

‘Ik ben niet gewoon een todo. Ik ben eigenlijk een man. Het is een lang verhaal, maar ik heb je hulp nodig.’

‘Waarom van mij?’

‘Je moet me helpen, want alleen jij kunt me verstaan. Ik was zelf toen ik klein was ook zo ondeugend en luisterde niet naar mijn ouders. En daarom kun je me verstaan.’

‘Ik ben niet zo-o-o erg ondeugend hoor, alleen een beetje maar.’

‘Ooh jawel hoor, je bent echt vreselijk ondeugend. Je moeder huilt heel vaak omdat je haar verdrietig maakt.’

‘Ooh.’ Joshua schrikt. Hij is soms stout, maar had niet gedacht dat het zo erg was. Mama klaagt wel vaak, maar hij dacht altijd dat ze gewoon zeurde. Hij gaat op de grond zitten. Daar moet hij even over nadenken.

Een auto stopt voor de deur en oom Theo stapt uit. Ach het is helemaal niet waar, denkt Joshua. Als oom Theo op het erf komt, groet hij Joshua.

‘Hoe gaat het, jongeman?’

‘Goed, oom Theo.’

‘Ben je weer ondeugend geweest? Soms maak je je moeder echt verdrietig, weet je dat?’ Joshua hoort het nu van een ander en wordt stil.

‘Zie je wel’, roept de todo. ‘Ik heb gelijk, je bent een ondeugende

[p. 44]

jongen.’ Joshua kijkt naar oom Theo. Heeft oom de todo ook horen praten? Maar oom Theo kijkt niet eens naar de todo. Het is waar, alleen hij hoort de todo.

‘Waar is je moeder?’

‘Ze is binnen, oom Theo’, zegt hij zacht. Oom Theo gaat naar binnen.

‘Ga je me helpen?’ vraagt de todo weer.

‘Ik weet het niet, dat zal mama niet leuk vinden.’

‘Misschien niet, maar je helpt mij om weer een mens te worden. Dus je bent wel met een goed ding bezig.’

‘Wat zal ik moeten doen dan?’

‘Kom laten we naar het achtererf gaan, ik zal je alles uitleggen.’

Op het achtererf vertelt de todo aan Joshua dat hij altijd een slecht mens is geweest. Toen hij klein was deed hij heel vervelende dingen en pestte kinderen op school. Hij luisterde nooit naar zijn ouders. Zijn moeder werd er zo verdrietig van dat hij naar een internaat moest. Dat vond hij vreselijk, maar in plaats van een beter mens te worden ging hij alleen maar ergere dingen doen. En zo is hij altijd geweest en altijd gebleven.

Totdat hij een keer een zwerver tegenkwam die hem geld vroeg. Toen hij de man geen geld wilde geven, bleef de man achter hem aanlopen. Hij at een broodje en de zwerver smeekte of hij misschien zijn broodje mocht omdat hij honger had. Hij keerde zich om, pakte een steen op en gooide die naar de zwerver. De steen kwam tegen zijn hoofd dat begon te bloeden. De zwerver begon te huilen en zei tegen hem: ‘Je bent een heel slecht mens, ik ben ook een mens en kijk hoe je me behandelt. Er komt heel gauw een dag dat je ook zult weten hoe het is dat mensen je niet willen zien en niet naar je omkijken. Die dag zal heel gauw komen, wacht maar.’ En inderdaad, toen hij een keer op kantoor uit zijn glas dronk viel de onderkant van het glas eraf en alle soft viel op de grond. Zijn collega's schreeuwden: ‘Bonu, bonu! Iemand heeft bonu voor je gezet!’ Hij lachte heel hard. Wie gelooft daar nou in. Maar toen hij die avond naar bed ging voelde hij zich erg ziek. Hij had buikpijn en hoofdpijn. Zijn hele lichaam deed pijn en hij was misselijk. De volgende morgen toen hij wakker werd was hij een todo.

‘En zo ben ik een todo geworden’, eindigt de todo zijn verhaal.

‘En hoe moet je weer een man worden?’ vraagt Joshua.

[p. 45]

‘Ik weet het niet, niemand luistert of kijkt naar me. Sommige mensen zijn bang voor me en rennen weg. Anderen gooien vuil op me. Ik weet dat dat mijn straf is, maar ik heb mijn les geleerd en wil weer een mens worden.’

‘Ik weet wat’, roept Joshua. ‘We kunnen de buurvrouw vragen om je te helpen. Zij is toch een bonuvrouw.’

‘Oh, dan weet ze misschien wel wat ik moet doen ja. Laten we snel gaan.’

De todo voelt glibberig en koud aan als hij hem optilt. Hij loopt naar het erf van de buurvrouw maar ziet daar niemand. Hij is een beetje bang. Hij heeft zo veel vreemde dingen hier gezien. Mama mag niet weten dat hij hier is. Als hij bijna bij het houten huis is roept iemand van binnen.

‘Wie is daar?’

Hij staat stil en roept met bevende stem: ‘Joshua, de buurjongen.’

‘Kom binnen!’ In de woonkamer ziet hij allerlei kalebassen in een hoek liggen. Verder zijn er alleen een paar stoelen. Joshua trilt en de todo zegt: ‘Joshua, niet bang zijn.’ Ineens komt de buurvrouw de kamer in.

‘Oh, ben jij het? Wat is er jongen?’

‘Buurvrouw, deze todo heeft me verteld dat hij een mens was.’

Joshua laat haar de todo zien. ‘Iemand heeft hem met bonu tot een todo gemaakt.’

‘Jongen, je houdt me toch niet voor de gek?’ Buurvrouw kijkt heel boos!

‘Nee, buurvrouw. Het is echt serieus. Kijk, hij heeft een snor en een bril.’

Buurvrouw zet haar hand op de todo en sluit haar ogen. Ze begint te trillen en te beven. Dan zegt ze: ‘Kom met me mee.’ Joshua loopt achter haar aan naar een andere kamer. Het is erg donker en hij knippert even met zijn ogen. De buurvrouw zit achter een tafel. Voor haar ziet hij een kalebas waar ze in begint te roeren. Ze pakt een klein flesje en gooit een beetje van de vloeistof in de kalebas en een beetje op de todo. Ze roert en gooit de vloeistof over haar gezicht. Ze sluit haar ogen en begint met haar hoofd en schouders te schudden.

‘Takru sani!’ roept ze. Dan zegt ze langzaam: ‘Deze todo was inderdaad een man. Maar hij was een hele slechte man. Hij krijgt

[p. 46]

een kans om weer mens te worden. Het enige wat hij moet doen is bewijzen dat hij zijn les heeft geleerd.’

‘Ga nu weg en kom niet meer terug, jongen. Je moeder wil niet dat je bemoeit met mij. Ze weet wat goed voor je is. Zorg ervoor dat je naar haar luistert, anders zal je ook zo worden als die todo.’ Snel loopt Joshua het huis uit en gaat terug naar zijn erf. Moeder heeft niet gemerkt dat hij weg was.

‘Je gaat me toch helpen, Joshua?’

‘Ja todo, ik help je wel, maar hoe gaan we het doen?’

‘Ik weet het ook nog niet’, zegt de todo.

‘Joshua!’ roept moeder, ‘kom baden.’

‘Ik moet gaan, todo. Denk na wat we morgen gaan doen, hoor.’

Joshua denkt die avond aan allerlei dingen die ze zouden kunnen doen.

Als hij de volgende morgen opstaat en gebaad is gaat hij meteen naar de todo zoeken. Hij ziet hem niet op het erf. Is hij misschien weggegaan? Hij loopt naar voren en zoekt nog eens op het voorerf.

‘Todo’, roept hij, ‘todo, waar ben je?’ Hij roept niet te hard, want moeder mag het niet horen.

‘Joshua, Joshua’, hoort hij. De todo zit in de goot tussen allerlei rommel.

‘Hey Joshua, ik heb goed nagedacht. Ik weet wat we kunnen doen. Kijk eens in de goot er zit allerlei rotzooi in. De mensen gooien er vuil in. We kunnen de rommel hier in de buurt opruimen.

Dan hebben alle buurtbewoners er plezier van en is het ook een gezondere omgeving. Van al dat vuil krijg je verstoppingen in de goot en vies water. Dat is erg ongezond. Je krijgt er allerlei ziektes van. En ook die dengue-muskiet.’

‘Todo, dat is een heel goed idee’, roept Joshua en gaat een hark halen. Hij begint de goot schoon te maken. Na lang werken komt er een oude fietsband uit, petflessen en heel veel lege blikjes. Hij is helemaal bezweet, maar werkt door. Mama brengt een glas met lekkere koude stroop voor hem.

‘Joshua, ik ben trots op je hoor’, zegt ze lachend. De todo ziet dat het werk te veel is en hij zegt dat tegen Joshua.

‘Maar wie zal ons helpen, todo?’

‘Misschien kun je wat jongens van de buurt vragen om te helpen?’

‘Todo, je hebt gelijk, anders duurt het veel te lang.’

Joshua vraagt een paar buurtjongens om hem te helpen.

[p. 47]

Maar ze willen niet.

‘Je hebt ons altijd geplaagd en nu moeten we je helpen? Echt niet hoor.’ En wat Joshua ook zegt, ze willen niet helpen. Joshua is erg verdrietig, todo ook.

‘Jammer dat ik geen geld heb, anders zou ik betalen als iemand het werk doet’, zegt hij treurig.

‘Todo, je bent geweldig!’ roept Joshua. ‘Ik heb wel geld.’ Hij gaat terug naar de buurtjongens.

‘Als jullie helpen met die goten schoonmaken krijgen jullie alles wat ik in mijn spaartpot heb. En ik heb veel gespaard.’ Dat vinden ze wél goed. Die middag maken ze alle goten schoon. Sommigen werken met een hark, anderen met stokken. De rommel doen ze in vuilniszakken.

De jongens staan nog even te praten voor het huis van Joshua. De moeder van Joshua komt aangelopen met ijsjes. IJsjes met drie verschillende kleuren, die hij zo lekker vindt.

‘Jongens, jullie hebben zo hard gewerkt vandaag. De hele buurt is schoon.’ Moeder lacht. ‘We wonen nu in een mooie schone buurt.’ Iedereen krijgt een ijsje, en als moeder naar binnen gaat knipoogt ze naar Joshua. Hij heeft zijn moeder lange tijd niet zo vrolijk gezien. Al is hij al zijn spaargeld kwijt, hij voelt zich toch goed. Als de jongens naar huis gaan, zoekt Joshua naar de todo. Hij zwemt in de goot.

‘Todo, als het goed is word je gauw weer een man.’

‘Ik kan niet wachten, Joshua’, roept todo blij. Hij klimt uit de goot. ‘Ik heb nu wel buikpijn en hoofdpijn. Ik voel me ziek en misselijk. Ik ga slapen en hopelijk voel ik me morgen weer goed.’

Als Joshua de volgende morgen naar de todo zoekt vindt hij hem nergens. Hij zoekt op het voorerf, het achtererf, bij de goot. De todo is nergens te vinden. Is er misschien iets met hem gebeurd?

Die middag gaat hij weer op zoek naar de todo, maar hij vindt hem nergens. Als hij die avond gaat slapen, hoopt hij dat de todo er morgen weer is.

De volgende ochtend maakt Joshua's moeder hem wakker. Als hij gebaad is en zijn broodje eet komt er een man bij de poort.

‘Joshua, wil je even kijken wat die meneer wil?’

[p. 48]

De man groet Joshua alsof hij een oude vriend is, maar Joshua kent hem niet. Hij kijkt heel goed naar de man. Hij heeft een brilletje op en een zwarte snor met een paar grijze haartjes erin. Joshua's ogen worden groot. Het heeft echt gewerkt.

Jennifer Tom